Монголын Анагаахын Сэтгүүлүүдийн Холбоо (МАСХ)
Монголын анагаах ухаан, 1970, 3(3)
Монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирэх хугацааны тухай
( Судалгааны өгүүлэл )

X. Лхагважав

Анагаах ухааны дээд сургуулийн эмгэг анатоми шүүх эмнэлгийи танхим

 
Абстракт

С целью установления характера и сроцов появления первой менструации у де- вушец Монголии обследовано в 1969 году 1269 девочек и девушек г. Улан-Батора, Южно-Гобийского аймака. Выявлено, что первая менструация у девушек Монголии наступает позже в среднем от 4 месяцев до 1 года 4 месяцев по сравнению с де- вушками различных географических районов СССР и европейсдих стран. Чаш,е всего первая менструация наступает весной (30,9%), реже—осенью (18,0%).

Регулярные менструации были у 89,7% обследованных, у 20,3%-менструация еще не установилась. Отмечено, что у 6,2% девуглек менструация продолжается 1—3 дня, у 84,0%—3,5 дней, у 7,9%—5—7 дней и лишь у 1,9%—выше 7 дней. Менструалъный цикл у 56,5% девушек 28—30 дневный, у 14,8% 25—28 дневный, у 6,6%—21—25 днев- ный и лишь у 1,8%—выше 30 дневный.

Охидын бэлгийн бойжилт олж эхэлж буй чухал шинж тэмдгийн нэг нь анхны сарын тэмдэг ирэх явдал бөгөөд анхны сарын тэмдэг гадаад дотоод олон нөхдөлөөс хамаарч олон ястан, үндэстэнд харилцан адилгүй насанд ирдэг.

В. М, Тарновский (1891), Ф, Штрассман (1901), В. М. Смольяни- ков (1935) Н, В. Попов (1948), Н. Ш. Булатова (1952), М. Г. Сердю- ков (1957), Н, М, Данилович (1959), И. И. Богоров (1960), В. С. Со- ловьева (1964) Б. Братонов. К. Кубота (1965), Н. Хэйнц, Г. Ольвер (М.Не1п12, О.ОНухег (1965) зэрэг олон эрдэмтэн, судлаачдаас охидын бэлгийн бойжилтыг олоход нийгэм  эдийн засаг, газар нутаг, цаг уурын байдал, хот, хөдөөгийн ялгаа, биеийн ерөнхий өсөлт, хөгжилт, эрүүл мэндийн байдал, яс үндэс, удамшил, орон сууц, хоол хүнс, хүдгүүжлийн байдал зэрэг олон нөхцөл нөлөөлдөг гэж үздэг ба мөн дээрх нөхцөлүүдээс гадна нарны илч хангалттай эсэх (Н, Ш. Була» това), амьтны гаралтай уургийн зүйл хэрэглэх (Н. Хэйнц,Г. Ольвьер| зэрэг зүйлүүд ач холбогдолтой тухай дурдсан байдаг. Олон ястан, үндзстний охидын анхны сарын тэмдэг ирэх нас сүүлийн 50-иад жилд түргэсэж, 1,6 жилээр эртэссэн тухай О. Страшер (0.81гаскег), Н. Д. Гольдберт, Г. Ковальша (О.Ко^а1зка), Ш. Михаль К. Лайош, (8аз, М1Ьа1у, К.Ьатз) зэрэг хүмүүс сүүлийн жилүүдэд бичиж байгаагаас гадна А. Вэйрд (АЛУагй), В. Беннет (V/. Веппе!) 1966) нар сүүлийн 50 жилд охидын бэлгийи бойжилт олж эхлэх нас 10 жил дутам 4—6 сараар эртсэж байна гэж үзжээ.Монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирэх насны талаар 1922 онд  Э.Велчек (Е. Үе1сек) судалгаа явуулж, халх-монгол охидын анхны сарын тэмдэг дунджаар 15 нас 10 сартайдаа ирдэг гэж тогтоосон ба мөн 1965 онд халх-монголчуудад антропологийн судалгаа явуулж бичихдээ, анхны сарын тэмдэг монгол охидын 30 гаруй хувьд 16 на- санд, 26Уо-д 17 насанд, 18%-д нь 18 насанд ирдэг гэжээ. Мөн Ч. Чүл~ тэмдорж 1963 онд Улаанбаатар хотын сургуулийн насны охид, хөвгүүдэд бие бялдрын судалгаа явуулахад сарын тэмдэг ирсэн охидьш ихэнх хувийг (54,75%) 14 насны охид эзэлж байжээ.

