Нэг. Анагаахын шинжлэх ухааны докторын зэрэг (DSc)

Нямжавын ЖАРГАЛСАЙХАН

/горилогч ЭНЭШТ/

АУИС-ийн хүүхдийн анагаахын тэнхмийн эрхлэгч Н. Жаргалсайхан "Объект хандлагын шинжилгээ-халдвар-хордлогын эрт үеийн оношлогоо-эмчилгээний үндэс болох нь " сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 10-нд Улаанбаатар хотноо анагаахын шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалав.

Судлаач Байесийн аргад тулгуурлан хүчил-суурь-хийн тэнцвэрлэмж хямрал, амьсгал дутмагшил, халдвар хордлогын клиник-физиологийн 55 хувилбарыг ялган оношлох цогц шалгавар, эмийн эмчилгээ сонголтыг шинжлэх арга зүйг тус тус боловсруулж, клиник-физиологийн хувилбарын эмнэлзүй-гомеостазын онцлог, шүтэлцээг тогтоож, эмийн үр нөлөө, эрсдэл, эмчилгээ, сонголтын ялгааг тодорхойлжээ.

Хүчил-суурь-хийн тэнцвэрлэмжийн үзүүлэлт болон хямрал, амьсгал дутмагшлыг цахим тооцоолуураар тооцоолон цогц оношлох аргыг дэвшүүлж, хүчил-суурь-хийн тэнцвэрлэмж, хямрал, амьсгал дутмагшил, халдвар, хордлого, эм гэсэн харилцан даамжруулах эргүүлгийн зүй тогтлыг илрүүлж, халдвар-хордлогоор хүндрэгсдийн оношлогоо-эмчилгээний онол арга зүйн үндсийг боловсруулсан байна.

Жанчивын РАДНААБАЗАР

/горилогч ЭНЭШТ/

ЭНЭШТ-ийн эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн орлогч захирал

Ж.Раднаабазар "Хүүхдийн өвчин судлал ба хүүхдийн удамшлын зарим өвчний шалтгаан" зэрэг бүтээлээрээ 1999 оны
11   дүгээр   сарын   04-нд Шри-Ланка улсын  Коломбо  хотын   Олон Улсын 4 нээлттэй их   сургуульд шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалжээ. Хүүхдийн өвчин судлалын талаар туурвисан олон ном, товхимол, Хүүхдийн   удамшлын оюуны хомсдол, Дауны хамшинж, Хам шинжийн бус дүлийн удамшлын шалтгааны талаар хийсэн судалгаа, стафилококкийн цусан үжлийн үед хоруу чанаргүй стафилококк нярай хүүхдэд үжил үүсгэх, жирэмсэн эхэд стафилококкийн анатоксин хэрэглэх, Монголд удамшлын өвчин, удамшлын оюуны хомсдолын тоог тогтоосон, Удамшлын дүлийн үед 1555, 7445 мутаци хавсран тохиолдсоныг шинээр /дэлхийд тэмдэглэгдээгүй/ олж илрүүлсэн зэрэг нь түүний шинжлэх ухаанд оруулсан хувь нэмэр, гол ач холбогдол бөгөөд шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалах үндэслэл болсон байна.

Оригийн СҮХБААТАР /горилогч, АУХ/

АУХ-ийн    эрдэм шинжилгээний ажилтан    О. Сүхбаатар "Дотоод хордлогын хам шинжийн үед биеийн гаднаас хордлого тайлах ба гахайн перфузатаар эмчилсэн үр дүн" сэдвээр1999 оны12 дугаар сарын 29-нд  ОХУ-ын   Новосибирск хотноо анагаахын шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалжээ. Судлаач хими, биологийн гаралтай сорбент , эфферент эмчилгээний монгол хүний эрхтэн тогтолцоонд үзүүлэх эерэг ба сөрөг нөлөө, эмчилгээний давуу тал зэргийг гемо-реологи ба дархан эсийн түвшинд судлан шинэчлэн тогтоожээ. Судалгааны ажлын явцад цусыг хими-биологийн сорбентоор шүүж цэвэрлэх иж бүрэн арга, гахайн дэлүүнээс гаралтай дархлалын үйлчилгээтэй био-бэлдмэл бэлтгэх технологи боловсруулан оновчтой саналын гэрчилгээ авч, эмнэлзүйн туршилтыг явуулжээ.

