Анагаах Ухааны Хүрээлэн, Арьс Өнгөний Өвчнийг Анагаах Төв, Клиникийн III Нэгдсэн Эмнэлэг
Приготовлены два вида основы для мазейпутем сгущения тарбаганьего чатра с добавкой твердых углеводородов и других хомпонентов. Установлены их физико-химические константы, разработаны технология производства препрата »Маролпикс" и мазевые основы „Татвазис" и методы их контроля. внедрением новых мазевых основ дает возможностть сократить импорт в этом виде сырья.
(Мэдээлэл 2)
Анагаах Ухааны Хүрээлэн, Арьс Өнгөний Өвчнийг Анагаах Төв, Клиникийн Iii Нэгдсэн Эмнэлэг
Тарваганы тосны хүчлийн бүрэлдхүүнийг хий-шингэний хроматографын аргаар судлахад өөхний ханасан хүчил 23,12%, монрены хүчил 80,35 % диены .6,46%,' триены 10,07% [1] агуулдаг ба саванжилтын тоо 194 — 198, иодын тоо 101 — 102. хүчлийн тоо 0,85 — 0,95 [2], хувийн жин 0,9060— 0,9069 [ 1] хими физикийн үзүүлэлттэй байна. Тарваганы өөх мах нь амт чанар сайтай, эмчилгээний ач холбогдолтой учир хайлуулсан өөхөн тосыг сүрьеэ, түлэнхий, хүүхдийн сульдаа, цус багадах үед дээр үеэс хэрэглэж [2] иржээ.
Тарваганы паренхиматозын эрхтэний цусанд витамин А, С, каротин, намрын тарваганы тосонд витамин Д. С агуулагддаг байна. [1. 2.] Тарваганы хайлуулсан тос гэрлийн туяагаар гэмтсэн арьс, түлэгдлийг эмчлэх микробыг устгах нөлөөтэй болох нь [3] нотлогджээ.
Манай оронд жилд найман зуун мянгаас сая орчим тарваганы арьс 140 —160 тонн тос бэлтгэж байна. [5} Намрын нэг тарваганаас дотор өөх 300 — 400, гадар өөх 600 — 700 грамм гардаг байна. [5] Энэ удаад бид тарваганы хайлуулсан тосыг эмчилгээнд хэрэглэх боломжийн тухай судалгааг үргэлжлүүлэн уг тосоор хүн эмнэлгийн хэрэгцээний 10 орчим тосон эм найруулах туршилтыг явуулж, 2 төрлийн тосон суурь бэлтгэх аргыг практикт шилжүүлэв. Шинэ бэлдсэн „Маролпикс", „Татвазис" хэмээх эмүүдийн үйлдвэрлэх технологи, шалгах арга, үнийг боловсруулав.
ТУРШЛАГЫН ХЭСЭГ
1. Тарваганы тосыг бэлдэх: Тарвагыг агнасны дараа 4 — 6 цагийн дотор өвчиж, дотор өөхийг махнаас нь салгаж сүүдэрт дэлгэж эврээнэ. Дараа нь 3—4 мм-ээр жижиглэн хөшиглөж, хөнгөн цагаан тогоонд 3—4 кг хийж 500 мл ус нэмж зөөлөн галаар хайлуулж хутгаад, ус нь ширгэсний дараа шимэлдгийг шахан ялгарсан шингэн тосыг халбагаар авч 2 давхар марлиар шүүнэ. Үлдсэн шимэлдгийг дахин зөөлөн галаар хайлуулж, тосыг шүүнэ. Хайлуулсан тос цайвар шар өнгөтэй байх ба гал ихэдвэл тос түлэгдсэнээс чанар мууддаг.
Тосонд шимэлдэг үс хялгас, өвс ургамал байх ёсгүй ,ба шингэн тосыг хуванцар буюу шилэн саванд таглаанд нь тултал хийж, сэрүүн зоорь хөргөгчид хадгална.2. Татвазис тос найруулахын тулд; 85 грамм тарваганы хайлуулсан тосыг шилэн аяганд авч, 5 г вазелин, 5 г зөгий н воск хийж, 100° С-т халааж хутгаж хайлуулан жигдрүүлнэ. 50° С-т хүртэл хөргөсний дараа 2 давхар марлиар шүүж царцаана. Гарц 98%. Бэлэн суурь цайвар өнгөтэй, өтгөн тос байна.