Бид монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирж буй дуидаж насг хугацаа зэрэг асуудлыг тогтоох зорилгоор Улаанбаатар хот, Өмнө- говь аймгийн суурин суугч сургуулийн сурагч, оюутан, ажилчин малчин

12—25 насны 1269 охид, эмэгтэйчүүдэд судалгаа явууллаа. Су- далгаанд хамрагдсан охид, эмэгтэйчүүдийн анхны сарын тэмдэг ирсэн насыг вариацийн аргаар болов1:руулж гаргахад судалгаанд орсон мон- гол охид, эмэгтэйчүүдийн анхиы сарын тэмдэг ирэх дундаж нас 14—25 (8 —- + 1,2) байлаа. Хот хөдөөгөөр нь ялган үзвэл Улаанбаатар хотын охид, эмэгтэйчүүдийн анхны сарын тэмдэг ирэх дундаж нас 14—15 (8— ±1,0), Өмнөговь аймгийн охид, змэгтэйчүүдийнх 14,48 (о— ±1,4) тус тус байлаа.

Судалгааны дүнгээс үзэхэд, Улаанбаатар хотын охидын анхны сарын тэмдэг, Өмнөговь аймгийн охидынхоос хэдэн сараар эрт ирж байгаагаас гадна Э. Велчекийн (1922) судалгааны дүнтэй харьцуулан үзэхэд сүүлийн 47 жилд монгол охидын сарын тэмдэг ирэх нас 1 нас 7—8 сараар эртэссэн байна. Ингэж анхны сарын тэмдэг ирэх нас эртэссэн нь ардын хувьсгалын жилүүдэд манай улсын нийгэм эдийн засаг үндсээрээ өөрчлөгдөж, ард түмний аж амьдрал эрс дээшилж, ^хүүхдийн бие бялдрын хөгжилт сайжирсантай холбоотой юм.

Олон ястан, үадэстний охидын анхны сарын тэмдэг ирэх нас

 

 

Анхны сарын

Хэн хэдийд тодорхойлсон

‘Аль улс

Яс угсаа |

тэмдэг ирэх нас

Европын

Болгар охид (Софи хот)

13,0,,

Хр. Сеизов (1957)

 

Герман охид (Майнц)

13,3

Г. Гримм (1958)

 

Чехословак (Братислав)

13,11

И. Дровни (1965)

 

Польш охид (Варшав)

13,01

Г. Милькер (1965)

Улсууд

Румын охид (Яссы хот)

13,02

А. Кристеску,

 

С. Антони (1965)

 

Унгар охид

13,23

Ш.Михаль, К.Лайош(1967)

Зөвлөлт

Орос охид (Москва хот)

12,9

Ю. Ф. Борисова (1964)

 

Грузин охид (Тбилис хот)

13,15

В. С. Соловьева (1965)

холбоот

Армян охид (Ереваи хот)

13,85

В. М. Мусаелян (1965)

улсын

Литов охид (Вильныс хот)

13,6

С. Павилонис (1965)

үндэстэнүүд

Карелийн охид

13,10

Т. С. Норейко (1965)

Украин охид

13,0

А.Н.Самойличенко (1966)

 

Казак охид (Алма-Ата хот)

14,8

Е, И. Поиомарев (1955)

 

Киргиз охид

15,64

Н. Ш. Булатова (1952)

 

Узбек охид (Ташкент хот)

15,6

О. Т. Ушн}фцева (1956)

Монгол

Монгол охид

а) Улаанбаатар хотын охид

14,25

14,15

1969 оны бидиий

 

б) Өмкөговь аймгийн охид

14,48

судалгаагаар

Дээрх хүснэгтээс үзэхэд Европын улсууд болон Зөвлөлт Хол- боот Улсын олонхи ястан, үндэстний охидоос монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирэх нас 4 сараас 1 нас 4 сараар хожуу байгаа ба ка- зак, узбек, киргиз охидтой бараг адил буюу монгол охидод анхны сарын тэмдэг их биш хугацаагаар түрүүнд ирж байна. Гэвч харьцуу- лан үзэж буй зарим материал олон жилийн өмнөх гэдгийг бодолцох нь зүйтэй билээ.

