Д.Байгалмаа¹, Б.Отгончимэг², Д.Даваалхам³

¹ Халдварт Өвчин Судлалын Үндэсний Төв,
² Эх Нялхасын Эрдэм Шинжилгээний Төв
³ Эрүүл Мэндийн Шинжлэх Ухааны Их Сургуул

First described in Japan in 1967 by Tomisaku Kawa­saki, Kawasaki disease (KD) is now known to occur in both endemic and community-wide epidemic forms in the Americas, Europe and Asia in children of all races. KD is characterized by fever, bilateral nonexudative con­junctivitis, erythema of the lips and oral mucosa, changes in the extremities, rash, and cervical lymphadenoparty. Coronary artery aneurysms or estasia develop in 15% to 25% of untreated children, and many lead to myocardial infarctions, ischemic heart diseases, or a sudden death. Children under 5 years of age are predominantly affect­ed, with a peak incidence at 9-11 months. There is also a peak occurrence in winter and spring months.

So far, more than 60 countries and regions world­wide have reported KD patients, and this disease has be­come the leading cause of acquired heart disease among children living in developed countries. Worldwide the annual reported incidence rate varies from 3.4 to 184.6 per 100.000 populations. KD has been reported from the neighboring countries of Russia and China with the in­cidence rates of 18.2 to 30.6, respectively, among chil­dren under age of 5. However, there has been no report of KD from Mongolia thus far. Therefore, we conducted the first nationwide surveys of KD to investigate the exis­tence KD cases in Mongolia.Our main goal was to study the existence of KD patients among children in Mongo­lia.General Provincial Hospitals of all the 21 provinces, District Health Centers of 9 districts of capital Ulaanbaa­tar city, National Center for Communicable Diseases, and the Maternal and Children’s Research Center have been involved in this survey. A medical 241705 history of patients aged 0 to 16 years, who were hospitalized between 1996 and 2008 were revised to determine the cases which would satisfy the diagnostic guidelines of KD.

In the two nationwide retrospective surveys of KD, a total of 241705 inpatients medical histories were re­viewed. The age of KD cases ranged from 1.4 to 14 years and 78% were boys. Six (75%) cases fulfilled 6 clinical criteria of KD, and 2 (25%) cases were defined as hav­ing KD with 5 clinical criteria fulfilled. Fever persisting 5 or more days, bilateral conjunctival congestion and changes of lips and oral cavity was the most common symptom that was observed in all cases of KD whereas cervical lymphadenopathy was the least common symp­tom that was found in 78% of KD cases in Mongolia. Cardiac sequellae has been observed in 5 (55.5%) of the cases of KD who were admitted to the hospitals in Ulaanbaatar.

Conclusion: In the result of the nationwide retro­spective surveys of KD in Mongolia it has been inves­tigated the cases of KD. Further we must continue the survey of KD, identify the main causes of misdiagnosis, investigate and report the cases of KD.

Кавасакийн өвчнийг (КӨ) анх 1967 онд Японы хүүхдийн эмч, эрдэмтэн Томисаку Кавасаки илрүүлсэн бөгөөд эдүгээ дэлхий даяар уг өвчний шинэ тохиолдлууд бүртгэгдэх болжээ. КӨ нь зүрхний титэм судсыг гэмтээх аюултай ба өндөр хөгжилтэй орнуудын хүүхдийн зүрх судасны олдмол гажгийн тэргүүлэх шалтгаан болоод байна.

КӨ нь өндөр халуурах, уруул ба амны хөндийн салст улайх, мөчдөд өөрчлөлт гарах, арьсан дээгүүр янз бүрийн хэлбэр бүхий тууралт гарах, тунгалагийн булчирхай томрох шинжүүдээр илэрдэг. Эрт үед нь оношлож, тохирсон эмчилгээг хийгээгүйн улмаас өвчлөгсдийн 20-25% нь зүрхний титэм судасны цүлхэн, өргөсөлөөр хүндэрч, улмаар зүрхний шигдээс, цус тасалдал өвчнөөр нас барахад хүрдэг.

