Монголын Анагаахын Сэтгүүлүүдийн Холбоо (МАСХ)
Монголын анагаах ухаан, 1971, 4(8)
Гол ба зүрхний титэм судас дахь Атеросклерозын өөрчлөлт
( Судалгааны өгүүлэл )

Л. Галцог, Д. Цэдэв

 
Абстракт

Приводится предварительный результат изучения атеросклеротических изменений макропрепаратов брюшной аорты, нисходящей, огибающей ветвей левой коронарной артерии и правой коронарной артерии

Изучение атеросклероза в указанных сосудах проводилось визуально-обзорным методом после фиксации, без окраски Суданом, вне зависимости от причин смерти.

Всего было исследовано 130 случаев смерти от различных заболеваний. Из них мужчина—71, женщин—59, в возрасте от 20 до 80 лет.

Лйпоидоз в брюшной аорте был выражен в 111 случаях, в нисходящей ветви ле­вой коронарной артерии в 69 случаях, в правой коронарной артерии в 31 случаях. Наибольшее развитие липондоза отмечается на 4-м, 5-м, и 6-м десятилетии жизни. Су­щественное половое различие в- отношении частоты лнпоидоза во всех сосудах не от­мечалось.

Фиброзное изменение в исследованных сосудах выражалось в следующей после­довательности: в брюшной аорте в 85 случаях, нисходящей ветви левой коронарной артерии в 49 случаях, правой коронарной артерии в 27 случаях, в огибающей ветви ле­вой коронарной артерии в 19 случаях.

Во всех исследованных сосудах фиброзное изменение чаще наблюдаются у муж­ний.

Осложненные поражения и кальцнноз в брюшной аорте наблюдались всего в 16 случаях, из них у 11 мужчин и у 5 женщин, в нисходящей ветви левой коронарной ар­терии эти изменения наблюдались в 8 случаях (у 5 мужчин и у 3 женщин).

Сүүлийн арваад жилд янз бүрийн эмгэгийн гааар зүйн тархалтыг судлах асуудалд олон орны эрдэмтэд анхаарлаа хандуулж байгаагийн дотор атеросклероз, зүрхний цус тусалдах ба цусны даралт ихсэх өв­чин онцгой суурийг эзэлж байна (1.2.3.4.).

Эдгээр өвчнүүд нь дэлхийн өнцөг булан бүрд орчнн үед ихээхэн тархаж буй өвчнүүдийн нэгэнд тооцогддог билээ. Гэвч түүний тархалтын хир хэмжээ, явц, илрэл нь тухайн газар нутгийн цаг уур, газар зүйн байдал, хүн амын ахуй амьдрал, хоол унд, хөдөлмөрийн нөхцөлөөс хамаарч янз бүр байдаг юм. Иймд түүнийг янз бүрийн орон нутагт судлах нь атерасклерозын хөгжлийн жамыг тогтооход чухал ач холбогдолтой . (1. 2.).


|Бид өөрийн орны нөхцөлд  атероокларозын илрэлийн морфологийн онцлогийг тогтоох, зорилгоор энэхүү судалгааг хийж байгаа юм. Уг судалгааг больницад нас барагсдын гол судас, зүрхний зүүн титэм судасны уруудах салаанууд болон баруун титэм судсанд явуулав. Судсыг 10%-ийн формалины уусмалд бэхжүүлж атеросклерозын өөрчлөлтийг дараах үе шатаар тогтоосон болно. Үүнд: Өөхөн толбо (липоидоз), фиорозлог товгор, шархалсан, шохойжсон гэмтэл гэж тус тус авч үзсэн ба өөхөн толбо, сорвит товгор тус

 бүрийг судасны дотор давхарт илэрсэн байдлаар бага илрэлтэй, дунд ба дээд зэргийн илрэлтэй гэж хуваав.


Өөхөн толбын хуримтлал зүүн титэм судасны тойрох  салаанаас бусад бүх судсанд 20 наснаас эхлэн ажиглагдаж байгаа боловч 40 нас хүртэл сул илрэлтэй байна. Бидний судалсан тохиолдол дээр өөхөн толбын хамгийн нюсэк үе нь 40-өөс дээш насанд тохиолдов.

