1ЭМШУИС-ийн Эм Зүйн сургууль
2 БНХАУ-ын Хөх хотын Өвөр Монголын Их Сургуулийн Макромолекулт нэгдлийн болон монгол эм судлалын институт
Өгүүллийн PDF-ийг татах
Acorus calamus L (Эгэл годил) ургамлын метанолон ханд, этилацетатын фракц, эгэл годилын түүхий эдээс бэлтгэсэн үрэлд агуулагдах биологийн идэвхт нэгдлүүдийн найрлага ижил болохыг өндөр идэвхт шингэний хроматографийн аргаар тогтоож, үрэл эмийн хэлбэр болон түүхий эдээс бэлтгэсэн метанолон ханданд асарон агуулагдаж байгааг стандарт бодистой харьцуулан тогтоов.
Хэвлэлийн материалаас үзэхэд Эгэл годил ургамлын үндэслэг ишинд сапонин, алкалоид, аргаах бодис, флавоноид, эфирийн тос, гашуун гликозид, мөн фенилпропоноидын уламжлал гурван төрлийн асарон агуулагддаг1-3. Байгальд α, β, γ гэсэн гурван төрлийн асароны изомер оршдог5. Эгэл годилын үндэслэг ишинд 46,78% β асарон, 8,71%-ийг α асарон эзэлдэг4 болохыг судлаачид тогтоосон байна.
2. Судалгааны ажлын зорилго
Эгэл годил ургамлын түүхий эд ба түүнээс гарган авсан эмийн хэлбэрт агуулагдах асароныг өндөр идэвхт шингэний хроматографаар судлахад энэхүү судалгааны ажлын зорилго оршино.
3. Судалгааны ажлын хэрэглэгдэхүүн ба арга зүй
3.1 Судалгааны хэрэглэгдэхүүн
2010 оны 9-р сар, 2011 оны 10 сард Булган аймгийн Тэшиг сумын нутгаас түүж бэлтгэсэн Эгэл годил ургамлын үндэслэг ишийг судалгааны хэрэглэгдэхүүн болгон авлаа.
3.2 Багаж, тоног төхөөрөмж
Өндөр идэвхт шингэний хроматографийн хэрэглэгдэхүүн: Waters Delta 600 Pump, Waters 600 Controller, Waters 2487 Dual Absorbance Detector, Pinnacle II C18 5µm, 250x4.6 мм, Mettler Toledo (max 220 g, min 0.01mg). ӨИШХ-ийн орчин: Хөдөлгөөнт фаз Ацетонитрил: Ус / 60:40, Колонк: Pinnacle II C18 5µm (250x4.6 мм), Колонкийн дулаан: 200C, Урсгалын хурд:1.0 мл/мин, Хэмжилтийн долгионы урт: 254нм. Электрон жин, KQ-300 хэт авианы усан халаагуур, ɑ-асароны стандарт бодис серийн дугаар: 2883-98-9, Aladdin Chemistry Co.Ltd үйлдвэрлэсэн химийн цэвэр бодисыг судалгаандаа ашигласан.
3.3 Судалгааны хэрэглэгдэхүүн болон стандарт бодисыг бэлтгэх
Эгэл годил ургамлын түүхий эдээс уусгагчийн туйлшралыг ихэсгэх дарааллаар гексан, этилацетат, метанолоор хандалж авсан фракцуудыг бэлтгэсэн. 10 г түүхий эд авч 50 мл гександ 24 цаг хандлаж, ургамлын үлдэгдлийг дараалан этил-ацетат, метанолд тус бүр 24 цаг хандалсан. Вакум ууршуулагчаар ууршуулан 20 мл ацетонитрилээр тус бүрийн хуурай үлдэгдлийг уусган авсан.
Эгэл годилын үндэслэг ишнээс гарган авсан 50 ширхэг үрлэн эмийг 1:5 харьцаагаар бэлтгэж 7,5 мл 70%-ийн спиртэнд уусгасан. Стандарт бодисоос 1.000 мг хэмжин авч 10 мл-ийн хэмжээст колбонд хэмжээс хүртэл нь метанол нэмж бэлтгэв. Үүнээс 1 мл-ийг авч 10 мл-ийн хэмжээст колбонд хэмжээс хүртэл нь метанолоор сулруулж бэлтгэсэн. Концентраци нь 0.01 мг/мл байв.
3.4 Шинжилгээний үйл явц
Чанарын шинжилгээ: Эгэл годилын метанолон хандыг ӨИШХ-ийн Pinnacle II C18 5µm (250x4.6 мм) бүхий колонкоор хөдөлгөөнт фаз: ацетонитрил-Ус / 60:40 бүхий системд гүйлгэж 254 нм долгионы уртад дараах хроматограммыг бүртгэв (зураг 1).
Эгэл годилын этилацетатын фракцыг мөн дээрхийн адил нөхцөлд хроматографид тарилтыг хийж хроматограммыг бүртгэхэд Эгэл годилын метанолон хандтай найрлагын хувьд адил болох нь харьцуулсан хроматограммын зураглалаас харагдаж байна (зураг 2).
α-асароныг илрүүлэх:
α-асароны стандарт бодисыг дээр заасан нөхцөлд 6.0 мкл хэмжээгээр хроматографид тарихад 8.4 минутад илэрснийг зураг 3-аас харж болно (зураг 3).