3. Маролпикс тос найруулахын [7] тулд: 129 г тарваганы тос, 12 г вазелиныг хольж 100° .С-т халааж найруулан, түүнээс 30 граммыг авч 4,5 г хусны хар давирхай, 4,5 г ксероформтой хольсны дараа тос хольж нухах машинаар 3—4 удаа шахаж гаргана. Энэ холимгийг анх бэлдсэн суурьтай нийлүүлэн 100° С-т хүртэл халааж, 2— 3 цаг хутгана. Дараа нь хөргөж дан марлиар шүүнэ.
ШАЛГАХ АРГА
1. Маролпикс бэлдмэлийн тооны тодорхойлолт.
1,5 г бэлдмэлийг урьдчилан улайсгаж жигнэсэн шаазан бюксэнд авч тогтмол жинтэй болтол шатаана. Үлдэгдлийг 50 мл-ийн багтаамжтай Кьельдалийн колбонд хийгээд, 2 мл 8 %-ийн азотын хүчил, 3 мл 0,25 %-ийн хлорын хүчил нэмж, 3 мл үлдтэл буцалгаж эрдэсжүүлнэ. Эрдэсжүүлэх явцад цагаан тунадас бууж болзошгүй боловч буцалгах явцад аяндаа уусна.
Уусмал бараг өнгөгүй болж, хлорын хүчлийн уур ялгарч эхлэх үеийг эрдэсжүүлэлт дууссанд тооцно. Уусмалыг хөргөх бөгөөд энэ үед уусмалд өнгө үүсвэл эрдэсжүүлэлтийг дахин үргэлжлүүлж уусмалыг өнгөгүй болгоно.
Уусмалыг 500 мл-ийн багтаамжтай колбонд юүлэн авч, 300 мл ус, 10 дусал пирокатехин-хөх-ягааныг 0,1%-ийн усан уусмал тус тус нэмж, трилон-Б-ийн 0,05 молярийн уусмалаар хөх өнгийг шар болтол титрлэнэ. [8] 1 мл 0,05 молярийн трилон-Б-ийн уусмал 0,01165 г висмутын исэлтэй тэнцэх ба энэ нь бэлдмэлд 1,50 — 1,65 % байх ёстой [6]
2. Татвазис бэлдмэлийг шалгах ]7]
Тооны тодорхойлолт Иодын тоо. Нэг дүгээр арга Тосон суурь 1,0 г хэмжин авч, 250 мл багтаамжтай хуурай колбонд хийгээд 10 мл хлороформ 25 мл иод-бромидын уусмалд уусгана
Бөглөөг калийн иодидын уусмалаар норгож таглаад болгоомжтой сэгсэрч, харанхуйд 30 — 60 минут байлгана.
Энэ хугацаанд уусмал бор өнгөтэй болох ба хэрэв өнгө нь арай цайвар байвал шинжилж буй бодисын хэмжээг багасгаж авна.
Дараа нь 20 мл калийн иодидын уусмал, 10 0 мл орчим нэрмэл ус нэмж, 0,1 н натрийн тиосульфатын уусмалаар хүчтэй сэгсрэн цайвар шар өнгө үүстэл титрлээд, цардуулын уусмал нэмж өнгөгүй болтол үргэлжлүүлэн титрлэнэ.
Хяналтын туршилтыг зэрэгцээ явуулна. Иодын тоог дараахь томъёогоор тодорхойлно:
Иодын тоо = (а-б)-0,01269-100
в
а-Хяналтын сорилтыг титрлэхэд зарцуулсан 0,1 н натрийн тиосуль фатын уусмалын хэмжээ, мл-ээр
б-шинжилж буй уусмалыг титрлэхэд зарцуулсан 0,1 н тиосульфатын
уусмалын хэмжээ, мл
в-шинжилгээнд авсан дээжийн жин, г Иод бромидын уусмал бэлтгэх 13,2 г талст иодыг шилэн бөглөөтэй, 1000 мл-ийн багтаамжтай колбонд хийнэ. Колбо руу мөсөн цууны хүчил бага багаар нэмж сайн зайлж, усан халаагуур дээр 60 — 70°-С-т халааж иодыг уусгана.
