Монголын Анагаахын Сэтгүүлүүдийн Холбоо (МАСХ)
Дорно дахины уламжлалт анагаах ухаан, 2013, 2(5)
ПОТАНИНИЙ ХОТИР (ZYGOPHYLLUM POTANINII MAXIM) ЭЛЭГ ХАМГААЛАХ ҮЙЛДЛИЙН ФАРМАКОЛОГИЙН СУДАЛГАА
( Тойм өгүүлэл )
Ж.Баярмаа, М.Амбага, Л.Мягмар
 
ЭМШУИС
“Монос” Анагаах ухааны дээд сургууль
 
Абстракт
Манай оронд вируст гепатит өвчин 2011 онд
халдварт өвчний бүтцийн дотор 34.3% эзэлж
байгаа нь (Эрүүл мэндийн статистикийн үзүүлэлт
2011 УБ) түүний алсын үр дагаврын нэг болсон
элэгний архаг үрэвсэлт өвчин, элэгний хатуурал,
хорт хавдрын өвчлөл ихэсч байгааг харуулж байна.
Энэ нь элэгний вируст гепатит өвчнийг
элэгний архаг үрэвсэлт өвчин, элэгний хатуурал,
хорт хавдарт хүргэлгүй, төгс эмчлэхэд эмгэг жамын
эмчилгээний ач холбогдолтой эмийн бодисын
хэрэгцээ, судалгаа маш чухал болохыг шаардаж
байна.
Эмийн ургамлыг хүн төрөлхтөн эртнээс өвчин
эмгэгийг анагаах зорилгоор түгээмэл ашиглаж
ирсэн түүхтэй. Орчин үед эмийн химийн үйлдвэрлэл
эрчимтэй хөгжин эмчилгээний өндөр идэвхтэй
нийлэг бэлдмэл ихээр гарган хэрэглэж байгаа
боловч ургамлын гаралтай эм өргөн хэрэглээний
эмийн дотор голлох байрыг эзэлсэн хэвээр байна.
Монгол оронд 2000 гаруй гуурст ургамал
ургадгийн дотор 600 орчим зүйлийн эмийн ургамал
ургадаг бөгөөд элэг цөсний өвчинд монголын
уламжлалт анагаах ухаанд олон тооны ургамал
хэрэглэж ирсний нэг нь Хулангийн ундаа юм.
Хулангийн ундааг нутгийн ардууд элэгний
хатуурал, элэгний хорт хавдрын хүндрэлийн нэг
гол хэсбэр болох хаалган венийн гипертензи,
асцит(хэвлийд шингэн хуримтлагдах), хавагнах
шинж тэмдэг давамгайлсан үед хэрэглэдэг байжээ.
Эмперик хэрэглээний мөн чанар, шинжлэх ухааны
үндэслэлийг тогтооход анхаарч Хулангийн ундаанд
агуулагдах биологийн идэвхт бодисууд мембран
бэхжүүлэх, коллатерал цусан хангамжийг ихэсгэх,
цусны шингэн орчны онкос болон осмосын
даралтанд нөлөөлж, электролитийн солилцоог
тэнцвэржүүлэх үйлдэлтэй холбоотой байж болох
тухай таамаглал дэвшүүлж дараах зорилгыг
дэвшүүлж байна.
Ном зүй