Сарын тэмдэг ирсэн байдлыг насаар нь ялган үзүүлбэл: (%-иар) 12 насанд 4,4; 13 насанд 23,7, 14 насанд 56,6; 15 насанд 80,2; 16 на- санд 97,8; 17 насанд 98,6; 18 насанд 98,7; 19 насанд 100,0 байна. Су- далгаанд хамрагдсан охид, эмэгтэйчүүдийн 79,7уЦд сарын тэмдэг тогтмолжсон, 20,3Уо-д тогтмолжоогүй байсан ба анхны сарын тэмдэг ирэх нь жилийн улирлаар адилгүй, ихэвчлэн дулаан улиралд эхлэн ирж байна, Тухайлбал: хавар 30,9Уо-д зуН' 28,9%-д намар 18,0/о-д өвөл 22,2/о-д тус тус ирж эхэлжээ. Сарын тэмдэг тогтмолжсон хүмүүс


арын тэмдэг ирэх хугадааг авч үзвэл 21 хоноод ирдэг— 3,3%,21 —25 хоноод 3,3/о, 25—28 хоноод 24,8/о, 28—30 хоноод 56,5% 30-аас дээш хоноод 1,8Уо; сарын тэмдэг үргэлжлэх хугацаа нь 1 —3 өдөр—6,2%,

5 өдөр 84,0/0, 5—7 өдөр 7,9Уо, 7 өдрөөс дээш 1,9Уотус тус байлаа.

Дүгнэлт

Монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирэх дундаж нас 14,25 «8—±1,2) болно

Монгол охидын анхны сарын тэмдэг ирэх нас сүүлийн 50-иад жил дунджаар 1 нас 7—8 сараар эртэссэн байна.

Монгол охидод анхны сарын тэмдэг Европ ба ЗХУ-ын олонхи үндэстэн, ястны охидоос дунджаар 4 сараас 1 нас 4 сар хүртэл ху- гацаагаар хожуу ирж байна.

Анхны сарын тэмдэг хотын охидод, хөдөөний охидоос эрт ирж байна.

