1Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Хүрээлэн , 2Эрүүл Мэндийн Яам
Үндэслэл
Шинээр төрж буй нярайн дунд тохиолдож буй
төрөлхийн гаж хөгжлийн нэг нь түнхний үений дутуу
хөгжил болон мултрал юм.
Сүүлийн жилүүдэд шинээр төрж буй хүүхдийн
дунд тулгуур хөдөлгөөний гаж хөгжил тэр дундаа
түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил, түнхний
төрөлхийн мултралын тохиолдол харьцангуй
нэмэгдэх хандлагатай байна.
Энэ нь нэг талаар түнхний үений төрөлхийн дутуу
хөгжил болон мултралын оношлогоо сайжирсантай
холбоотой боловч нөгөө талаар төрөлхийн эмгэг
үүсгэх хүрээлэн буй орчны сөрөг хүчин зүйлс болон
гаж хөгжил үүсэхэд нөлөөлөх бусад хүчин зүйл ихэсч
байгаатай холбоотой байж болох юм.
Манай орны хувьд түнхний үений төрөлхийн
дутуу хөгжил болон мултралын тархалтын түвшинг
тогтоож, гаж хөгжил үүсэхэд нөлөөлж буй сөрөг
хүчин зүйлсийг судалж дүгнэлт хийсэн судалгаа,
шинжилгээний ажил цөөн байна.
Иймд эмч, эрдэмтэд түнхний үений төрөлхийн
дутуу хөгжил болон мултралын шалтгааныг олон
талаас нь авч үзэж, 5 хүртэлх насны хүүхдийн
түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил болон
мултралын тархалт, түүнд нөлөөлж болох
зарим хүчин зүйлийг судлан шинжлэх ухааны
үндэслэлтэйгээр нэгдсэн дүгнэлт хийж, урьдчилан
сэргийлэх зөвлөмж боловсруулах нь энэхүү
судалгааг хийх үндэслэл болж байна.
Зорилго:
5 хүртэлх насны хүүхдийн дунд тохиолдож
буй түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил болон
мултралд нөлөөлөх зарим хүчин зүйлийг судлан,
урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж боловсруулах
Зорилт:
1. 5 хүртэлх насны хүүхдийн түнхний үений
төрөлхийн дутуу хөгжил болон мултралд
нөлөөлөх зарим хүчин зүйлийг судлах;
2. Түнхний үений төрөлхийн гаж хөгжлөөс
сэргийлэх, цаашид авч хэрэгжүүлэх
арга хэмжээний үндэслэл, зөвлөмжийг
боловсруулах.
Материал, арга зүй:
Судалгааг 2008 оны 11 дүгээр сараас 2009
оны 03 сарын хооронд Улаанбаатар хотод хийж
гүйцэтгэлээ.
Судалгааны нэгжийг эмнэлэгт суурилан сонгосон
бөгөөд түүврийн хэмжээг гаргахдаа ГССҮТ-ийн
хүүхдийн согог заслын тасагт олон улсын ангиллаар
Q18-79 буюу түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил
болон мултрал оношоор оношлогдсон 0-5 хүртэлх
насны хүүхдийн тоо болон Улаанбаатар хотын
төвийн 6 дүүрэг (БЗД, БГД, СБД, СХД, ХУД, ЧД)-ийн
өрхийн эмчийн хяналтанд байгаа 0-5 хүртэлх насны
түнхний үений дутуу хөгжил болон мултралтай
хүүхдийн тоог ашигласан болно.
2007 онд ГССҮТ-ийн хүүхдийн согог заслын
тасагт олон улсын ангиллаар Q18-79 буюу түнхний
үений төрөлхийн гажиг оношоор оношлогдсон 0-5
хүртэлх насны 290 хүүхэд хэвтэн эмчлэгдсэн бөгөөд
үүнээс Q 65 буюу түнхний төрөлхийн гажигтай 200
хүүхэд хэвтэн эмчлэгдсэн байна.
Харин 2007-2008 онд Улаанбаатар хотын төвийн
6 дүүрэг (БЗД, БГД, СБД, СХД, ХУД, ЧД)-ийн өрхийн
эмчийн хяналтанд түнхний үений дутуу хөгжил
болон мултрал оношоор оношлогдсон 0-5 хүртэлх
насны нийт 184 хүүхэд бүртгэгдсэн байв.
Иймд бид ГССҮТ-д түнхний үений хэв
гажих оноштойгоор хэвтэн эмчлэгдсэн болон
амбулаторийн үзлэгт хамрагдаж мөн дүүргийн эрүүл
мэндийн нэгдлүүдээр үйлчлүүлж түнхний үений
дутуу хөгжил болон мултралтай болох нь тус бүр
нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг, шинжилгээгээр
батлагдсан, 0-5 хүртэлх насны хүүхэдтэй нийт 90
эхчүүдийг тохиолдлын бүлэгт, хяналтын шалгавар
бүлэг болгож 1:1 харьцаагаар тохиолдлын бүлгийн
хүүхэдтэй нас болон хүйсээр ижил эрүүл хүүхэдтэй
нийт 90 эхчүүдийг тус тус санамсаргүй түүвэрлэлтийн
аргаар сонгон авч судалгаанд хамрууллаа.
Судалгааны тохиолдлын бүлэгт эхчүүдийг
сонгосон шалгуур:
Судалгаанд хамрагдаж өөрийн хүүхдийн тухай
болон бусад мэдээлэл өгөхийн зөвшөөрсөн;
Нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэг
шинжилгээгээр түнхний үений төрөлхийн дутуу
хөгжил болон мултрал оношоор оношлогдсон
0-5 хүртэлх насны хүүхэдтэй эхчүүд;
Судалгааны хяналтын бүлгийн эхчүүдийг
сонгосон шалгуур:
Судалгаанд хамрагдаж өөрийн хүүхдийн тухай
болон бусад мэдээлэл өгөхийн зөвшөөрсөн;
Түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил болон
мултралгүй 0-5 хүртэлх насны эрүүл хүүхэдтэй
эхчүүд.
