Монголын анагаах ухаан, 1974, 1(17)

Манай оронд амьсгалын замын өвчний тархалтыгсудлах асуудалд

( Судалгааны өгүүлэл )

Б. Рагчаа,  Балжинням

АУДС-ийн дотрын онош зүйн тэнхим

 

   Өгүүллийн PDF-ийг татах

Абстракт

По данным первой клинической больницы г. Уланбатора за 5 лет (1966— ,1970 гг.) среди 16158 терапевтических больных заболевания дыхательной системы занимают первое место (34%), а среди них катар верхних дыхательных путей зани- мает 45,2%, воспаление легких—36,2%, воспаление бррнха—18%.

Манай оронд амьсгалын замын өвчлөл орон нутгийн онцлог, ор- шин суух байр, агаарын байдлаас хамааран өвөрмөц онцлог тархалт явцтай тохиолддог. Манай орон далайн түвшнээс дээш дунджаар 1580 м, өндөрт оршдог, өндөр уул нуруудаар хүрээлэгдсэн, эх газ- рын эрс тэс өвөрмөц уур амьсгалтай, салхи шороо ихтэй, чийг тун- дас багатай байдаг. Энэ байдлаас хамаарч амьсгалын замын өвчин дотрын өвчнүүдийн нилээд их хувийг эзэлдэг юм.

1-р хүснэгтээс харахад амьсгалын замын өвчин 34% болж 1-р бай- ранд орж байгаа нь тодорхой байна.

. 2- хүснэгтээс харахад амьсгалын дээд замын өвчнүүд 46,6%-ийг эзэлж 1-р байранд, 2-р байранд уушгины хатгалгаа (36,2%), 3-р бай- ранд мөгөөрсөн хоолойн үрэвсэл (15%) тус тус орж байна

1. р х у с нэгт

Улсын клиникийн төв эмнэлгийн сүүлийн 5 жилийн материалаар амьсгалын замын өвчий эзлэх хувийг гаргавал   1966 1967 1968 1969 19/0 оүгд Амьсгалын замын 1124 32,1 1091 32,2 794 29,8 1222 42 1258 33,5 5489 34 Бөөр шаэсний зам 200 5,6 162 4,9 129 4,8 115 4 148 3,9 754 4,6 Дотоодшүүрлийн булчирхай  Бүгд 206 3505 6,0 171 3323 5,1 ■- 50 2656 1,8% 69 2919 2,6 153 3755 4 649 16158 4,1 100 Зүрх судасвы 807 26 742 22,3 788 29,0 615 21 615 16,4 3567 22 Үе мөтний 55 1,5 69 2,9 97 3,7 53 1,6 61 1,6 335 2,4 Хоол боловсруулах 947 27,1 890 26,8 ■ 521 20,0 659 22,5 1227 32,7 4244 26 Цус ба цус төлжүүлэх эрхт- ний 57 1,6 39 1,2 57 .2,1 29 0,9 40 1,1 222 1,4 Элэг цөсний 109 3,2 159 4,8 220 8,2 157 5,4 253 6,8 898 5,5 Ямар эрхтний өвчйн о о • ь т ^ со >"> О) X о о ь т Л 2 ш со <т> X о о ь * л 2 ю г х о о 6- т х о о н 4 со >■> о) X о о ь ■а п >» X

1. р х ү с нэгт

Өвчний нчр	1966		1967		1968		1969		1970		Ьүгд
	о о 6«	эзлэх хувь	о о ь	эзлэх хувь	о о е*	1 эзлэх | хувь	о о	1 эзлэх хувь	о о ь	эзлэх хувь I	о о ь	а ' >■> X
Амьсгалын дээд замын үрэвсэл	50	9%	42	9,9	617	66,7	481	89,4	25	11,1	1215	46,5
Уушигны хатгалгаа	344	59,7.	226	52,4	184	19,9	42	7,9	186	83,0	982	36,2
Мөгөөрсөн хоолойн үрэвсэл	131	22,7	151	34,8	108	11,8	4	0,9	10	4,6	404	15
Мөгөөрсөн хоолойн тэлэгдэл	13	2,1	2	0,4	5	0,5	6	1,5	1	0,4	27	1
Уушигны гялтанхальсны урэвсэл	38	6,5	10	2,5	11	1,1	2	0,3	2	0,9	63	2,3%
Дүн	576		431		925		535		224		2691 .	100

1. Сүүлийн жилүүдэд амьсгалын замын архаг үрэвсэл ихсэж байгаа болон түүнд ямар' шалтгаан нөлөөлсөн ба түүний хот хөдөө- гийн тархалтыг дэд эрдэмтэн А. Өлзийхутаг судалж байна. Үүний дүнгээс үзэхэд:

а)  Амьсгалын замын архаг өвчнүүд хотын хүмүүст олонтаа (22%), хөдөөд (15%) ховордуу тохиолджээ.

б)   Тамхи татдаг хүмүүст, тамхи татдаггүй хүмүүсээс 2 дахин их тохиолдож байна гэжээ.

в)   Хүйтэн сэрүүн уур амьсгалтай, өндөр уулархаг газрын хү- мүүст олонтаа тохиолдож кор-пульмонал хүндрэл өгөх нь элбэг байжээ. Харин зүүн ба өмнө зүгийн нутгаар өвчлөл хүндрэл өгөх нь ховор байжээ.

