Бичил амь судлалын тинхэм
Өгүүллийн PDF-ийг татах
При сравнительном изучении антигенной характеристики полученных в эхспери-менте устойчивых к левомицетину вариантов методом двойной диффузной преципи-тации в гел? (Оухтзрлэны, 1953) возникают трудности статистической оценки полученных рззул В работе предлагается и описывается статистическая обработка эксперименталь-ного материала путем применения цепараметрических критериев. Оценка полученных авторами данных с помощью критерия Вилкоксона позволила с высокой степенью достоверности утверждать, что приобретение устойчивости к ле-вомицетину сопрозождается изменением антигенного аппарата у резистентных вариан-тов брюшно-тифозн^х бактерий.
Сүүлийн жилүүдэд эмгэг төрөгч бичил биетний эсрэгтөрөгчийн байгууламжийг судлахад хэрэглэгдэх бодисын сан нилээд арвижсан, учир судлаачдын анхаарлыг ихэд татах боллоо. Тэдгээр аргын нэг нь Оухтерлоны (1953) санаачилсан гельд явагдах нэвчмэл давхар тун-дасжуулалт юм. Энэ аргыг бид амин бодисонд тэсвэрлэх чанартай болсон балнадын савханцрын омгийн эсрэг төрөгчийн байгууламжийг судлахад хэрэглэв.
Гэдэсний балнадын савханцрын левомицетинд тэсвэртэй хувил-барыг гарган авахын тулд их мэдрэг 5 омгийг авч антибиотикийн янз бүрийн өтгөрүүлэг бүхий (1-ээс 2048 мгк/мл) махпептонт шөлөнд_ зорчуулан өсгөвөрлөх туршилтыг хийв. Үүний зэрэгцээ уг омгийг хатуу тэжээлт орчин (махпептонт агар) сэлгэн тарьж, 19 сарын тур-шид бүгд 258 зорчуулга үйлдсэн болно. Туршилтын хугацаанд шингэн тэжээлт орчинд зорчуулсан омгийн тэсвэрлэх чадал 8—32 дахин, хатуу тэжээлт орчинд 128—160 дахин нэмэгдсэн байв. Харин левомицетингүй тэжээлт орчинд зорчуулсан хяналтын омгкйг мэдрэг чанарт дээр дурдсан хугацаанд мэдэгдэхүйд өөрчлөлт гараагүй ба тэр нь туршлагын хэлбэлзлийн хүрээнд байв.
Туршилтаар гарган авсан, левомицетинд тэсвэртэй савханцрын хувилбар нь аарийн эх өсгөврөөс биологийн нилээд хэдэн шинжээ-рээ: ферментлэх идэвх, залгиурт задрах чанар (Фаголизабильность), ийлдэс судламж шинж ба химийн бүтцээрээ ялгаатай байсан (Рач-ковская Ю. К, 1967). Омгуудын шинжлэгдэж байгаа бүлгүүдийн эс-рэгтөрөгчийн байдал төлөвийг харьцуулан судлахын тулд өндөр та-ництай молтогчны дархан ийлдсийг гарган авсан юм.
Тэжээлт орчны оронд РН нь 7,2 бамбай уусмал (буфер) бүхий 1%-ний олон аргыг хэрэглэсэн.
Бамбай уусмалын найрлаганд 8,5 г №С1,2,5 г фенол,0,29 г №2НР04 12Н20, 0385 г КН2Р02 ба идэмхий натрийн 0,1%-ийн уусмал 4,2 мл орно.
Гаднаас орж бохирдуулсан бичил ургамлын өсөлтийг зогсоохын тулд 1 :10000 шингэрүүлсэн мертиолатыг хэрэглэсэн.
Туршлагыг Петрийн аягануудад дараах бүдүүвчээр үйлдэв. Үүнд: Төв дундах хэсэгт дархан ийлдэс, захын 3 хэсэг эсрэгтөрөг-чөө, дөрөвдөх хэсэгт хяналт болгож физиологийн уусмалыг хийлээ. Туршлаганд хэрэглэхээр бэлтгэсэн 10 ийлдэсний нэг бүртэй 2 аяганд нэвчмэл тундасжуулах урвалыг тавьсан ба нэг аяганд хувираагүй эс-рэгтөрөгч, нөгөө аяганд халаасан эсрэгтөрөгчийг хэрэглэсэн. Турш-лага тавьсан аягануудаа чийглэг агаар бүхий эскикарторт хийж +37° ны халуун тогтоогуурт 2 хоног байлгаж, дараа нь тасалгааны дулаанд 20 хоног хадгалсан. Туршлагын эсрэгтөрөгч нь балнадын савханцрын амьд бие ба 100°-т 15 минут халаасан балнадын савханцрын бие тус бүрээс 30 миллиардыг агуулсан булинги болно.
Левомицетинд тэсвэртэй бөгөөд зорчуулгын завсрын 198, 238 ба төгсгөлийн (158) шатнаа байгаа хувилбаруудыг эсрэгтөрөгч болгон хэрэглэсэн юм.
