Монголын Анагаахын Сэтгүүлүүдийн Холбоо (МАСХ)
Онош, 2007, (035) 2007.No3(035)
ЭРҮҮЛ мэнд БҮТЭЭМЖИЙН ЭХ УУРХАЙ
( Шүүмж, эргэцүүлэл )

С.Бадамжав

Доктор Рh.D
 

 
Абстракт

Эрүүл мэндийн салбарыг урагш хөгжүүлэхэд аль ч терййн цогц бодлого хэрэгтэй. Монголын өргөн уудам нутаг дэвсгэрт цайгаа самраад дээжээ өргөж буй олон ээжүүд эрүүл энх байхыг бурхан тэнгэртээ сүсэглэдэг. Тэдний хувьд гэр бүлийн ах дүүсийг нь эрүүл мэнд байх нь чухалыг дээдэлснийх биз.

Эрүүл байх нь гэр бүл хамт олны баяр баясгалан билээ. "Эрүүлийг хүсвэл эмнэлгийг хүс" гэдэг үг үнэ цэнээ алджээ. Ардын хувьсгалын дараа энэ үг уриа байжээ. Халдварт өвчин элбэг байсан тэр үед тусгал, үр дүнгээ ч өгсөн. Тэгвэл эрүүл мэндийн салбарт орчин үеийн багаж тоног төхөөрөмжөөр дутмаг, чагнуур даралтын алпаратаас цаашгүй 33649 ажиллагсад, үүнээс 6788 эмч (2005 оныхоор) зүтгэцгээж л байна.

Өргөсөн тангараг, хүний амь гэдгээрээ далайлгах боловч тэднийг мэргэжил, мэдлэгээ дээшлүүлэх боломж, орчин үеийи багаж тоног төхөөрөмжөөр хангаж чадахгүй байна. 2007 оны эхний 2 сард нийт 105.8 мянган хүн улсын эмнэлэгт эмчлэгджээ. 2400 хүн энэ хоёр сард нас барсны 26.9% нь эмнэлэгт энджээ. Эмнэлэгт цөөн нэрийн эмээр эмчилж байгаа нь төрийн нэг буруу. Эмнэлэгт 10 гаруй хоног хэвтээд "ёолж" гарах нь энүүхэнд. Зарим нь өер эмнэлэгт дамжиж эмчлүүлнэ. Арай боломжтой нь Хятад, Орос бусад улс руу явна. Иймэрхүү дүр зураг байхад эрүүл мэндийн салбарыг эхлээд эмчлэх нь зүйтэй.

Оношлогооны төв хэрэггүй юу эсвэл?....1987онд "Эрүүл энх" сонинд Оношлогооны төв манайд хэрэгтэй гэсэн өгүүлэл миний бие бичиж байсан юм.

Түүнээс хойш 10 гаруй жил өнгөрч байхад оношлогооны төв байгуулагдсангүй. Өрхийн, багийн, сумын, сум дундын, аймаг, дүүргийн, хотын, улсын гэхчлэн олон эмнэлэг манайд байх юм. Гадны хүмүүс енгөц сонсоод ажиглавал мундаг тогтолцоотой эрүүл мэндийн салбартай юм гэх хүн олон. Манай эмнэлгийн ба эмчийн тоо цөөрөөгүй. Саяхан надаас зөвлөгөө авсан нэг үйлчлүүлэгч хөдөөнөөс ирэхээр 36А маягт хайсан боловч олдсонгүй гэнэ. Нилээд ажил болоод нөгөө "үнэтэй" бичгээ олоод хотод ирээд олон эмнэлгээр явж 10 гаруй хоног эмчлүүлээд гарчээ.

Элэг хүнд өвчтэй тэрээр одоо хаана эмчлүүлэхээ мэдэхгүй ацан шалаанд оржээ. Ийм жишээ олон. Хүнд өвчтөнг эмнэлэгүүд уриалал
аваад эмчлэхгүй харьяалал биш гэж нааш цааш явуулах нь цөөнгүй гэнэ. Хэдэн шинжилгээний бичиг аваад хэсэн явж цуцсаны эцэст олон ацаг оноштой болчихдог. Алийг нь эмчлэхээ ч мэдэхгүй г.айхаж явдаг евчтөнүүд олон л байдаг. Аргаа барахаар альньсайн бол гэжсургаар эмчлэх, дом, танг хайна ингээд л мухардана.