Уусмалыг хөргөж 3 мл бром / авсан иодын эквивалентад барагцаагаар тохирох хэмжээний / хийж, мөсөн цууны хүчлийг хэмжээс хүртэл нэмнэ. Ингэж бэлдсэн иодбромидын уусмал дээр 10%-ийн 20 мл калийн иодидын уусмал 100 мл орчим ус нэмж, 0,1 н тиосульфатын уусмалаар титрлэнэ. (Индикатор-цардуул) [9]. Энэ титрлэлтэнд барагцаалбал 2 дахин их хэмжээний (20 мл) 0,1 н тиосульфатын уусмал зарцуулах ёстой.Иодбромын уусмалыг шилэн бөглөөтэй бараан шилэнд хийж хадгална.
Хоёрдугаар арга:
Шинжилж буй тосон сууриас 1 г-ыг нарийвчлалтайгаар хэмжин авч шилэн бөглөөтэй, 250—300 мл-ийн багтаамжтай хуурай колбонд хийгээд 6 мл наркозын эфирт уусгаж, 25 мл 0,2 н иодмонохлоридын уусмал, 25 мл ус нэмж, 1 минут орчим зайлна. Дараа нь 10 мл калийн иодидын уусмал, 50 мл нэрмэл ус нэмж, 0.1 н натрийн тиосульфатын уусмалаар титрлэнэ. Титрлэлтийн эцэст цардуулын уусмал, 2 — 3 мл хлороформ нэмнэ. Хяналтын сорилтыг зэрэгцүүлэн явуулна. Иодын тоог 1-р аргад дурдсан томьёогоор тооцоолно.
0,2 н иодмонохлоридын уусмал бэлтгэх: 11,06г калийн иодид, 7,10 г калийн иодатыг хэмжин авч шилэн бөглөөтэй шилэнд хийгээд, 50 мл ус, 50 мл давсны хүчтэй хүчил нэмж, урвалаас ялгарсан иодыг гүйцэд уустал зайлна. Уусмалыг хуваагч юүлүүрт 10 мл хлороформтой нийлүүлж зайлах ба хэрэв хлороформын үе хөх ягаан өнгөтэй болбол 1%-ийн калийн иодатын уусмал дусааж өнгийг арилгана.
Хэрэв хлороформын үе өнгөгүй байвал 1%-ийн калийн иодатдын уусмал дусааж, цайвар ягаан өнгөтэй болгоно.
Уусмалыг тавьж байгаад, усан үеийг юүлж 1 л хүртэл ус нэмнэ Бэлэн уусмал нимбэгэн шар өнгөтэй байна.
Уусмалын титр тогтоохын тулд:
20 мл иодмонохлоридын уусмалыг шилэн бөглөөтэй колбонд авч 1 г калийн иодид,нэмж, харанхуйд 10—15 минут байлгана. Ялгарсан иодыг 0,1 н натрийн тиосульфатын уусмалаар титрлэнэ. Индикаторт цардуулыг хэрэглэнэ. Засварын коэффициентыг доорхи томьёогоор тооцоолно:
K=y0 *K0/ 20
У0-титрлэхэд зарцуулсан 0,1 и натрийн тиосульфатын уусмалын хэмжээ мл.
К0:0,1 н натрийн тиосульфатын уусмалын засварын коэффициент
Хэт ислийн тоог тодорхойлох. 4,50— 5,50 г тосон суурийг 18,0 мл цууны аагтай хүчил-12,0 мл хлорформын холимогт уусгаж, калийн иодын 56,7%-ийн шинэ бэлдсэн уусмалаас 10 дусаан таглаж, хүчтэй зайлаад 1 минут байлгана.
Дараа нь 30 мл ус, 2 мл цардуулын уусмал нэмж, ялгарсан иодыг 0,01 н натрийн тиосульфатын уусмалаар микропипеткээс сэгсрэлттэйгээр титрлэнэ. Адил нөхцөлд харьцуулах сорил тавина [10] Хэт ислийн тоог дараахь томьёогоор тооцно.
.