Хэвлийн хөндийн хагалгааны дараах идээт үжлийн хүндрэлийг биеийн гаднаас хордлого тайлах, гахайн дэлүүнээс гаралтай био-бэлдмэлээр эмчилсэн үр дүнд нас баралтыг 1 0.2 % -иар бууруулах болсон байна.

Хоёр. Анагаах ухааны докторын зэрэг (РН.D)

Даваажавын НЯМСҮРЭН /горилогч, УКТЭ/

Д.Нямсүрэн нь манай орны эрүүл мэндийн салбарт тулгамдсан асуудал болох шээс бэлгийн замын цоорхойн эмгэгийн эмгэг жам, шалтгаан, төрөл, хүндрэл, эмчилгээний үр дүнг судлаж мэс заслын эмчилгээний шинэ хувилбар, шээс бэлгийн замын цоорхойн ангилал, оношлогооны алгоритм, уг эмгэгээс урьдчилан сэргийлэхэд чиглэгдсэн зөвлөмж боловсруулжээ.

ЭНЭШТ-ийн нүдний тасгийн эрхлэгч М.Алтанхүү "Хүүхэд өсвөр үеийн даамжрах миопийн мэс заслын хувилбар эмчилгээ" сэдвээр 1999 оны 1 дүгээр сарын 14-нд Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/   зэрэг хамгааллаа.

Судлаач нь Хүүхэд өсвөр үеийн сохрол,   сул харах шалтгааны нэг болох   даамжрах   миопийн мэс заслын эмчилгээг өөрийн оронд анх удаа цогцолбор хувилбараар шийдвэрлэжээ. Нүдний мэс заслын практикт миопийн эмгэг жамд зохицсон суулгацыг өвчтөний нүдний хэлбэр, хэмжээ, нүдний угийн эмгэг өөрчлөлтөд зохицуулан хэрэглэх, суулгацыг хуурай аргаар бэлтгэх, хадгалах, хэрэглэх аргачлалыг боловсруулан, нүдний мэс заслын практикт нэвтрүүлж,  үр  дүнг тооцжээ.

Чунтын ЭРХЭМЦЭЦЭГ /аспирант, АУИС/

Аспирант   Ч.Эрхэмцэцэг нь "Монголд микоплазмын   халдварыг ононшлох нь" сэдвээр  1999 оны 1 дүгээр сарын 29-нд Какахстан улсын Алма-Ата хотноо анагаах ухааны  доктор /Рh.D/-ын зэрэг хамгааллаа. Судлаач манай оронд анагаах ухааны сапбарт анх удаа микоплазм пневмонийн халдварыг оношлож, М. Рneumony-ийн нутгийн омог гарган авч, түүний биологийн шинжийг судлан, судалгааны үр дүнг ашиглан оношзүйн ийлдэс, оношлуур бэлтгэж, улаан эст оношлуурыг практикт нэвтрүүлжээ. Ингэснээр серологийн урвал тавьж M рneumoni-ийн халдварыг богино хугацаанд найдвартай оношлох ач холбогдолтой болжээ.

Цэрэндоржийн БАДАМСЭД /горилогч, АУХ/

Муухайн НАМСРАЙ  / аспирант, УКТЭ/

Судлаач    түрүү булчирхайн эмгэгийн дурангийн оношлогоог эрүүл, өвчтэй    хүнд харьцуулан судалж түрүү булчирхайн эмгэгийн үед чанд авиа, бөөрний тодосгогчтойзураг авах, цус, шээс, уургийн солилцооны өөрчлөлтийг тогтоон ялган оношлох зөвлөмж, дурангийн хагалгааны заалт, эсрэг заалт, дурангийн хагалгааны технологийг боловсруулж, гарах хүндрэл, эдийн засгийн үр дүнг нээлттэй хагалгаан дээр харьцуулан судалж, Монголд анх удаа түрүү булчирхайн эмгэгийг дурангаар оношлох, эмчлэх   асуудлыг шийдвэрлэсэн байна.