Нэгэнт энэ олон эмнэлгүүд байхад нэг эмнэлгийг нь иж бүрэн оношлогооны төв болгон засварлахад хямд тесөр "0|адпо511с сеп1ег-Оношлогооны төв" болчих боломж буй. Эсвэл оношлогооны төв хэрэггүй гэвэл ард түмэндээ тайлбарлахад муухан ойлгох болов уу?
 



ЭРҮҮЛ мэнд БҮТЭЭМЖИЙН ЭХ УУРХАЙ

Бие бялдар сэтгэл санаа эрүүл хүмүүс нийгмийн бүх л баялагийг бүтээж чадна. Бодит хөгжлийн түлхүүр- эрүүл мэнд. Үе үе хөдөлмөрийн чадвар түр алдагдсан улмаас чөлөө авах группт орох хүмүүсийн тоо элбэг.

Эрүүл мэндийн салбарыг шинэчлэх талаар дорвитой ажил хийхээ УИХ-ын гишүүн Л.Гүндалай амлаж сайд болсон ч дорвитой шинэчлэл хийж чадсангүй. Эрүүл мэндийн шинэчлэл болон ард түмэн түүнээс ихээхэн зүйл хүлээж байсан болохоор ЭМ-ийн сайд асан Л.Гүндалайд ард түмэн талтай байсан.

ЭРҮҮЛ БИЕ ХӨГЖЛИЙГ ҮНЭЛНЭ

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тоо 2002онд-35500 37800, 2003онд-41500, 2004онд-46600, 2005онд-49400 болж жил бүр өсч байгаа нь оношлол сайжирсаных уу? Эсвэл өвчлөл ихсэж хөдөлмөрийн чадвар алдалт ихсэж байна уу?гэдэг ч эргэлзээтэй.

Өрхийн эмнэлгийг жинхэнэ утгаар нь хөгжүүлж тэдний цалин урамшууллыг ч нэмж ажиллах орчинг нь бүрдүүлж өгвөл тэд хийсэн шиг хийж чадах хүмүүс. "Амралтаараа л нэг эмнэлэгт хэвтээд" ингэж хэлэх хүн олон.

Гэхдээ алжаалаа тайлж амралт сувилалд амрах хүмүүс тэр эрхээ алджээ. Хэдэн эм хүртэж өвчин ярьж суух нь цөөнгүй. Урьдчилан сэргийлэх нь орчин үеийн анагаахын цөм бодлого болсныг төр засаг анхаарах нь нэн чухал билээ.

Халдварт өвчнүүдээс олон вакцин тарин сэргийлж чаддаг.

Тэгвэл халдварт бус олон өвчнүүдээс яаж сэргийлэх вэ? гэдэг асуүдал чухал. Биеийн тамираар хичээллэх, зөв хооллох архи тамхи хэрэглэхгүй байхыг гэж олон хүн хэлж чадна. Эмнэлэгт цөөн хоног хэвтэж ч урьдчилан сэргийлж болно.

ЭРҮҮЛ МЭНДГҮЙ БҮТЭЭМЖ ГЭЖ БАЙДАГГҮЙ

Өнгөрсөн зуунд тухайн өвчнийг хөөж, мөшгөж, шалтгаан шинжтэмдгийн эмчилгээгхийждагалдах буюу хавсарсан өвчнийг эмчлэхээр гол зорилгоо болгодог байлаа. Энэ "хашиж" шалтгааны эсрэг голлон эмчилдэг зарчим социалист нийгэмд зонхилдог байв. Социалист нийгмийн үед үнэ төлбөргүй тэжээн хуваарилах, эмийг хүртээмжтэй өргөн хэрэглэх вакцинжуулалтыг чухалчлан урьдчилан сэргийлэхийг сахидаг байв. Харин капиталист нийгэмд үнэ төлбөртэй эмчилгээг урьтал болгодог байсан.

