У.Энхцэцэг¹, Х.Батбаяр¹, М.Туул², Л.Галцог¹

                                                                                                                                                                                                                   ¹ЭМШУИС АУС, ²ХСҮТ

Хүний өвчлөлүүд дотроос удаан хугацааны зовиур шаналгаа өгөх, эдийн засгийн өндөр хохирол үзүүлэх, бусад эрхтэн тогтолцоонд эмгэг нөлөө үзүүлэх эмгэгийн нэг нь нурууны муруйлт юм. Манай орны судлаачид эмгэгт өртөөгүй нуруутай хүний эрхтэн тогтолцооны эрүүл болон эмгэг бүтэц зүйн өөрчлөлтийн судалсан судалгааны материалууд байгаа нь бидний судалгааны ажлын үндэслэл болж байна. 2005-2009 онд УКТЭ-т хэвтэн эмчлэгдэж нас барсан 30 нурууны муруйлттай өвчтөний түүхийг сонгож биохими, цусны ерөнхий үзүүлэлт, эмгэг судлалын шинжилгээний бичил бэлдмэлд хэмжил зүйн үзүүлэлт тус бүрийг нас барсан шалтгаантай уялдуулан судлав.

Судалгаанд 60% эрэгтэй, 40% эмэгтэй, 50 хүртэлх насных 43%, 50-аас дээшхийг 57% эзлэж байна. Өвчлөлийг эрхтэн тогтолцоогоор ангилвал  ЗСЭТ-11, АЗЭТ-6, ХБЭТ-6, БШЯЭТ-3, ЦДШЭТ-2,ТМТ-1, АМЭТ-1 байна.Хөгшрөлтийн биологийн зүй тогтол 50 наснаас эхэлдэгийг үндэслэн цусны шинжилгээний үзүүлэлтүүдийг судлавал кали нь насны хооронд шууд хүчтэй урвуу хамааралтай, бусад үзүүлэлтүүдэд статистик ялгаа ажиглагдсангүй.Бөөрний түүдгэнцрийн хэмжилзүйн үзүүлэлтээр эрэгтэйчүүдэд капсулын урт ба өргөний дундаж нь 175.044±17.1755 мкм,180.633±18.1813мкм, судсан түүдгийн урт, өргөн 139.433±18.1719,136.878±18.7761, эмэгтэйчүүдэд капсулынх 175.325±25.3217,177.633±27.1890, судсан түүдгийнх 136.117±27.1498,136.292±26.3830 байгааг Манна-Уитни-U шалгуураар шинжихэд хүйс, болон насны  хоорондох ялгаа ажиглагдсангүй (p>0.17-0.505). Бидний судалгаагаар тогтоогдсон цусны шинжилгээний үр дүнг хэвийн үзүүлэлтүүдтэй харьцуулвал кали нь стандарт үзүүлэлтэнд 50-с дээш насанд бага, 50 хүртэл насанд статистик ялгаатай бага,  бусад үзүүлэлтүүдэд ялгаа ажиглагдсангүй.

Бөөрний түүдгэнцэрийн бичил хэмжил зүйн үзүүлэлтийг судлаач А.Оюунбаатарын (2011) хэвийн үзүүлэлтүүдтэй харьцуулвал статистик ялгаатай (P<0.05) бага байгаа нь ажиглагдлаа. Харин Elias H-ын судалгаагаар (1957) бөөрний биенцэрийн урт 150-250 мкм байгаа нь бидний судалгааны үр дүнгээс ялгаагүй байгаа нь ажиглагдлаа.

Brief content: Among of human diseases, the spine distortion is one of diseases that causes long-term pain and afflictions with high economic damages, as well as ailment influences to other organ systems. The foundation of our research works is the existence of research materials about changes to the health and disease structure of the organ system of healthy persons in our country. We selected the medical story of 30 died patients with spine distortion who was treated during the years of 2005-2009 in the State Central Clinical Hospital. We carried out pathological studies on micro-probes of these patients by every of the measurement indices, as well as by biochemical and general blood indices comparing with their death reasons. 60% of the candidates of our stuty were male, 40 % of them female, as well as 43% of them people with age of up to 50 years old and 57% people with age about 50 years old. If we classify the disease by organ system: CVOS-11, ROS-6, DOS-6, KUOS-3, HEOS-2, CNS-1, SSOS-1. If we study the blood analysis values based on the fact the biological aging process starts with 50 years old, the relation between the amount of potassium and age are directly inversely proportional. We didn’t observe any statistical differences by other indices. By the kidney glomerul measurement the average length and width value of male capsules was 175.044±17.1755 µm and 180.633±18.1813 µm accordingly; the length and width of vascular glomerulus was 139.433±18.1719 µm and 136.878±18.7761 µm accordingly. And the average length and width value of female capsules was 175.325±25.3217 µm and 177.633±27.1890 µm accordingly; the length and width of vascular glomerulus was 136.117±27.1498 µm and 136.292±26.3830 µm accordingly. Hereby we didn’t observed any difference between sex and age by analysis by the Mann-Whitney U-test  (p>0.17-0.505). If we compare the blood test results determined by our studies with normal values, the potassium value of patients with age about 50 is less than the standard values, the values of patients with age till 50 has statistical differences, we didn’t observe any differences by other indices.

                If we compare our micro-metric values of the kidney glomerul with the normal indices of the researcher A.Oyunbaatar (year 2011), we observed that they have minimal statistical differences (P<0.05). But according the studies carried out by H.Elias (year 1957) the kidney body length was 150-250 µm and this value is same as our research work results.