Ном зүй

1. Б о г о р о в И. И. Гинекология детского возраста.Л:, 1960.—2.Б о р и с о в а Ю. Ф.
О половом развитии школьниц г. Москвы. Автореферат дисс. М., 1965. — 3. Б у л а т о в а Н. Ш. Материалы обследования иоловой сферы женщин некоторых райс- нов Киргизии. Фрунзе. Автореферат дисс. 1952.—4. Гсльдберг Н. Д. Сб.„Вопросы трав- мат. токсикол. скорспостиж, смерти и деонтологии в экспер. практике“. Вып. 3, М.,
—5. Гримм Г. Основы конституциональной биологии и антропометрии. М.Д967. —6. Д\'анилович Н. М. Вопр. антропологии. Вып. 13. 1963:—7. М и х е л ь Ш. Л а й о ш К. Гинекология детского возраста. М., 1967.—8. Мусаелян В. Н. Сб. трудов бюро глав. суд.мед. экспертизы и каф. суд. мед. Ереван, мед.ин-та. Вып. 4, 1964.—9. Но- рейко Т. С. Сб. трудсв науч.об-ва медиков Литов. ССР. Т. 2, 1965.-— 10. П а в и л о- нис С. Тезисы докл. П-го Респ. съезда врач. педиатров. Лит. ССР. ВильнюсД965.—11 Пономарева Е. И. Физическое развитие Алма-Атинских школьниц (1946—47 гг.) Ав- тореф. дисс. 1955.—12. Попов Н. В. Учебник с}гд. медицины. М., 1946.—13. С а м о й- л 11 ч е н к о А. Н. Актуал. вопр. суд. мед. и криминалистики. Труды Лен. ГИД.УВа. Вып. 49, Л., 1965.—14. Сердюков М. Г. Судебная гинекология и акуггерство М., 1957.—15. Смольняков В. М. В кн.: „Суд.мед. акушерствр-гинекологичес. экспер- тизы“. М., 1935.—16.Соловьев. В. С. Вопросы антропологии. Вып. 19, 1965.—17. Т а р- иовский В. М. Половая зрелостъ, ее течение, отклонение и болезни. СПБ, 1891.—18. Ушиурцева О. Т. Физическое развитие и состояние здоровья учащихся ремесленных училищ г. Ташкента в 1950 — 56 гг. Дисс.канд. Тачлкент, 1959.—19. Физиология и патология пубертатского всзраста. Под. ред. Б. Братснсва и К. Кубова. София 1965.—20 Ч ү л т э м д о р ж Ч. Физическое развитие школьниксв и новорожденных детей т. Улан-Батора в 1961 г. Автореферат дисс. 1963.—21. Ш т р а с с м а н Ф. Учебник судеб- ной медицины. СПБ. 1901.— 22. С г 1 з 1: е з с и М. Ап1опи. 5. С)еи1о-цез азрес!з (1е 1а сго138апсе е! йи с!еүе 1орретеп1 с1ез еп!ап1з йе 1а уШе с!е ^аззу —23. ОгоЪпу. ]. Ап. зШпГ Ип1ү. Газ1. 1965. 2. М1екюге; азрек!ү та!игас1е сЗгаПз 1аузке] т1ас1еге. Ас1а. Рас. гегит. па!иг. Пп 1 ү. сотеп1апае АпИлгор. 1965. 1. — 24. К о \\ү а 1 з к а. О. Ш\\ек 1 рога гоки тепагс1ае и коЫе! \\?/1е]зк!сЪ 1 пие]зкюЪ. Ргасе 1 та!ег паик 1пзП та1к1 1 с1г1еска. 1966. 8. — 25. М 1 П с е г. Н. 5 2 с 2 о 1 к а. Р. А§е а! тепагспе 1п шагза^. о1г!з1п 1965. Нитап. В1о1. 1966. 3. —26. 8 1 г а с к е г. О. Ногрегтаззе с1ег. К1пс1ег цМ §11§-епсЗНсЬеп. ипзегег. Та^е. Ме§\\ МзсЪг. 1966. 11. —27. V 1 с е к. Е. МепагсЪ.е, КНтах, Ое1иг1еп2аЬе ипс! 2аШ с!ег 1еЬепс1еп к!пс!ег с1е1 с!еп с11а1сЬа-Моп§о1еп. Агг11. 1 иос1кс1е. 1922. 52. 229—232. —28. V 1 с е к. Е. А сопПчЬиПоп 1о 111 е апШгоро1о§\'у о1 Гае КЪа.к- Ьа-топо\'о1з. Ас1а. Рас. гегит. паПг. 11п1у. сотеп1апа1 АпШгор 1965. 6—7.— 29. \\Ү а г Ъ А. Веппе 1 О Рпуз1са1 таНиаНоп а з1ис1у ог зесоп Ьагу зс!юо1 сЫМгеп 1п РНе.—30. Н е 1 п 1 2. N. О П V 1 е г. О. Ри11. НПЬ (Гопс1). 1964. 79. 1.а§*е с1е 1а риЬег!е йапз 1ез рауз зоизс!еүе!оррез. Ас1а. Рас. гегигп. па!иг. 11п1у. сотеп1апа1 АпШгор. 965 1.
 
Танилцаж нийтлэх санал өгсөн : Эрхлэгч дэд эрдэмтэн, доцент Д, Цэдэв


Зохиогчийн оруулсан түлхүүр үгс


Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 1938
Судлаачдын бусад өгүүлэл
Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага, ©  2012.
Вебийг бүтээсэн Слайд ХХК