Дархан ийлдас гаргаж авахын тулд молтогчныг дараах бүдүүв-чээр тарьсан. Үүнд: агарт 18 цаг өсгөвөрлөсөн өсгөврөөс 200—300 сая нянгийн амьд биеийг агуулсан булингиас 0,2 мл-ийг авч 2,5—3,0 кг жинтэй молтогчны судсанд 7 хоногийн завсартайгаар 3 удаа тарь-сан. Хамгийн сүүлийн тариа хийсний дараа 12—14 өдөр болоод мол-тогчны цусанд наалдуурын таницыг шалгаж үзсэн.
Цусны наалдуурын таниц нь өндөр болсон молтогчны зүрхнээс цус авч, түүнээсээ ийлдэс бэлтгэн цуваа наалдуулах ба нэвчмэл тун-дасжуулах урвал тавихад хэрэглэв.
Молтогчныг левомицетинд мэдрэг гэдэсний балнадын өсгөврөөр (5 омог) ба зорчуулгын эцсийн шатнаа байгаа тэсвэртэй хувилбараар дархалсан ба омог тус бүрэзр 2 молтогчныг дархлав.V Туршлаганд бүгд 20 амьтныг хэрэглэлээ.
Гель-дэх тундасжуулах урвалын дүнгээс үзэхэд төстэй омгийн хувираагүй эсрэгтөрөгч нь тэсвэртэй хувилбарын эсрэг ийлдэстэй ихээ-хэн хэмжээний цуваа тундасжилтыг өглөө.
198, 258 дэх зорчуулгын тэсвэртэй хувилбар нь төстэй омгийн дархан ийлдэстэй мөн л их хэмжээний тундасжилтын бүсийг үүсгэ-сэн байв. Халаасан эсрэгтөрөгч нь ийлдэстэйгээ харилцан нөлөөлж, дээрхийн нэгэн адил үр дүн өгсөн байв.
1-р хүснэгт
Гэдэсний балнадын бактерийн эсрэг-терөгч молтотчны дархан ийлдэстэй харилцан нөлөөлөхөд үүссэн тундасжилтын шугамын тоо
Хувираагуй эсрэгтөрөгч
Төстэй омгууд
198 дахь зорчуулганд байгаа тэсвэртэй хувилбар
258 дахь зорчуулганд байгаа тэсвэртэй хувилбар
Төстэй ийлдсүүд
|
|
Төстэй өсгө вөртэйгээ |
- Тэсвэртэй хувилбар-тай |
Төстэй өсгөвөртэй |
Төстэй хувилбарта! |
Төстэй 1 ӨСГӨВөрТЭЙ |
Төстэй хувилбар-тай |
щ |
|
2 |
1 |
1 |
-— |
1 1 |
— |
2 |
|
|
0—901 |
1 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
|
|
1370 |
1 |
2 |
1 |
1 2 |
1 |
з I |
|
|
0 401 |
3 |
■ 1 .. ■ |
2 |
1 |
2 1 |
2 |
|
|
659 |
2 |
|
2 |
3 |
2 |
3 |
- |
|
|
|
Халаасан эсрэгтөрэгч |
|
|
|
||
|
2 |
1 |
2 |
— |
§ I |
- |
2 |
|
|
0—901 |
2 |
2 |
2 |
3 | |
|
3 |
|
|
1370 |
2 |
3 |
2 |
- - 4 |
2 |
; 4 |
|
|
401 |
3 |
3 . |
3 |
3 |
3 |
3 |
|
|
659 |
2 |
3 [ |
/ 2 |
3 1 |
2 |
3 |
1 |
Дээрх хүснэгтээс харахад судлагдсан 15 омгийн 9 нь хувираа-гүй эсрэгтөрөгтэйгээ, 11 нь халаасан эсрэгтөрөгчтэйгээ тундасжуу-лах урвалд орохдоо тундасжилтын зурвасыг 1—2 дахий ихэсгэсэн байна.
Тэсвэртэй хувилбарын эсрэгийлдэс нь ижил төрлийн омгуудтай харилцан үйлчлэхэд үүсэх их хэмжээний тундасжилтын шугамын зүй тогтоолыг нотлохын тулд илэрсэн ялгааны статистикийн магад-лагаатай чанарыг батлах ёстой.
