Монголын анагаах ухаан, 2005, 3(133)

Полимеразын гинжин урвалын дүнд үхрийн туузан хорхойны өндөгний тоо хэмжээний хамаарал

( Судалгааны өгүүлэл )

Ш.Наранханжид¹, А.Гүрбадам¹, В.Болормаа¹, Л.Саямаа¹, Чин ён Пак¹, С.Сугар², Д.Абмэд³ 

¹Эруул мэндийн шинжлэх ухааны их сургууль ²Мал эммэлгийн хүрээлэнгийн төв лаборатори ³ Халдварт өвчин судлалыи үндэсний төвийн паразитологийн лаборатори

 

   Өгүүллийн PDF-ийг татах

 

Taenia saginata, Taenia solium нь цистицеркээр халдварлагдсан үхэр, гахайн мах, гельминтийн өндгөөр бохирдсон ундны усаар дамжин хүнд тениоз, цистацеркоз евчин үусгэдэг (3,5). Дэлхийи Эруүл Мэндийн Байгууллагын мэдээгээр хөгжиж буй орнуудад хүн амын 30% нь ямар нэг зүйлийн шимэгчдийн халдвар авсан байдаг нь тогтоогджээ (L.C.Enekwech,1994)(2).Монгол Улсын Халдварт Өвчин Судлалын үндэсний Төвийн Шимэгч Судлалыи Лабораторийн мэдээгээр тениоз нь хүн амын дунд гельминтээр үүсгэгддэг евчнүүдэзс халдварлалтын байдлаараа хоёрдугаарт орсон байна (Д.Ганболд нар, 1990) (1). Манай улсад тениозын оношлогоо болон урьдчилаи сзргийлэх асуудал шаардлагын хэмжзэнд хүрэхгүй байна. Өнеөгийн байдлаар монгол улсад тениоз, цистицеркозыг морфологи, капрологи, фермент холбоот урвалын шууд бус аргуудаар оношлодог. Капрологмйн аргаар оношлоход мэдрэг чанар бага, T.saginata, T.solium-ийн өндөг морфологийн бутцээрээ ялгаа багатай байдаг учраас 2 зүйлийг хооронд нь ялгах боломжгүй байдаг (Chapman нар, 1995; Wiikins нар, 1999) (4,6). Фермент холбоот урвалаар T.saginata, T.solium-шг оношлоход мэдрэг чанар өндөр боловч 2 зүйлнйн ялгааг тодорхойлж чаддаггүй (Allan нар, 1990) (2). Гадаадын зарим судлаачид ПГУ ашиглан тениозыг оношлох нь мэдрэг болон өвөрмөц шинж чанар сайтай оношлогооны арга болохыг бичсэн байдаг (Chapman нар, 1995; Flissernap, 1988; Cans Maroni Nunes, Ferraz Lima нар, 2003) (4). 

Судалгааны ажлын зорилго

Тениозын .оношлогоонд ПГУ-ыг ашиглах боломжийг судлах.

Судалгааны ажлын зорилт

T.saginaia-iAiAH өндөгнөөс ДНХ ялгах тохиромжтой аргыг тоггоох, T.saginata- өвермөц праймер ашиглан ПГУ явуулах, ПГУ-д үр дүнд T.saginata-ийн ендөгний тоо Хэмжээ хэрхэн нелөөлөхийг судлах Судалгааны материал, арга зүй. Бид судалгаагаа ЭМШИУС-ийн Эрдэм Шинжилгээний Төв Лаборатори болон Мал Эмнэлгийн Хүрээлэнгийн Төв Лабораторид хийж гүйцэтгэлзэ. Судалгаанд ХӨСҮТ-ийн' паразитологийн лабораторид цуглуулсан T.saginata-гийн 34хорхойг ашиглалаа.Хорхойг 70%-ийн этилийн спиртэд -20°С хадгалав. Бид сорьцоос бие гүйцсэн үеийг сонгон авч петрийн аяганд гийж зүсөэд өндшйг шахан гаргаж, Горяевын тор ашиглан өндгийг тоолов. Өндөгнөөс ДНХ ялгахдаа DNAzol, Trizol, Proteinase K ашиглав. DNAzoi ашиглан ДНХ ялгах арга: Өндгийг ялгаж 200 мкп DNAzol (Invitrogen, Carlsbad, California) нэмж, өндөгний бүрхүүл бүрэн хайлтал ойролцоогоор 2 цаг орчим байлгаж, ДНХ-г этанол ашиглан тунадасжуулав. Ялгасан ДНХ-r -20°С хадгалав. Trizol ашиглан ДНХ ялгах арга: Өндгийг ялгаж 200 мкл Trizol (Inviirogen, life technologies.) нэмж, 2 цаг орчим байлгав. ДНХ~г зтанол ашиглан тунадасжууллаа. Ялгасан ДНХ-г-20°С хадгалав. Proteinase К аишглан ДНХ ялгах арга: Өндгийг ялгаж 500 мкл хайлуулах уусмалд [10 mM Tris HCI, ЮОтМ EDTA, 0.5% SDS (рН 8), 200 ml Proteinase К (GibcoBRL life technologies) 2 цаг байлгав. ДНХ-г фенол-хлороформ-изоамилийн спиртээр ялгаж, 3 М аммонийн ацетатын уусмал, этанол ашиглан тунадасжуулав (7). Полимеразын Гинжин Урвал: ПГУ~ын мастер холимогийн найрлагыг 1 дээжид ddH_эO-13.3ml, 10Х buffer-2.5 ml, MgCI₂ (25mM)-2.0 ml, dNTPs (2.5mM тусбүр)-1.0 ml, Primer-F (10mM)~2.0 ml, Primer-F (10mM)-2.0 ml, Taq-Pol (5 U/ml)-0.2 ml, DNA (100 mg/rhl)~2.0 ml, Нийт хэмжээ-25.0 ml байхаар найруулсан.