Өөхөн толбын хуримтлалын хувьд эрэгтэй эмэгтэйчүүдийн ялгаатай төдий л тод илрээгүй боловч үүнийг бусад судлагчдынхтай жишиж үзэхэд судасны дотор давхарт өөхөн толбын хуримтлал хамгийн дээд хэмжээндээ хүрэх хугацаа нь 10-аад жилээр хоцорч байна.

3-р   хүснэгт Сорвижсон товгор буюу фибоозын  еерчлолт

 

Хэвл

 

 

 

п'ш

аорт

Цээжнин аорт

Зуун ТНТМИЙН

уруудах салаа

Зуун ТПТМИЙН

тойрох салаа

Баруун тптэм судас

эр

эм

 

эр

ЭМ

 

эр-

эм

 

эр

эм

 

эр

эм

 

о о

ш X

ТОО-  1

хувь |

Бугд

о о и

хувь 1

ТОО

ю к

Бугд

ТОО

хувь

с о

л ю

X

Бугд

ТОО

хузь

о о

и

но

к

Бугд

ТОО

хувь

ТОО    |

хувь 1

Бугд

СО

ю

57,8

•ф

42,2

<м о

о>

СО

о со

т

со см

о

Ю со

о со

55,5

^ф см

44,5

-ф ю

см

о

ю

о со

 

СО

см

63,6

00

со"

СО

СО

се

3-р хүснэгтээс шинжилсэн бүх судасны фиброзын өөрчлөлт эрэгтэйчүүдийхэд жигд давамгайлсан байдал харагдаж байна.

Хэвлийн гол судсанд фиброзын анхны өөрчлөлт 20 наснаас эхлэн үзэгдэж цаашид 50 наснаас фиброзын илрэл нь нэмэгдэн 60-аас дээш насны хүмүүст голчлон хүчтэй хэлбэрээр илэрсэн байв.

Цээжний гол судсанд авч үзвэл эрэгтэй хүмүүст 30 насанд, эмэгтэй хүмүүст 40 насанд фиброзын анхны илрэл увагдаж 50 наснаас хүйс­ний ялгаа арилан 50-иас дээш насны хүмүүст түүний дундаас дээш хэлбэр зонхилох  төлөвтэй байна. Зүрхний зүүн титэм судасны уруудах салбар фиброзын өөрчлөлт 40 наснаас эхэлж 50-иас дээш насанд фиброзын хүчтэй хэлбэрийн илрэл нь эрэгтэйүүдэд илүү байна. Бид­ний судалгаагаар 50-иас дээш насны эрэгтэйчүүдэд атеросклерозын тохиолдол 45 байгаагийн 21 .нь буюу 46,6 хувь нь дундаас дээш илрэл бүхий, эмэгтэйчүүдэд 34 тохиолдлын 9 нь буюу 28,4 хувь нь дундаас дээш илрэлтэй байгаа нь фиброзын үлдэгдэл зүрхний зүүн титэм су­дасны уруудах салаанд эрэгтэй хүмүүст илуу явагддагийг   харуулж байгаа юм. Баруун титэм судсанд фиброзын анхны өөрчлөлт эрэгтэйд 40, эмэггэйд 50 наснаас эхэлж байгаа боловч гол өөрчлөлт нь эрэгтэйд 50, эмэгтэйд 60 наснаас үзэгдэж байна.

Атерооклерозын шархлаа  шохойжтын үзэгдлүүд хэвлийн гол суд­санд 18 тохиолдсоноос эрэгтэй 13, эмэгтэй 5хүн нь 60—69 насны хооронд тохиолджээ. Шохойжил нь эрэгтэй хүмүүст 40 наснаас эхэлсэн боловч хамгийн хүчтэй илрэл нь 70-аас дээш насанд ажиглагдаж 70-аас дээш насны 13 эрэгтэйчүүдийн 6 нь шархжилтай байв.

Цэзжний гол судас, зүрхний титэм судсанд шархлаа, шохойжлын үзэгдэл бүгд  18 удаа тохиолджээ.