Мягмаржавын НАНСАЛМАА /горилгоч, Хөвсгөл, НЭМТ/

Хөвсгөл аймгийн мэргэжлийн хяналтын албаны байцаагч эмч

 М.Нансалмаа нь "Хөвсгөл аймгийн 0-^; 5 насны хүүхдийн эрүүл мэндийн байдал түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлийн эрүүл ахуйн үнэлгээ" сэдвээр 1999 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалсан.  М. Нансалмаа нь хөвсгөл аймгийн чийглэгдүү сэрүүн, чийглэг хүйтэн 2 бүсийн 0-5 насны хүүхдийн эрүүл мэндийн байдлыг зарим / хүүхдийн өсөлт, өвчлөл / үзүүлэлтээр судлан дүн шинжилгээ хийж, хүүхдийн эрүүл мэндийн байдлыг байгаль, цаг уур, нийгэм, эдийн засгийн зарим хүчин зүйлийн нөлөөлөлтэй холбон судлаж, хүүхдийн эрүүл мэндэд байгаль цаг уурын хүчин зүйл 29.2 % харин нийгэм эдийн засгийн хүчин зүйл  70.8 %-иар  нөлөөлж буйг тогтоожээ.

Болдын БАЯРМАГНАЙ /горилогч, АУИС/

АУИС-ийн    халдварт өвчин судлалын тэнхмийн багш

 Б. Баярмаа нь    "Хүүхдийн    цочмог А,  В, С гепатитийг   оношлох,   эмчлэх асуудалд"   сэдвээр    1999   оны 5 дугаар   сарын   13-нд Уланнбаатар хотноо   анагаах   ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгааллаа. Судлаач өөрийн орны нөхцөлд хүүхдийн цочмог гепатитийн дан болон хавсарсан хэлбэрүүдийн онцлогийг судлан гепатитийн тавилан, үүсгэгчэас хамааралтайг тогтоосон байна. Цочмог С болон гепатитийн ВС хавсарсан хэлбэрийн үед богино хугацаагаар интерферон эмчилгээ хийхэд өвчний архагшилт буурдаг болохыг тогтоож, хавсарсан хэлбэрийг оношлох коэффициент боловсруулсан байна. Түүнчлэн дангаараа явагдаж буй А, В гепатит архагшдаггүй харин хавсарсан болон дан С гепатит архагшдаг болохыг тогтоожээ.

Лхаасүрэнгийн ГАЛСУМЪЯА /горилогч, АУХ/

АУХ-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Л. Галсумъяа "Цусны   зохиомол эргэлттэй хагалгаанд цус шингэрүүлэлтийн  тохиромжтой хэмжээг тогтоох" сэдвээр 1999 оны   5 дугаар сарын   15-нд Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Ph.D /зэрэг хамгааллаа.
Судлаач   нэгэн   сэдэвт зохиолынхоо хүрээнд цусны зохиомол эргэлттэй хагалгаанд донорын цус хэрэглэхийг багасгах, цусны зохиомол эргэлттэй хагалгааны үеийн гемодинамик, хийн солилцоо, гемореологийн монгол хүний онцлогийг тодорхойлж, цус орлуулах шингэнд реополиглюкин, желатиналь, гемодезийг сонгох, түүний цусанд үйлчлэх эерэг нөлөөллийг реологийн талаас бүрэн харуулж, нээлттэй зүрхний хагалгаанд биед эргэлдэх цусны шингэрүүлэлтийн хэмжээг 30-35% байхаар тогтоож, цус шингэрүүлэлтийн хэмжээнээс хамаарч гемоглобин 70г/л -ээс доошгүй байхад перфузийн дараах хүндрэлийг бууруулах боломжтойг харуулж, Монгол хүний цусны хөдлөл зүй, цусны хүчилтөрөгчийн хангамж, гемореологоос хамаарч удаан үргэлжлэх "нээлттэй" зүрхний хагалгааг хөргөлттэй нөхцөлтэй хавсруулан явуулахын ач холбогдлыг баталж, цусны зохиомол эргэлттэй хагалгааны үед зүрхний булчинг хүйтэн-калийн эмийн уусмалын хоёр төрлийн жороор бүрэн хамгаалах үндэслэлтэйг тодорхойлж, "нээлттэй" зүрхний хагалгааны цусны зохиомол эргэлтийн нөхцөлд аппаратын шахах цусны хэмжээг биед эргэлдэх цусны зохих хувиар шингэрүүлсэнтэй харьцуулан 30-50 % ихэсгэх шаардлагатай болохыг тус тус баталсан нь практикийн чухал   ач холбогдолтой.

