Монголын анагаах ухаан, 1994, 1(86)

Үргүйдлийн оношлогоо, эмчилгээний асуудалд

( Судалгааны өгүүлэл )

Д.Дариймаа¹, Б.Цогзолмаа²

¹эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан, ²их эмч

 

   Өгүүллийн PDF-ийг татах

Үргүйдлийн  асуудал сүүлийн жилүүдэд чухал асуудал болон тавигдаж байна. 2000 онд бүх  нийтээрээ эрүүл энх хойч үеэ нөхөн үйлдвэрлэхэд онцгой анхаарч байгаа юм.

Сүүлийн 15 жилд ДЭМБ-аас хүний нөхөн үржлийг судлах, төрөлтийг зохицуулах асуудлаар тусгай хөтөлбөр явуулж эрдэмтдийн хүчийг нэгтгэн гэр бүлийг төлөвлөгөөжүүлэх, үргүйдлийг эмчлэх аргыг судлах боллоо. /1/

Үргүйдэл нийт гэр бүл бологсдын 5-10/, зарим бүс нутагт- 15%-тай байна. /1, 2/

Бидний судалгаагаарЭНЭШ Төвдамбулатори ба эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлэгчдэд 2,8%, Хөвсгөл, Дорнод, Дундговь зэрэг аймгуудад явуулсан бүрдмэл үзлэгээр 1,1-3,5% байна.

Дэлхмйн эрүүл мэндийн байгууллагын удирдлагын хорооноос зөвшеөрөн тогтоосон тодорхойлолтоор гэр бүлийн хоёр хүн нэг гэрт орж хэвийн бэлгийн амьдралтай байхад нэг жилмйн догор жирэмслэхгүй бол үргүй гэж үзжээ. /N/ Олон улсын өвчннй 9-р ангилалаар эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн үргүйдлийг өвчинд оруулжээ.

ДЭМБ үргүйдлийг судлах 33 төвтэй нэгдэн үргүй гэр бүлийн шалтгааныг тогтоох талаар чармайлт гарган ажиллаж эмэгтэйчүүдэд 222, эрэгтэйчүүдэд 16 хүчин зүйлпйн шалггааныг тогтоосон байна.

Эмэгтэйчүүдийн үргүйдлийн шалтгаан:

1. Сэтгэцийн өөрчлөлт
2. Гиперпролактинемия
3. Өнчин тархины хавдар
4. Уутанцрыг идэвхжүүлэх даавар ихэдсэний үемйн сарын тэмдгийн хаагдалт
5.  Эстрогены хэмжээ багаслын үеийн сарын тэмдгийн хаагдалт.
6. Сарын тэмдгийн хомсдолт.
7. Сарын тэмдэг тогтворгүй мрэх ба өндгөн эс боловсролг тогтмол бус.
8. Сарын тэмдгийн мөчлөг хэвийн боловч өндгөн эм боловсордоггүй.
9. Эстрогений хэмжээ хэвийн байгаа үед сарын тэмдгийн хаагдалт
10. Бэлэг эрхтний төрөлхмйн гаж хөгжил
11. Хоёр талын үрийм хоолойн битүүрэлт
12. Бага аарцгийн эрхтний их хэмжээний наалдац
13. Умай салстах.
14. Умай, умайн хүзүүнийй олдмол эмгэг
15. Үрийн хоолойн олдмол эмгэг
16.  Өндгөвчний олдмол эмгэг.
17. Бэлэг эрхтний сүрьёэ
18. Шалтгаан нь тодорхойгүй үргүйдэл
19. Ятрогенный шалтгаан
20.  Посткоитал тест хасах байх
21. Системийн өвчин. /эрхтэн тогтоллцооны/
22.  Эрхтэн бүтцийн талаас өөрчлөлтгүй.,

Эрэгтэйчүүдийн үргүйдлийн шалтгаан:

1. Сэтгэцийн өрчлөлт.
2. Шалтгаан нь тодорхойгүй үргүйдэл
3. Үрийн шингэний сийвэнд өөрчлөлт орсон
4. Ятрогенный шалтгаан
5. Системийн өвчин /эрхтэн тогтолцооны/
6. Бэлэг эрхтний төрөлхийн гажиг
7. Бэлэг эрхтний вений судасны бүдүүрэлт/өргөсөл/
8. Төмсөг түүний даавар булчирхайн үрэвсэл
9. Төмсөгний олдмол гэмтэл
10. Дархлалын нөлөө.
11. Догоод шүүрлийн нөлөөлөл
12. Өөрөө аяндаа эр эс цөөрөх
13. Өөрөө аяндаа эр эс сулдаж доройтох
14. Зэрэмдэг эр бэлгийн эстэй
15. Үрийн сувагны битүүрэлт
16. Эр эсгүйдэл зэрэг юм.