Атеросклерозын нутгийн онцлогийг тодорхойлоход түүний илрэлийн хэмжээ ямар нэгэн судсанд хир зэраг байгааг тогтоохоос гадна бас эдгээр процесс тодорхой орон нутгийн хүмүүст аль хир тархсаи байгааг хамт судлах нь зүйтэй гэж үздэг .

Энэ талаас нь авч үзвэл манай нөхцөлд атеросклерозын тархалт нилээд их онцлогтой явагддаг нь эргэлзээгүй юм. Бидний судалсан тохиолдолд атеросклерозын бүх төрлийн өөрчлөлтийн хэмжээ дээд цэгтээ хүрэх нь бусад судлагчдынхаас 10-аад жилээр хоцрох хандлагатай байна. Өөхөн толбо, сорвижсон товгор (липоидоз, фиброз) ни­лээд элбэг тохиолдож байгаа боловч атеросклерозын хүндэрсзн гэмтэл гэж нэрлэгддэг шархжих, тромбожих, шохойжйх үзэгдлүүдийн тархалтын хэмжээ цөөн тоотой байна. Зүрхний титэм судсуудын дотроос хам-гийн ихээр гэмтдэг зүүн титэм судасны уруудах салаанд шархлах, тромбожих, шохойжйх үзэгдэл бүгд 8 удаа тохиолдсон ба бусад судсууд дээр ганц хоёроос. хэтрэхгүй байна. Гол судсанд ч мөн хүндэрсэн гэм­тэл төдий л  олон тоотой бус үзэгдэнэ.

Энэ бол атеросклероз өвчин, түүний дотор зүрхний судасны ате­росклероз ялангуяа хүндэрсэн хэлбэрүүд нь манай нөхцөлд нилээд өвөрмөц онцлогтой болохыг гэрчилж байна. Энэ нь манай орны газар зүй, цаг уур, хүмүүсийн бие бялдар, хоол тэжээл, зан заншилтай хол­боотой байж болах  юм.

Монгол хүмүүс хэдийгэар хамгийн их атероген чанартай гэж тооцогддог амьтны гаралтай өөх тостой хоол их хэрэглэхийн зэрэгцээгээр
сайн чанарын уурат бүхий мах, цагаан идээг өргөн хэрэглэдэг явдал атерасклерозын хүнд хэлбэрийн өөрчлөлт гарах явдлыг саатуулдаг
байж болзошгүй.

Дүгнэлт
  1. Гол судасны өөхөн толбо нь 20 наснаас эхлэн үзэгдэж байгаа бөгөөд түүний хүчтэй илрэл нь 40 наснаас дээш тохиолдож эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст ижил хэмжээтэй байна.
  2. Гол суд ас болон зүрхний зүүн титэм судасны уруудах хэсэг фиброзын анхны өөрчлөлт 30 наснаас эхлэн үзэгдэж түүний илрэл аажмаар нэмэгдэн 60-аас дээш насны хүмүүст хүчтэй илэрсэн ба зүрх­ний зүүн титэм  судасны фиброзын хүчтэй хэлбэрийн илрэл нь эрэгтэй хүмүүст  давамгайлж байна.

Атеросклерозын хүндэрсэн гэмтэл шархлаа, шохойжил хэвлийн гол судсанд бусдаас харьцангуй их тохиолдсон бөгөөд бүх тохиолдлын 12,4%-ийг зүрхний зүүн титэм судасны уруудах салбарт 5,5%-ийг, бусад хэсэгт өчүүхэн хувийг эзэлж байгаа нь атеросклерозын хүндэрсэн гэмтэл эзлэх хувийн жингээр бусад хэлбэрийн гэмтлээс үлэмж доогуур байна.

 

Ном зүй

1 .Автандилов Г.Г, Классификация и планиметрическая оценка атеросклеротичес-ких поражений сосудов. Нальчик, 1970.—2. Вихерт А. М. Жданов В. С. Матова Е.Е, Характеристика атеросклероза аорты и венечных сосудов по секционным материа¬лам Риги, В. кн: Эпидемиология артериальной гипертонии и коронарного атероскле¬роза, М., 1969, стр. 14—33,
 


Зохиогчийн оруулсан түлхүүр үгс


Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 404
Судлаачдын бусад өгүүлэл
Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага, ©  2012.
Вебийг бүтээсэн Слайд ХХК