Учир нь туршилтын үр дүнг омгуудын харьцуУлан үзэж буйбүл-гүүдийн дунджаар гаргахад их бэрхшээл байх ба тэдгээрийн ялгаа-
94 ны ач холбогдлыг тогтмол шалгуур Стьюдентын шалгуур ба түүн-тэй холбоотой /^-фишерийн шалгуур болон х2-Пирсоны шалгуурын тусламжтайгаар тодорхойлж чадахгүй юм. 2-р х ү с н э г т
Вилкоксоны шалгуур „ТА «,ын ач холбогдлыг бодож гаргасан нь:
|
Дэс дугаар |
1-р ЭГНЭЭ |
2-р эгнээ |
ялгавар |
Ялгаврын зэрэг |
ТА |
|
1 |
1 1 |
1 |
0 |
-— |
1 |
|
2 |
1 |
2 |
1 |
4,5 |
• |
|
3 |
1 |
2 |
1 |
4,5 |
|
|
4 |
3 |
1 |
2 |
11 |
11 |
|
5 |
2 |
3 |
1 |
4,5 |
|
|
6 |
|
2 |
2 |
11 |
|
|
7 |
2 |
2 |
0 |
» ' |
|
|
8 |
1 |
2 |
1 |
4,5 |
|
|
9 |
2' |
1 |
— 1 |
4,5 |
4,5 |
|
10 |
2 |
3 |
1 |
4,5 |
|
|
11 |
- |
2 |
2 |
11 |
|
|
12 |
2 |
2 |
0 |
- |
|
|
13 |
1 |
3 |
2 |
11 |
|
|
14 |
2 |
2 |
0 |
— 1 |
|
|
15 |
2 |
3 |
ч 1 |
4,5 |
|
|
* |
— |
2 |
2 |
11 |
|
|
' 17 |
1 |
2 |
1 1 |
4,5 |
|
Т а й л б а р:
1-р эгнээнд байгаа тоо бол нэг төрлийн омгийн төстэй есгөврийн эсрэг ийл-дэстэй харилцан нелөөлөхөд уүссэн тундасжилтын зурвасны тоо.
2-р згнээнд нэг төрлийн омгийн тэсвэртэй хувилбарын эсрэгийлдэстэй харил цан нөлөөлөхөд үүссэн тундасжилтын зурвасны тоо.
3-р эгнээнд (ялгавар) нэг, хоёрдугаар эгнээний хэмжигдэхүүний хоорондох ялгавар.
4-р эгнээнд, Ялгаврын эгнүүлсэн зэрэг.
5-р эгнээнд, Дельта Т-Вилкоксоны шалгуур бөгөөд түуний ач холбогдлыг хүс-нэгтээр үзүүлэв.
Иймээс бид непараметр (иж бус хэмжүүрт) шалгуурын нэг бо-лох хосмог үзэгдлийг судлахад хэрэглэх Вилкоксоны шалгуурыг хэрэглэсэн юм. Энэ шалгуур нь эгнээний хосмог тоонуудын хоорон-дох ялгааг илрүүлээд зогсохгүй, уул ялгааны хэмжигдэхүүнийг ил-рүүлдэг онцлогтой юм.
3-р х ү с н э г т
|
/р |
5% |
\ 1% |
19 |
5% |
1% |
/Р |
5% |
1% |
|
6 |
1 |
— |
13 |
18 |
11 |
20 |
53 |
39 |
|
7 |
3 |
— |
14 |
22 |
14 |
21 |
60 |
44 |
|
8 |
5 |
1 |
15 |
26 |
17 |
22 |
67 |
50 |
|
9 |
7 |
3 |
16 |
31 |
21 |
23 |
74 |
56 |
|
10 |
9 |
4 |
17 |
36 |
24 |
24 |
82 |
62 |
|
11 |
12 |
6 |
18 * |
41 |
29 |
25 |
90 |
69 |
|
12 |
15 |
8 |
19 |
47 |
33 |
|
|
|
Хоосон таамаглал нь Т «Т-ийн үед - тохиолдож болох ба Т» Т-ийн үед үгүйснэ.
Бидний судалгаагаар 2-р хүснэгтэнд Т=15,5 байв. Иймээс бид-ний туршлагын үр дүн нь Оухтерлоны аргаар тундасжуулах урва-лыг тавихад тундасжилтын зурвас тооны хувьд нэмэгдэж байсныг үнэн магадтай харуулж чадсан бөгөөд балнадын савханцрын левоми-цетинд тэсвэртэй болох үед уул савханцрын тэсвэртэй хувилбарын эсрэгтөрөгчийн байгууламжийн идэвх чанар өөрчлөгддөг болохыг ха-руулж байна.
Оухтерлоны аргаар гельд нэвчмэл тундасжуулах урвал тавих үндсэн дээр гарган авсан левомицетинд тэсвэртэй балнадын савханц-рын хувилбарын эсрэгтөрөгчийн бүтцийг харьцуулан судалсан ма-териалыг статистикийн аргаар дүгнэн үзэхэд бэрхшээл их байгаа учир иж бус хэмжүүрт шалгуурыг хэрэглэсэн болно.
Туршлагын материалаа Вилкоксоны шалгуурын тусламжтай бо-ловсруулан үзэхэд балнадын савханцрын левомицетинд тэсвэртэй чанарыг олох үед түүний эсрэгтөрөгчийн бүтцэнд өөрчлөлт гардаг нь үнэн магадтайгаар нотлогдсон юм.