г)   Салхи хурд ихтэй (4 мсек-ээс дээш) тоос шороо ихтэй га- зар илүү тохиолдсон байна.

2. Дорнод аймгийн хүн амын үхлийн шалтгааныг сум дундын эмнэлэг, аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт хэвтсэн ба нас барсан оөвчтөний байдлаар үзэхэд: Амьсгалын замын өвчин 1-р байр, халдварт пара- зит өвчин 2-р байр, хоЬлны замын өвчин 3-р байр, шээсний замын өвчин 4-р байр, зүрх судасны өвчин 5-р байр, осол гэмтэл 6-р байр тус тус эзэлж байна (Цагаанхүү 1969).
3. Амьсгалын эрхтний архаг үрэвслийн үед өвчтөний цусны сий- вэнгийн уургийн бүрэлдэхүүний өөрчлөлтийг 81 өвчтөний цусанд тодорхойлоход: а) Уушгины архаг хатгалгаатай өвчтөний цусны ерөнхий уураг ихэссэн, үүнээс гамма-глобулин 3,68—4,88 г % хүртэл ихэссэн, альбумин 2,38—3,28 г % хүртэл багёссан, фибриноген үрэвс- лийн хурц үед ихэссэн байв.

б)   Мөгөөрсөн хоолойн багтраатай өвчтөниц цусанд ерөнхий уу- раг, глобулин ихэссэн, альбумин, фибриноген багассан байв. Иймд дээрх өвчнүүдийн үед цусны ерөнхий уураг, гамма-глобулин ихсэх нь халдвар харшлын гаралтай, альбумин фибриноген багасах нь үрэвс- лийн нөлөөтэйг тус тус харуулжээ. Үрэвсэл намдахаар альбумин фибриннрген ихсэж хэвэндээ орно (Б. Цэрэнлхам, 1958).

4. Н. Гэндэнжамцын судалгаагаар хүүхдийн уушгины үрэвсэл манайд тохиолдох хүнд өвчний нэг бөгөөд бүх өвчлөлийн 30-40%- ийг эзэлжээ. Энэ өвчин сүүлийн үед пневмококкоор үүсэх нь ховор, харин стафилококкоор голдуу үүсдэг болжээ.

Судалгаанд 811 өвчтэй хүүхэд авч үзэхэд: Уушгины үрэвслийн энгийн хэлбэр 48%, хордлоготой хэлбэр 31%, корийн дараахь пнев- мони 11%, хордлого үжил хэлбэр 4%, фокально-крупоз хэлбэр 6%, үүсгэгчийн хувьд: 65% нь холимог флороор, 35% нь стафилококкоор үүсгэгдсэн байна (Н. Гэндэнжамц, 1968).

1. Дбтрын өвчнүүдийн дунц амьсгалын замын өвчин 34’/о-ийг эзэлж 1-р бай- ранд, хоол боловсруулах эрхтнлй өвчин 265й-иЭг эзэлж 2-р байранд, зүрх судасны өвчин 22%-ийг эзэлж 3-р . байранд, элэг цөсний өвчин (5,5/») 4-р.байранд, бөөр шээсний замын евчин (4,6/о) б-р байранд тус тус орж байна.
2. Амьсгалын замын өвчнин дотор амьсгадын дээд замын өвчин (45,2%) 1-р байранд, уушгины хатгалгаа (36,2’/0) 2-р байранд, мөгөөрсөн хоолойн үрэвсэл (18%)

1. р байранд тус тус орж байна.

3. Амьсгалын замын евчнүүдээс болж кор-пуЯьмонал, зүрхний ажиллагааны дутагдал үүсэх явдал машщ оронд их элбэг байна.
4. Уушгины хатгалгаа нь холимог нянгуудаар (65%) буюу стафилококкоор (35%) зохилон үүсдэг байна.
5. Антибиотик, сульфаниламидын эмүүдийг өргөн хэрэглэх болсноос хоиш пнев- мококкоор үүсдэг өнгөрт үрчвсэл ховор тохиолдох болжээ.
6. Амьсгалын замын өвчнэөс сэргийлэх зорилгоор хоолойг давстаи усаар өдөрт 2 удаа (орой унтахын өмнө, өглөө цайны дараа) сайн зайлж байх нь чу- хал юм.

Ном зүй

А, Өлзийхутаг. Социалист орнуудын Эрүүлийг хамгаалах Яамдын сайд нарын 12:р зөвлолг.өөний материал. Здравоохранение сэтгүүл 1971 оны 2-р, Румынц.
Н.Гэндэнжамц. Бага насны хүүхдийн уушгины өвчин. Диссертаци. 1938. Б. Цэрэн- лхам. Мөгөөрсөн хоолойн багтраа, уушигны архаг үрэвслиин үед цусны уургнйн фракцийн өөрчлөлт. Диссертац, 1958, Цагаанхүү. Дорнот аймгийн хүн амын үх- лийн шалтгааныг эмнэлэгт хэвтсэн ба нас барсан өвчтөний байдлаар судалсан нь 1969. Б; Рагчаа. Уушгины өнгөрт үрэвсэл ба түүний тэмбүүний үе дахь явц.Дис- сертац. 1953. Б. Рагчаа, Цэрэннадмид. 1-р эмнэлгийн (1966—1970) сүүлийн 5 жи- лийн матернал. ШУ-ны академийн мэдээ, 1971.

 

Танилцаж нийтлэх санал өгсөн : проф. Рагчаа

Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 1731