 

Хэлцэмж

Формалинд хадгалсан T.saginata-гийн дээжнээс ДНХ ялган ПГУ явуулахад сөрөг. үр дүн гардаг байна. Бид ДНХ ялгахдаа гомогенизатор ашиглаагүй учраас T.saginata-гШн өндегнеес Trizo!, Proteinase К ашиглан ялгасан сорьцноос ДНХ ялгараагүй байх боломжтой юм." T.saginata-raac ДНХ ялгахдаа хөлдөөж, буцалгах арга, Qiagen Proteinase, glass beads ашигласан боловч зохих үр дүн өгөхгүй байсан. Горлогенизатор байхгүй байсан нь эдгээр урвалжуудын өндөгний 3 давхар бурхүүлийг бүрэн хайлуулах боломжийг бууруулсан байж магадгүй гэж үзлээ. Манай орны хувьд зонхилон тохиолдож буй T.saginata-r молекул биологийн аргаар судлах боломжтой болох нь харагдлаа. Цаашид ДНХ-г рестрикцийн эсгэгээр зүсэн шинжлэх арга болон^; Multiplex PCR, ДНХ гибриджүүлгийн аргаар нарийвчлан судлах шаардлагатай гзж узлээ. Ингэж судлах нь монгол оронд туузан хорхойн ямар зүйл нь илүү их тархсан, тухайн зүйлийн геномд өвөрмөц онцлог байгаа эсэхийг илрүүлэх боломжтой юм.

Ном зүй

1. Ганболд Д, Абмэд Д, Дуламсүрэн Д., ХӨСҮТ-ийн Паразитологийн албаны тайлан мэдэз. 2003 он.
2. Allan J.C, Avila G, Garcia Nova! J, Flisser A, Craig P.S. immunodiagnosis of Taen/asis by coproantigen detection. Parasitology 1990; 3,473-477.
3. Enekwe\\\'chi LC, Azubike C.N. Survey of the prevalence of intestinal parasites in children of pri¬ mary school age. West Afr J Med 1994; 13(4), 227.
4. Chapmen, A., Vallejio, V., Mossie, K.G., D., Agabian, N.. Fjisser, A., 1995. isolation and charac¬terization of species-specific DNA probes from Tae¬nia solium and Taenia saginaia and their use an eggg detection assay. Journal of Clinical Microbiology 33, 1283-1283
5.1 to A, Wandra T, Yarnasaki H, Nakao M, Sako Y, Nakayn K, Margono SS, SurosoT, Gauci C, Lightowlers MW. Cysticercosis/taeniasis in Asia and the Pacific Vector Borne Zoonotic Dis. 2004 Sum-mer;4(2):95-107.
6. Gonzalez L.M., Montero E., Sciutto E., Harrison L.J., Parkhouse R.M., Garate T„ Differential diagno¬sis of Taenia saginata and Taenia solium infections: from DNA probes to polymerase chain reaction. Trans R Soc Trop Med Hyg. 2002 Apr; 96 Suppl 1 :S243-50.
7. Sambrook, J., Fritsch, E.F., tyaniattis, T., 1989. Molecolar cloning: A Laboratory Manual, third ed. Cold Spring Harbor Press, New York

 

Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 1488