хэт ислийн тоо = 10 (а — б)/8
а-Бэлдмэлийг титрлэхэд зарцуулсан 0,01 н натрийн тиосульфатын
уусмал мл
б-Харьцуулах сорилын уусмал титрлэхэд зарцуулсан 0,01 н натрийн тиосульфатын уусмал, мл
в-бэлдмэлийн жин, г-аар
Хүчлийн тоог тодорхойлох Тосон суурь 5 г хэмжин авч, 50 мл 95°-ын этанол-эфирийн тэнцүү хэмжээний холимогт уүсгана.
Уг холимгийг идэмхий натрийн 0,1 н уусмалаар урьдчилан саармагжуулсан байна. Хэрэв уусахгүй бол буцах хөрөгчтэйгээр усан халаалт дээр гүйцэд уустал халаана. Дараа нь 1 мл фенолфталеины уусмал нэмж (сэгсрэлттэйгээр) 0,1 н идэмхий натрийн уусмалаар ягаан өнгө үүстэл титрлэнэ. Уусмалын өнгө 80 секунд орчим арилахгүй тогтвортой байх ёстой. '
1 мл 0.1 н идэмхий натрийн уусмал 5,64 мг идэмхий калитай шүтэнцэнэ. Хүчлийн тоог дорхи томьёогоор олно:
Хүчлийн тоо=a*5*61/в
а-Титрлэхэд зарцуулсан 0,1 н идэмхий натрийн уусмал, мл
в-бодисын жин, г
Клиник туршилт
Маролпикс эмийг тэр хэвээр нь Вишневскийи тосны оронд хэрэглэсэн ба татвазис тосон сууриар салицилийн хүчлийн 1—2%, борын хүчлийн 2%, преднизолоны 0,5%, стрептоцидын 5—10%, неомицин, дициллин. димедрол-анестезин-преднизолоны тосон түрхцийг найруулж 3 долоо хоногийн хугацаанд, Улсын арьс өнгөний өвчнийг анагаах төв клиникт өвчтөнд хэрэглэхэд арьсанд амархан шингэж, арьс цочроохгүй сайн талтай байв. Гэвч тарваганы тосны өвөрмөц үнэрийг арилгах, багасгах шаардлага гарч байлаа. Татвазис тосон суурийг мөн клиникийн нэгдсэн III эмнэлгийн физик эмчилгээний тасагт иллэгийн үед вазелиныг орлуулан өвчтөний арьсанд түрхэж хэрэглэхэд зөөлрүүлэн, иллэг хийхэд тохиромжтой байв.
ДҮГНЭЛТ
1. Тарваганы хайлсан өөхөн тосыг өтгөрүүлж хоёр төрлийн эмийн тосон суурь бэлдэж, түүний хими-физикийн үзүүлэлтийг тогтоов.
2. Тарваганы тосыг эм үйлдвэрлэх ба эмийн санд тосон эм бэлтгэхэд суурь болгон хэрэглэх боломжийг судалж „маролпикс" эм, „татвазис" тосон суурь үйлдвэрлэх технологи, шалгах арга боловсруулж үйлдвэрт шилжүүлэв.
3. Эмийн тосон суурь болгон хэрэглэдэг баадууны тос, загасны тосыг тарваганы тосоор орлуулж импорт багасгах валют хэмнэх боломжтой юм.
2. Горяев, М . И . , Сдобникова, Л. А Д Здравэохранэние Казахстана 35,4
1972
3. Ламжав, А . Хүрэлбаатар Л, Анагаах ухаан, 1931. 3, Улаанбаатар -
4. Сдобникова, М. А . , Агорко В.А.,
Смагина, Т .А . Тезисы докладов III Всесоюзного съезда фармацеевтов, Кишинев, 1980
5. Лхамсурэн, Б. Тарвага үнэт баялал „ҮНЭН\" сонин; 1981, 192
6. Ламжав, А.Марапикс үйлдвэрлэх технологи, стандарт УСТ 3124-81.1981
7. Ламжав, А : Татвазис үйлдвэрлэх технологи, стандарт УСТ 23097-81.
8. Государственная фармакопея СССР, десятое издание, Медицина Москва ,
1968, с. 809
9 Тhе intегnationalа Рhагmасороеiа, Тhird Еditiоn WНО 1970, р. 137, Gеnеvа
10.Агzneibuch dег DDR, 2. АВ-DDRA Асаdеmiе Үеrlаg Веrlin 1975,