Нийт өвчтэй хүмүүсийн 85% нь 5 хүртэлх насны хүүхдүүд байдаг ба өвөл, хаврын цагт өвчлөл оргил үедээ хүрдэг ажээ. КӨ-ний тохиолдол Америк, Европ, Ази тивийн 60 гаруй оронд бүртгэгдэж, 10 гаруй оронд энэ өвчний дэгдэлт гарсан. Өнөө үед дэлхийд жил бүр 100,000 хүн амд 3,4-186,0 шинэ тохиолдол бүртгэгдэж байна.

Манай хөрш зэргэлдээ улсууд болох Оросын Холбооны Улсад 100,000 хүн амд 18,2, Хятад улсад 30,2 КӨ-ний шинэ тохиолдол гарч байна.

Гэтэл манай улсын хувьд өнөөг хүртэл КӨ-ний талаар мэдээлэл байхгүй, энэ чиглэлээр судалгаа шинжилгээний ажил хийгдээгүй бөгөөд КӨ-ний талаарх эмч нарын мэдлэг хангалтгүй байгаагаас буруу оношлох, тохирсон эмчилгээ хийгдэхгүй байх, улмаар өвчин хүндрэх, нас баралтанд хүргэх зэрэг асуудлууд тулгамдаж байна.

Зорилго: Улсын хэмжээнд Монгол хүүхдийн дундах КӨ-ний тохиолдлыг илрүүлэн судлах.

Материал, арга зүй: Бид судалгаандаа Монгол улсын 21 аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасаг, Улаанбаатар хотын 9 дүүргийн Эрүүл Мэндийн Нэгдэл, ЭНЭШТ-ийн зүрх судас, хүүхдийн тасгууд, ХӨСҮТ-ийн амьсгалын замын халдварын тасгуудад 1996-2008 оны хооронд хэвтэж эмчлэгдсэн 0-16 настай 241705 хүүхдүүдийн өвчний түүхэнд эргэмж судалгааг хийж, Японы Кавасакийн Өвчин Судлалын Төвөөс боловсруулсан Кавасакийн өвчний оношлогооны удирдамжийг ашиглан КӨ-ний тохиолдлыг илрүүллээ.

Үр дүн: Нийт 241705 өвчтний түүхэнд судалгаа хийж, Кавасакийн өвчний 9 тохиолдлыг илрүүлсэн ба КӨ-тэй хүүхдүүдийн насыг авч үзэхэд 1 нас 4 сартайгаас 14 насны хооронд хэлбэлзэж, дийлэнх нь (77,8%) нь эрэгтэй хүүхдүүд байлаа. КӨ-ний 6 (67%) тохиолдолд үндсэн 6 шинжүүд бүгд илэрсэн ба бусад тохиолдлуудад 4 ба 5 шинжүүд илэрчээ. Халуурах, нүдний салст улайх, уруул амны хөндийд өөрчлөлт гарах шинжүүд нь хамгийн элбэг тохиолдож байсан бол хүзүүний тунгалгийн булчирхай томрох шинж нь харьцангуй цөөн илэрсэн байв. Зүрхний эхокардиографийн шинжилгээ хийлгэсэн 5 хүүхдэд бүгд зүрхний талаас хүндрэл гарч, зүрхний титэм судасны өргөсөл, цүлхэн үүссэн байна.

Дүгнэлт: КӨ-ний тохиолдлыг илрүүлэх үндэсний судалгаагаар КӨ-тэй хүүхэд Монгол Улсад байдаг болох нь тогтоогдлоо. Иймд цаашид КӨ-ний үндэсний судалгааг үргэлжлүүлж, тохиолдлуудыг бүртгэж мэдээлдэг, шалтгааныг нь тогтоох шаардлагатай байна.