Эгэл годилын метанолон ханданд илрүүлэхийн тулд тус хандыг 5.0 мкл хэмжээгээр хроматографид тарьж хроматограммыг бүртгэхэд 8.429 минутад илэрсэн баригдах хугацаа нь шинжилгээнд авсан дээжинд α-асарон агуулагдаж буйг гэрчилж байна (Зураг 4,5).
α-асарон бодис Эгэл годил ургамлын метанолон ханд болон ургамлын үндэслэг ишнээс гарган авсан бэлтгэсэн үрэлд аль алинд нь агуулагдаж байгааг дараах давхацуулсан хроматограммаас харж болно (Зураг 6).
Судалгааны ажлын дараагийн зорилт нь шинжилж буй дээжинд асароны хэмжээг тогтоох явдал байв. Стандарт бодисын жиших муруй байгуулахын тулд: дээрх найруулсан стандарт бодисын уусмалаас тус бүр 2 мкл, 4 мкл, 6 мкл, 8 мкл, 10 мкл найрийвчлалтай хэмжин авч дээрх ӨИШХ-ийн нөхцөлийн доор тус тус тарьж хроматограммыг бүртгэж стандарт бодисын агууламж болон пикийн гадаргуугийн шингээлтийн хамаарлаар жиших муруй байгуулав (Зураг 7).
Дээр дурьдсан аргаар бэлтгэсэн эгэл годилын метанолон ханднаас 10 мкл соруулан ӨИШХ-ийн багажинд тарьж хроматограммын пикийн талбайн шингээлтийг стандарт бодисын жиших муруйтай харьцуулан тоо хэмжээг тодорхойлов. Шугаман хамаарлын томьёо: y=3.74e+006 X+7.68+003, R2 =0.99
4. Судалгааны ажлын үр дүн ба хэлцэмж
Эгэл годилын метанолон ханд болон этилацетатын фракц, эгэл годилын түүхий эдээс бэлтгэсэн үрэлд агуулагдах биологийн идэвхт бодис асароны нь адил болох нь хроматограмм /Зураг1,2,3,4/-д бүртгэгдсэн баригдах хугацаанаас тодорхой харагдаж байна. Мөн түүнчлэн Эгэл годил ургамлын метанолон ханд, этилацетатын фракц, эгэл годил ургамлаас бэлтгэсэн үрлийн этанолон хандны найрлага нь хоорондоо адил болохыг хроматограммуудын бичиглэлийг давхацуулахад харагдаж байна (Зураг 6). α - асароны стандарт бодисын баригдах хугацаа 8.431 минут байв. Харин метанолон ханд болон үрлийн спиртэн ханданд α - асароны баригдах хугацаа 8.401 ба 8.429 минут байна. α-асарон бодис эгэл годил ургамлын метанолон ханд, түүнээс бэлтгэсэн үрэлд аль алинд нь агуулагдаж байгааг гэрчилж байна. Эгэл годил ургамалд 10 %-ын α –асарон агуулагдаж байгааг ӨИШХ-ийн аргаар тогтоосон бөгөөд энэ нь Rajendra Gyawali, Kyong –Su Kim судлаачдын тогтоосноор эгэл годил ургамалд агуулагдах органик нэгдлийн 55,40%-ийг асарон эзэлж байсан бол үүний 8,71%-ийг α –асарон эзэлдэг байна.
5. Дүгнэлт
Эгэл годил (Acorus calamus L) ургамлын түүхий эд болон түүнээс гарган авсан үрэлд α –асарон агуулагдаж байгааг өндөр идэвхт шингэний хроматографийн аргаар судлан тогтоов.
Талархал
Энэхүү судалгааг явуулахад гүн туслалцаа үзүүлж байгаа Монголын Мянганы Сорилтын Сан, ЭМШУИС-ийн Эм Зүйн Сургуулийн хамт олонд гүн талархал илэрхийлье.
2. Paneru, R.B. et al.; Lepatourel, G; Kennedy, S(1997). “ Toxicity of Acorus calamus rhizome powder from Eastern Nepal to Sitophilus granaries(L.) and Sitophilus oryzae (L.) (Coleoptera, Curculionidae)”. Crop ptotection 16(8): 759-763.
3. Marongiu, Bruno et al.; Piras, Alessandra; Porcedda, Silvia; Scorciapino, Andrea(2005). “ Chemical Composition of the Essential Oil and Supercritical CO2 Extract of Commiphora myrrha (Ness) Engl. аnd of Acorus calamus L. “ Journal of Agricultural and Food Chemistry 53 (20): 7939-7943
4. Raina, V. K. et al.; Srivastava, S. K.; Syamasunder, K. V. (2003). “Essential oil composition of Acorus calamus L. from the lower region of the Himalayas” Flavour and Fragrance Journal 18 (1): 18-20
5. Essential oil composition and antimicrobial assay of Acorus calamus leaves from different wild populations, J Radusiene, A Judzentiene…-Plant Genetics, 2007-Cambridge Univ Press, 1982; Lander and Schreier,1990
6. Patra, A.; Mitra, A. K. J. Nat. Prod. 1981, 44, 668-669.
7. Neena Bedi, Hardik S Bodiwala Inder Pal Singh anad Parikshit Bansa. Scientific evaluation of an innovative herbal medicine for relief in respiratory disorders. Canadian Journal of pure & applied Sciences Vol.4.no 3, pp 1249-1255, Oct 2010