1. ‘COMPORTI M. Biology of diseases: lipid
peroxidation and cellular damage in toxic liver
in-jury’ 1985, Lab Invest, vol.53, pp. 599-623
2. Miao S, Bao-En W, AnnoniG,Esposti SD,
BiempicaL,Zern M. 1990 ‘Two rat models of
hepatic brosis; a morphometric andmolecular
comparison’ Lab Invest, vol.63,pp 497-75
3. Knook DL, Bosma A, Seifert WF. 1995,
‘Role of vitamin A in liver brosis’ Journal of
Gastroenterology Hepatology, vol, 10, pp. 47-
49
4. Parola M, Leonarduzzi G, Biase F, Albano
E,Biocca ME, Poli G, Dianzani MU, 1992,
‘Vitamin E dietary supplementation protects
against carbon tetrachloride- induced chronic
liver damage and cirrhosis’ Hepatology, vol.16,
pp 1014-1021
5. Albano E,Carthi R, Parola M, BellomoG.Goria-
Gatti L, Poli G, Dianzani MU.1989, ‘Effect of
carbon tetrachloride on calcium homeostasis’
Biochemical Pharmacology, vol 38 pp. 2719-
2725
6. Biasi F, Albano E, Chiarpotto E, Corongiu
FP, Pronzato MA, Harinari UM, Parola M,
Dianzani MU, Poli G.1991, ‘In vivo and in
vitro evidence concerning the role of lipid
peroxidation in the mechanism of hepatocyte
death due to carbon tetrachloride’, Cell
Biochemical Function, vol.9, pp.111-118
7. SiesH,Stahi W, 1992, ‘Antioxidant functions
of vitamins; vitamin C and E b-carotene and
other carotenoids’ Ann NY AcadScivol, 669,
pp 7-21
8. Mepherson A.1994, ‘Selenium vitamin E and
biological oxadation’ in Recent advances in
animal nutrition, ed. Cole DJ, Garnsworthy
PJ, Oxpord; Butterworth and Heinemann’s
pp. 3-30
9. Murray RK, Granner DK, Mayes PA, Rodwell
VW. 1988, Harper’s biochemistry (a Lange
medical book), international ed. Appleton
and Lang Lange Medical Publication. Pp.574-
576
10. Netke SP Roomi MV, Tsao C, Niedzwiecki
A.1997, ‘Ascorbic acid protects guinca pigs
from acute a.atoxin toxicity’, Toxicology
Applied Pharmacology. Vol.143 pp 429-435
11. Maellaro E. Deal-Beelo .BD. SygheriniL.
PompellaA.CasiniA.Comporti M 1994
Protection by ascorbic acid against
Xenobiotica, vol.24 pp,281-289
12. SaiK,Umemura T, Tagaki A, Hasegawa R,
Kurokawa Y, 1992, ‘The protective role of
glutathione cysteine and vitamin C against
oxidative DNA damage induced in rat kidney
by potassium bromate’ Japan Journal of
Cancer Research. Vol.83 pp 45-51
13. Durak I, Gien T, Birey M, Yel M,
DikmenB,Canbolat O, et al. 1996 ‘Halothane
hepatotoxicity and hepatic free radical
metabolism in guinea pigs; the effects of
vitamin E’ Canadian Journal of Anaesthesia,
vol,43, pp.741-748
14. Lieber DS, 1993, ‘The role of metabolism in
the antioxidant function of vitamin E’ Critical
Review Toxicology, vol. 23 pp. 147-169
15. Swdergen E, Cederberg J, Vessby B, Basu S,
Äóãààð ¹ 05, 2013.V ñàð 109
2001, ‘Vitamin E reduced lipid peroxidation in
experimental hepatotoxicity in rats’ European
Journal of Nutrition, vol.40, pp. 10-6
16. Harvey R B, Kubena LF, Elissalde M, 1994,
‘Infuence of vitamin E on a.atoxicosis in
growing swine’ American Journal of Veterinary
Research, vol. 55. Pp. 572-7
17. Casaril M, Stanzai AM, Gabrielli GB, Capra
F,Zepari L, Galassini S, et al. 1989, ‘Serum
selenium in liver cirrhosis; correlation with
markers of brosis’, Clin Chin Asta, vol. 182,
pp. 221-8
18. Brucato M, Sundlof SF, Bell JU, Edds GT. 1986,
‘A.atoxin B1 toxicosis in dairy calves pretreated
with selenium vitamin E’, American Journal of
Veterinary Research, vol.47. pp.179-183
19. Manna Z, Guopei S, Minuk GY, 1996 ‘Effects
pf hepatic stimulator substance herbal
medicine selenium/ vitamin E and cipro-oxacin
on cirrhosis in the rat’ Gastroentreology, vol.
110, pp1150-1155
20. Hayat A, Zerin M, Cёay M, 2003, ‘Effects
of intraperitoneally injected selenium and
vitamin E in rats anesthetized with halothane’
Journal Trace Elementary Medical Biology, vol
17, pp.33-38
21. WlmezD. 2003. ‘Protective role of b-carotene
dietary supplementation on activities of
functional liver enzymes and some biochemical
parameters in experimental hepatotoxicity of
rats”, Journal nutritional Biochemistry, vol.14.
22. Hassal E. Isreal D, Gunesakaran TM. 1990,
“Halothane hepatitis in children” , Journal
pediatric Gastroenterology Nutrition, vol.11,
pp. 553-7
23. Ray D, Drummond G. 1991, “Halothane
hepatitis”, British journal of Anaestesia,
vol.67, pp. 84-99
24. Spracklin DK, Thummel KE, Kharasch ED. 1996,
“Human reductive halothane metabolism in
vitro is catalized by cytochrome P450 2A6
and A4”, Drug Metabolic Disposal, vol.24, pp.
976-983
25. Combs GF, Combs SB. 1984, “The nutritional
biochemistry of selenium”, Annual Review
Nutrition, vol.4, pp. 257-280
26. Halliwell, B., Gutteridge, J.M.C. 1999, “ Free
radicals in biology and Medicine”, 3rd ed.,
Oxford University Press, pp. 387-388
27. Noda, Y., Anzai, K., Mori, Kohno,M.,
Shinmei, M., Parker, L., 1997, “Hydroxyl and
superoxide anion radical scavenging activities
of natural source antioxidants using the
computerized JES-FR30 ESR spectrometer
system”, Biochemistry Molecular Biology
Internat, vol.42, pp. 34-44
28. Scandalios, J.G. 1997, “Oxidative Stress
and the Molecular Biology of Antioxidant
Defences”, in Defense against Photooxidative
Damage in plants, ed. Polle A, Cold Spring
Harbor Laboratory Press, New York, pp. 623-
67
29. Upath P.C, Triger D.K. 1992, “Selenium on
Chronic Liver disease”, Journal of Hepatology,
vol.14, no:2-3, pp. 177-183
 


Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 853
Судлаачдын бусад өгүүлэл
Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага, ©  2012.
Вебийг бүтээсэн Слайд ХХК