Лувсанбалдангийн ЭНХБААТАР   /горилогч, ХӨСТ/

Халдварт өвчин судлалын төвийн их эмч Л. Энхбаатар нь " Нарны идэвхжил зарим халдварт өвчний дэгдэлтэд нөлөөлөх нь" сэдвээр 1999 оны 5 дугаар сарын 27-нд Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалжээ.

Судлаач Монголын шинжлэх ухааны түүхэнд анх удаа гелио-биологийн чиглэлээр судалгааг явуулж, хүн, малын зарим халдварт өвчний гаралтыг нарны идэвхжилтэй холбон судалжээ.

Нарны идэвхжлийн Вольфын тоо /1 индекс/- г ашиглан халдварт өвчний хэмнэлийн хугацаа, хамаарлын коэффициент, ойрын жилүүдийн төлөв /прогноз/-ийг тодорхойлсон нь бүтээлийн гол ач холбогдол юм.

 АУХ-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Д.Пүрэвсүрэн нь "Хөргөлттэй нөхцөлд зүрхний таславчийн цоорхойг засах хагалгааны үеийн цусны хүчил, суурь, эрдсийн өөрчлөлтийн онцлог" сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 17-нд Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалав.

Зүрхний таславчийн цоорхойг мэс заслаар эмчлэхэд цусны урсгалыг зогсоож, зүрхийг нээсэн хугацаанд өвчтөний аюулгүй байдлыг хангах өвөрмөц нөхцлийг бүрдүүлэхэд биеийн халууныг бууруулах аргыг хэрэглэдэг. Энэ жед эмгэг физиологийн нэн өвөрмөц нөхцөл бүрддэг учир зүрх судас, амьсгал, хийн ба бодисын солилцоо, бусад эрхтэн тогтолцооны үйлийн байдлыг шинжлэн үзүүлэлтүүдийг физиологийн тохиромжтой хэмжээнд байлгах засалт, зүгшрүүлэг хийх боломж бүрдүүлэх, шуурхай мэдээллээр хангах, онцгой ач холбогдолтой. Цусны хүчил, суурь, хийн бүрэлдүүн, эрдсийн тохиромжтой хэмжээг тогтоож өгснөөр мэдээгүйжүүлэг ба мэс  засал   хийх   боломжийг хангана.

Дуламрагчаагийн ЛХАГВА       /горилогч, АЭСТөв/

Энэхүү судалгаа нь бусад эрхтэн тогтолцооны өвчний эмчилгээнд өвчтөний өөрийнх нь сийвэнг хэрэглэж болох  үндэслэлтэйг харуулжээ.

Жамъянжавын БААСАНХҮҮ /горилогч, АУИС /

АУИС-ийн нүдний клиникийн эрхлэгч Ж. Баасанхүү "40 -өөс дээш насны монгол хүний сохрох, хараа муудах, үндсэн өвчнүүдийн тархалт, оношлогоо, эмчилгээний асуудал" сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 17 -нд улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалав.

Судлаач 40-өөс дээш насны хүн амын дунд сохрох шалтгаан, тархалтыг судласнаар сохрох хараа муудахаас урьдчилан сэргийлэх, эмнэлгийн бүрдмэл тогтолцоог бий болгох, үндэсний хөтөлбөр боловсруулах үндэслэл болсон байна.

Глауком өвчнийг оношлох үндсэн шалгуурыг боловсруулж, Монгол хүний НДД нь европ хүмүүсийн НДД-ын дундаж хэмжээнээс үлэмж бага болох, манай орны хил залгаа орны иргэд удам зүйн хувьд ижил учир глауком нь эдгээр угсаатанд сохрох гол шалтгаан болж байгааг тус тус   тогтоосон байна.