Судалгааны тохиолдлын болон хяналтын бүлгийн
эхчүүдийг сонгон авах шалгуурт тохирох эхчүүдтэй
биечлэн уулзаж судалгаанд өөрийн хүүхдийн
хамт оролцох зөвшөөрлийг бичгээр авсны дараа
судалгааны мэдээллийг тусгайлан боловсруулсан
асуумж (хавсралт 1)-аар цуглуулсан болно.
Цуглуулсан судалгааны мэдээллийг компьютерийн
“SPSS v11.5” статистикийн программыг ашиглан
боловсруулалт хийлээ. Судалгааны ажлын үр
дүнгийн хүснэгт дүрслэлүүдийг “Microsoft Word
2003”, “Microsoft Excel 2003”, газар зүйн Arcview 3.2
программуудыг ашиглан хийв.
Төрөх насны, жирэмсэн, хөхүүл эмэгтэйчүүд,
эцэг, эхчүүдэд
Түнхний үений төрөлхийн дутуу хөгжил
болон мултрал, түүнд нөлөөлөх сөрөг хүчин
зүйлээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд
өрхийн болон эх барих, эмэгтэйчүүдийн
эмчээс шаардлагатай үед холбогдох нарийн
мэргэжлийн эмч нараас мэдээллэл авч
тодорхой мэдлэгтэй болох;
Өрхийн эмч болон нарийн мэргэжлийн
эмчийн үзлэгт тогтмол хамрагдаж архаг
өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх;
Жирэмсний хяналтанд эрт хамрагдаж,
жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн сургалтанд
хамрагдах;
Аливаа халдварт өвчин ялангуяа вирүсийн
гаралтай халдварт өвчнөөс урьдчилан
сэргийлэх;
Цус багадалтаас урьдчилан сэргийлэх, эрт
оношлуулж, эмчийн заавраар системтэй
эмчилгээ хийлгэх;
Эхийн хоол хүнсний хэвийн тэнцвэр
алдагдах, бие махбодод чухал шаардлагатай
аминдэм болон эрдэс бодис дутагдсанаас
шалтгаалж булчин, шөрмөс, холбогч эдийн
үйл ажиллагаа алдагддаг иймд шаардлагатай
амин дэм, эрдэс бодис агуулсан хүнсний
бүтээгдэхүүнийг “Монгол хүний хоногийн
хоол тэжээлийн физиологийн норм” (2009 он)
зөвлөмж хэмжээний дагуу хэрэглэх;
Эмчийн зааваргүйгээр эм, биологийн
идэвхит бэлдмэл, аминдэм, эрдсийн бэлдмэл
хэрэглэхээс зайлсхийх;
Хорт зуршлаас (архи, согтууруулах ундаа,
тамхины хэрэглээ) зайлсхийх
Эхийн сэтгэл санаа ургийн өсөлтөд тодорхой
хэмжээгээр нөлөөлдөг тул жирэмсэн
эмэгтэйчүүд сэтгэл санаагаар тайван байх;
Эхийн эрүүл мэнд болон ургийн хэвийн
өсөлтөд нөлөөлөх хими, физик, цацраг
идэвхит туяаны нөлөөлөл бүхий ажлын
байранд ажиллахгүй байх, нөлөөллөөс
урьдчилан сэргийлэх.
2 Б.Бүдээ. (1998). “Гурав хүртэлх насны хүүхдийн түнхний
төрөлхийн мултралыг эрт оношлох. эмчилгээг сонгох”
АУ-ны дэд докторын зэрэг горилж бичсэн зохиолын
хураангуй.
3 American Academy of Pediatrics, Committee on Quality
Improvement, Subcommittee on Developmental Dysplasia
of the Hip. Clinical practice guideline: early detection of
developmental dysplasia of the hip. Pediatrics. 2000;105 :896
–905. Available at: www.pediatrics.org/cgi/content/full/105/4/
e57
4 Sionek A, Czubak J, Kornacka M, Grabowski B. (2008).
“Evaluation of risk factors in developmental dysplasia of
the hip in children from multiple pregnancies: results of hip
ultrasonography using Graf’s method” Ortop Traumatol
Rehabil. 10(2):115-130.
5 Herring JA. (2002). Tachdjian’s pediatric orthopedics, 3rd edn.
W. B. Saunders Company, Philadelphia, pp 514–526.
6 “Hip dysplasia” http;//www.orthoseek.com/articles/hipdys.html
7 Norton KI, Mitre SA. (2002). ‘Developmental dysplasia of the
hip’, E-Medicine, www.emedicine.com/radio/topic212.htm.
8 Lapunzina P, Lopez-Camelo JS, Rittler M, Castilla EE. (2002).
‘Risks of congenital anomalies in large for gestational age
infants. J Pediatr. 140: 200-204.
9 Catherine Witt, (2003). ”Detecting developmental dysplasia
of the hip’ Adv Neonatal Care 3(2):65-75. www. medscape.
com
10 Albinana J, Wuesada J, Certuicha J. (1993). Children at high
risk for congenital dislocation of the hip: late presentation. J
Pediatr Orthop 13:268–269.
11 Guille JT, Pizzutillo PD, MacEwen GD. (2000). Developmental
dysplasia of the hip from birth to six month. J Am Acad Orthop
Surg 8:232–242.
12 Freih Odeh Abu Hassan and Akram Shannak (2007).
‘Associated risk factors in children who had late presentation
of developmental dysplasia of the hip’ J Child Orthop. 1(3):
205–210.