Энэ учраас капиталист нийгэмд эмнэлгийн хөгжил эрчимжиж байлаа. Нийгмийн хоёр өөр байгуулалтанд аль алинд нь дутагдалтай тал нилээд ажиглагддаг.

Капиталист нийгэмд эрүүл мэндийн төлөө өөрсдөө анхаарах ёстойг урьтал болгодог бол социалист нийгэмд төр хариуцах өрөөсгөл бодлого ажиглагддаг. Хүн бүрийг эмчлэх гэж анхаардаг социалист нийгэмд энэрэнгүй мэт бодлого, чиглэл '    илүү байв.

Манай оронд мөн л 10000 хүнд 22 эмч ноогдож байна. 1990-ээд оныг ажихад хөгжилтэй орны түвшинд мэт харагдавч, тусламж үйлчилгээ, тоног төхөөрөмж үнэхээр дутагдалтай байжээ. Нутаг дэвсгэр өргөн уудам хүн ам цөөн манай орны хувд 20-р зууны үед сум дундын эмнэлгийн тогтолцоо одоо 21-р зуунд оновчтой гэж үзсэн оношлогооны төвүүд ч дорвитой нөлөө үзүүлсэнгүй.

Хүн амын дунд үнэлгээ тааруу байна. Харин өрхийн эмнэлгийн тогтолцоонд 1990 онд шилжсэн
нь эрүүл мэндийн тогтолцоонд дорвитой өөрчлөлт' шинэчлэлт болсон боловч даатгалын хууль, эрүүл мэндийн хууль чөдөр тушаа болсоор.

Улсын их хурлын гишүүд 2007 онд тойрогтоо тулгамдсан асуудлыг шийдэх нэрээр өөрсдийн нэр хүндийг өсгөх хийсвэр бодолдоо дийлэнх нь хөтлөгдөж 19 тэрбум төгрөг авахаар шийдвэр гаргасан юм.

Удалгүй шийдвэр, бодлого нь харалган байсан учир Үндсэн хуулийн цэцэд буруутгагдлаа. Энэ их өртөгийг нийгмийн эрүүл мэндийг анхаарахад гол бодлого болсон хөрөнгө хүч дутагдалтай байхад тэд анхаарсангүй. Уг нь хэвтүүлж эмчлэх, эмээр балбах эмчилгээнээс хүмүүс татгалзаж эхэлжээ. Дэлхий нийтийн хандлага ч тийм. йОношлогооны төв хэрэггүй гэхүү йЭмч нарын чадварыг нэмэгдүүлэх «■Нийгмийн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлыг анхаарах

(■Урьдчилан сэргийлэхэд анхаарах йНийгмийн даатгалын уян хатан чанарыг анхаарах

йХувийн эмнэлгүүдэд хөнгөлөлттэй зээл олговол тэд төрд ч, хүмүүст ч туслана.

ы Эмнэлгүүдийн орны тоог нэмэх бус сувилалуудаа өргөтгөн хэвтүүлэх хэрэгтэй байна.

йЗонхилон тохиолдож буй үгдрэл, хүндрэлд хүргэдэг эмгэгийн талаар төрөлжүүлсэн эрүүл мэндийн төвүүд байгуулах хэрэгтэй. Бөөрний төв, Элэгний төв гэх мэт.

йЭмнэлгийн менежментийг сайжруулж эмч, ажилчдын цалинг нэмэгдүүлж болно.

(«Тэтгэвэрт гарч буй хүмүүст нэг сая төгрөгийн тэтгэмж олгож байх эрхийг эмнэлгийн удирдалгуудад өгөх хэрэгтэй.

й»Эмийн эмчилгээнд чанар муутай хэдэн шахмал, бүрмэл, 5% глюкоз, 0.9 % натри хлоридын уусмалууд нь тухайн өвчнийг эмчлэх эмчилгээний эмүүд биш юм.
 

 


Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 310
Судлаачдын бусад өгүүлэл
Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллага, ©  2012.
Вебийг бүтээсэн Слайд ХХК