Лувсанноровын ОТГОНБАЯР /горилогч, АУИС /

АУИС-ийн    мэдрэл, сэтгэц гэм судлалын тэнхмийн багш

Л. отгонбаяр нь "Тархмал хатуурлын  үед тархинд илрэх НSР- МВD уургийн бүрдэл ба  түүний ач холбогдол" сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 23-нд Польш Улсын Лодзь хотноо анагаах   ухааны докторын /Ph.D/ зэрэг хамгаалсан байна. Тархмал   хатуурал нь   залуу хүмүүсийг тахир дутуу  байдалд  хүргэдэг, миелин   бүрхүүлийн задралын улмаас төв мэдрэлий системийн олон  голомтот шинж тэмдгээр илэрдэг, архаг өвчин бөгөөд өвчний шалтгаан, эмгэг жам нь одоо болтол бүрэн судлагдаагүй, сүүлийн үед аутоиммны эмгэг гэж судлаачид үзэж байна. Миелин задралын нэг   шалтгаан байж болох     миелины уураг, дулааны шокийн уургийн   /НSР/   бүрдэлийг тархинд судалсанд уг ажлын ач холбогдол оршино. НSР уураг нь бүрдэл болж холбогдсон уургийнхаа иммун чанарт нөлөөлдөг тул миелин үндсэн уураг болох МВР-тэй холбогдсоноор түүний үйл ажиллагаанд өөрчлөлт орж, энэ нь улмаар миелин задралын үе шаттай процесст түлхэц болдог байж болзошгүй гэсэн санааг уг ажилд дэвшүүлсэн байна.

Равжирын ОЮУНГЭРЭЛ /горилогч, АУИС/

АУИС-ийн халдварт өвчин судлалын тэнхмийн багш Р. Оюунгэрэл нь "Улаанбаатар хотын хүн амын дундах менингококкийн халдварын тархалт, эмнэлзүйн шинж төрх, оношлогоо" сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 24-нд Улаанбаатар хотноо   анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалав.

Судлаач   бүтээлдээ   Монгол оронд тархсан менингококкийн халдварын өвчлөл нас баралтын сүүлийн 10 жилийн хөдпөл зүйн хандлагыг дэгдэлтийн болон дэгдэлтийн бус үеэр тодорхойлж, эмнэлзүйн явцыг эмнэлзүйн шинжээр зэрэглэсэн байна. Менингококкийн халдварын дархлалыг ЦШБНУ-ын тусламжтайгаар өвчний явц, хэлбэр, өвчлөгсдийн насны онцлогоор тодорхойлж, цусны АВО тогтолцоо менингококкийн халдварын   хоорондын уялдааг   анх удаа судлажээ.

Менингококкийн халдварын эмнэлзүйн хүндийн зэргийг үнэлэх математик үнэлгээг боловсруулж, менингококкийн халдварын оношлогоонд ЦШБНУ-ыг манай орны эмнэлзүйн практикт анх удаа хэрэглэж, менингококкийн үеийн дархлалыг өвчний явц, зэрэглэл, хэлбэр, өвчлөгсдийн насны бүлгээс хамааруулан тодорхойлсонд энэ ажлын ач холбогдол орших бөгөөд , менингококкийн өвчлөлийн хөдлөлзүйн сүүлийн 10 жилийн хандлагыг тодорхойлсон нь энэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх бодлогыг боловсруулахад үндэслэл  болох юм.

Манибадарын БААТАРЧУЛУУН

/горилогч, ЭНЭШТ/

ЭНЭШТ-ийн их эмч М. Баатачулуун нь "Пиелонефриттэй эмэгтэйчүүдийн жирэмслэлт, төрөлтийн онцлог" сэдвээр 1999 оны 6 дугаар сарын 24-нд Улаанбаатар хотноо анагаах ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалжээ.

М. Баатарчулуун бүтээлдээ жирэмсэнтэй хавсран тохиолддог эмгэгүүдийн дотроос хамгийн түгээмэл тохиолдох бөөрний архаг үрэвслийг эмэгтэйчүүдийн жирэмслэлт, төрөлтийн   явцын онцлог   байдлыг манай орны нөхцөлд судалж, эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэх талаар үндэсний хэмжээнд баримтлах заавар, зөвлөмжийг боловсруулсан байна. Пиелонефриттэй жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн жирэмснийг хэрхэн хянах, төрүүлэх эсэхийг шийдэх, төрөлтийг удирдах загварчлал бий болгожээ.