Нэг эмгэгийг нөгөө эмгэгээс ялган зааглахад хүндрэлтэй. Эдгээр судлаачдынхаар эмэгтэйчүүдийн 40-50%-д үргүйдлийн нэг шалггаан, үлдсэн хузьд 2-3 зарим тохиолдолд 5-7 шалтгаан ч байлаа.

Судалгааны арга

Судалгааны бүлгийн хүмүүст хоногийн шээсэнд 17-кетостериодыг Милослагокийн аргаар, умай гуурсан хоолойн зураг авалт, умайн хэмжээ хэт дуун авиагаар шинжлэх, шулуун гэдэсгий халуунаар өндгөвчний үйл ажиллагааг үээх зэрэг аргуудыг хэрэглэсэн.

Судалсан байдал.

Анхдагч ба хоёрдогч үргүйдэлтэй 80 гэр бүлд судалгааг явууллаа. Ажил мэргэжлийн хувьд ажилчин 75%-ийг эзэлж байна.

Анхдагч ба хоёрдогч үргүйдэлтэй эмэгтэйчүүдийн 61,6% нь 25-34 насны ид насны эмэгтэйчүүд зонхилж байна.

Анх сарын тэмдэг 15-16 насанд 60,1%, огтирээгүй 1 тохиолдол байна. Сарын тэмдэг 26-28 хоногийн мөчлөгтэй дунд зэргийн хэмжээтэй ирдэг 66,6% үзэгдэх төдий ирдэг 5,5%-д, мөн анхдагч хоёрдогч үргүйдэлтэй эмэгтэйчүүдийн 34% сарын тэмдэг тогòворгүй ирдэг байна.

Õ¿ñíýãò 1 Ñóäàëãààíû á¿ëãèéí õ¿ì¿¿ñèéí íàñíû áàéäàë

Íàñíû áàéäàë Ñóäàëãààíû á¿ëýã	19-24	25-29	30-34	35-39	Á¿ãä
Àíõäàã÷ ¿ðã¿éäýëòýé	6	22	13	13	54
Õî¸ðäîã÷ ¿ðã¿éäýëòýé	1	11	10	4	26

Õ¿ñíýãò 2. Ñàðûí òýìäãèéí áàéäàë

¹	Ñàðûí òýìäýã èðñýí íàñ	Àíõäàã÷ ¿ðã¿éäýë
1	13-14 íàñàíä	22
2	15-16 íàñàíä	49
3	17-18 íàñàíä	5
4	18-ààñ äýýø íàñàíä	3
5	Èðýýã¿é	1

 

Õ¿ñíýãò 3. Óìàéí ãóóðñàí õîîëîéí çóðàã àâàëòûí ¿ð ä¿í

¯ðèéí õîîëîéí áèò¿¿ðýëò	Òîî /õóâü/
Íýã òàëûí ¿ðèéí õîîëîéí áèò¿¿ðýëò	30.1%
Õî¸ð òàëûí ¿ðèéí õîîëîéí áèò¿¿ðýëò	19.9% /9/
¿ðèéí õîîëîéí óñàí õàâäàðòàé	3.7% /3/
Íèéò	46.4%

 

Ñóäàëãààíû á¿ëãèéí ýìýãòýé÷¿¿äèéí 21.3% ø¿ä öîîðîõ, 10.3% ã¿éëñýí áóë÷èðõàéí ¿ðýâñëýýð, 4.7% íü àðõàã ¿ðýâñëýýð ºâ÷èëæ íèéò ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 57.6% 1-3 òºðëèéí ýêñòðàãåíèòàëü ºâ÷òýé, 32.4% ýìýãòýé÷¿¿äèéí áýëýã ýðõòíèé ¿ðýâñýëò ºâ÷íººð ºâ÷èëñºí áàéíà.

Áýëãèéí õàðüöàà ýõýëñýí äóíäàæ íàñ 20-21 íàñ áóþó 20-21 íàñàíä ãýðëýñýí 49.4%, 22-23 íàñàíä 19.8%, 24-25 íàñàíä 15.9%, 26-27 íàñàíä 14.9% ãýðëýæ, ãýðëýýä 1.-3 æèë áîëñîí 57.13%, 4-5 æèë 31.6%, 6-8 æèë 10.9%, 8 äýýø 0.37% ýçýëæ áàéíà. Àíõäàã÷ ¿ðã¿éäýëòýé 63.6%, õî¸ðäîã÷ ¿ðã¿éäýëòýé 36.4% áàéíà.