Сономжамцын МӨНХБАЯРЛАХ /горилогч, АУИС/

АУИС-ийн багш С. Мөнхбаярлах нь "Улаанбаатар хот дахь аэроаллергены судалгаа ба харшлын оношлогоог боловсронгуй болгох асуудалд" сэдвээр 1999 оны 9 дүгээр сарын 23-нд улаанбаатар хотноо анагаах ухааны  докторын /Рh.D/ зэрэг хамгаалсан байна. Улаанбаатар хотод амьсгалын замын харшил үүсгэдэг зонхилох аэроаллергеныг судлан тогтоосноор оношлогоо, эмчилгээний үндэслэлийг боловсронгуй болгож, зарим нийтлэг аэроллергенүүдийн өөр хоорондоо солбих урвал өгөх байдлыг судлан тогтоосон нь /ялангуяа А. Vulgaris шарилжийг А. Siereriana-тай/ хатгалтын тоог цөөрүүлэх, дархлал засал эмчилгээ явуулах болон оношлогооны ач холбогдолтой.

Арьс хатгах сорил, метахолиноор өдөөх сорил зэрэг оношлогооны аргуудыг нэвтрүүлснээр гуурсан хоолойн багтрааг эрт оношлох, хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх боломжийг нэмэгдүүлжээ. Өөрийн орны нөхцөлд арьс хатгах сорилын аллергены уусмал бэлтгэх хувилбар аргыг практикт нэвтрүүлж оношлогооны чанарыг дээшлүүлэх нөхцлийг бүрдүүлсэн. Аллергены зарим гол шинж чанар болох гол аллерген уургийн бүлэглэл, солбих урвал өгөх зэрэг байдлуудыг өөрийн оронд байдаг аллергенүүд дээр судлажээ.

Дагвадоржийн АЮУШ /горилогч, АУХ/

АУХ-ийн  эрдэм шинжилгээний ажилтан Д.Аюуш "Монголын хүн ам дахь НLА ба зарим өвчний холбоо" сэдвээр 1999 оны 9 дүгээр   сарын 23-нд   Улаанбаатар хотноо анагаах   ухааны докторын /Рh.D/ зэрэг  хамгаалжээ.

Д. Аюушийн судалгааны ажлын үр дүнд монголчуудад НLА, А, В, С, DRВ1 локусын хүрээнд судалгаанд хамрагдсан өвчинтэй холбоотой ген генотипүүдийг илрүүлсэн нь тухайн өвчинд өртөж болзошгүй бүлэг хүнийг тодруулж өвчилөхөөс урьдчилан сэргийлэх, өвчилсөн тохиолдолд эмчилгээний оновчтой тактик боловсруулах зэрэг арга зүйн генетик үндсийг тавьж өгчээ.

Судлаач НLА системийн хүрээнд өмнө нь бүртгэгдээгүй НLА- DRB1* 1402 генийн шинэ аллель болох DRВ1* 1420-ийг шинээр илрүүлжээ.

Бундангийн БОЛДСАЙХАН /горилогч "Энэрэл" эмнэлэг/

Улаанбаатар     хотын "Энэрэл" эмнэлгийн захирал Б. Болдсайхан "Митрал стенозийн   үеийн   зүрхний эмнэлзүй физиологийн онцлог" сэдвээр 1999 оны 10 дугаар сарын 07-нд Улаанбаатар хотноо анагаах   ухааны докторын   /Рh.D/ зэрэг хамгаалсан байна. Митрал   стенозийн үеийн зүрхний эмнэлзүй-физиологийг   эрүүл   зүрхний хөдөлгөөнтэй харьцуулан  судалж митрал стенозийн  үеийн эмнэлзүй физиологийн онцлог, зүрхний агшилт, сулралтын үеийн биомеханизмууд болон цус зүрхэнд буцаж ирэх, зүүн ховдлоос цус гарах шинэ биомеханизмуудыг илрүүлжээ.