Ñóäàëãààíä õàìðàãñäûí ýðýãòýé÷¿¿äýä ¿ðèéí øèíãýí øèíæëýõýä ýð áýëãèéí ýñã¿é 0.63%, ýð ýñèéí õîìñäîëòîé 0.23%, áóñàä íü øèíæèëãýýíä õýâèéí áàéâ.

Ñóäàëãààíû á¿ëãèéí ýìýãòýé÷¿¿äèéí 46.7%-ä ¿ð äàìæóóëàõ õîîëîéä ººð÷ëºëòòýé áàéëàà. Õî¸ðäîã÷ ¿ðã¿éäýëòýé ýìýãòýé÷¿¿äèéí 8.2% ¿ð õºíä¿¿ëæ, 9.9% íü òºðñºí áàéíà. ßëàíãóÿà õî¸ðäîã÷ ¿ðã¿éäëèéí øàëòãààí íü ¿ðèéí õîîëîéí áºãëºðºëò áîëæ áàéíà. ¯ðã¿éäëèéí ¿åä ¿òðýýíèé ¿ðýâñýë, óìàéí ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí ¿ðýâñýë, ¿ðèéí õîîëîéí áîëîí ààðöãèéí ãÿëòàíãèéí ¿ðýâñë¿¿ä ¿ðèéí õîîëîé áèòð¿¿ðýõýä íýãýí àäèë íºëººëæýý.

¯ðèéí õîîëîéí áºãëºðºëò íýëýýä òîõèîëäîæ áàéãàà íü ¿ðýâñýëò ºâ÷íººð ºâäºõ, ¿ð õºíä¿¿ëñýí çýðýã íü çîõèõ õýìæýýãýýð íºëººëæ áàéãàà áîëîâ÷ øèíæèëãýýã íàðèéâ÷ëàí õèéõ ÿëàíãóÿà äîòîîä ø¿¿ðëèéí ººð÷ëºëò áýëãèéí ãîðìîíûã øýýñ, öóñàíä øèíæëýõ øààðäëàãà ãàð÷ áàéíà.

Óìàéí õýìæýýã õýò äóóí øèíæèëãýý õèéæ øèíæëýõýä óìàéí õýò æèæèã õýìæýýòýé 12.9%, áàãà ààðöãèéí õºíäèéä èõ õýìæýýíèé íààëäàöòàé 0.23% áàéíà.

Ñóäàëãààíä õàìðàãñäàä ýìèéí, ðàøààí øàâàð, ìýñ çàñëûí ýì÷èëãýýã õàâñðàí õèéñýí.

Хүснэгт №5 Анхдагч ба хоёрдогч үргүйдлийн үеийн үр дамжуулах хоолойн бөглөрөлт

Судлаачид	Он	Үрийн хоолойн бөглөрөлт
		Анхдагч	Хоёрдогч
1.В.К.Малиновск	1933	50,00	55,00
2. В.Т.Бугомо	1987	73,10	68,40
3.М.Н.Добедински	1949	73,00	80,50
4.Е.П.Манзаль	1952	69,00	83,00
5.Я.В.Кулаков	1970	76,10	78,70
6.Биднийх	1989	35,50	41,50

Дүгнэлт:

1. Эмэгтэйчүүдийн бэлэг эрхтний үрэвслээс үүдэн үүссэн үрийн хоолойн битүүрэлтээс болсон үргүйдэл зонхилж байна.
2. Хоёрдогч үргүйдэл нь үр хөндөлт, умайд ямар нэг ажилбар хийгдсэнээс болж үүсч байгааг харгалзан ялангуяа анхны жирэмснийг үр хөндөхгүй байх нь амьдралаас урган гарч байна.
3. Цаашид дотоод шүүрлийн гаралтай үргүйдлийг оношлох, эмчлэх асуудлаар мэргэжилтэн бэлтгэх болон үрийн хоолой залгах, нөхөн сэлбэх, үр суулгах зэрэг асуудлыг хөндөн тавих шаардлага гарч байгаа юм.

Ном зүй

1.Т.Я. Пмеичникова Бесплодный брак Диагностика и лечения беслодного брака сборник научных трудов 1988г.
2.О.Т.Фролова Н.А.Комысова, Н.Е.Гранат, В.Ф.Волгина, Л.Ц.Карамаров ОРганизация специализированной помощи при бесплодном брак.

 

Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 2450