Өгүүллийн PDF-ийг татах
Өнөөдрөөс бид лазер болон нүд судлал дахь түүний хэрэглээг авч үзэх болно. Лазерийн технологи маш үнэтэй ч Улаанбаатарт ҮАG лазер байдаг. “Болор мэлмий” эмнэлэгт бас excimer лазер ч байна. Цаашдаа олон ч лазер хэрэглэх болно. Тэгэхлээр би та бүхнийг лазерийн зарчмууд болон нүд судлал дахь янз бүрийн хэрэглээг ойлгож авах нь чухал хэрэгтэй гэж үзэж байна. Энэ нь мөн намайг заахыг хүссэн хичээлийн төлөвлөгөөнд ч байгаа. Лазер гэдэг нь light amplification by the stimulated emission of radiation гэсэн үгийн (албадах цацрагаар гэрлийг өсгөх) товчилсон нэр болно. Лазерийн гэрэл бол уялдаат цацаргалт бөгөөд энэ нь бүх л фотонууд нь нэгэн жигд долгионы урттай бөгөөд бие биенээсээ фазын зайтай гэсэн үг. Лазерийн гэрлийн өөр нэгэн онцлог шинж бол бүх л долгионууд нь параллель өөрөөр хэлбэл нэг адил чиглэлд тархаж байдаг явдал юм. Лазерийн идвэхтэй атомууд энергийн 3 төвшинтэй байдаг:
- Суурин төлөв
- Доод энергийн лазерийн түвшин
- Дээд энергит лазерийн түвшин
Хэрэв лазерийн идэвхтэй материал дахь атомуудад энерги хүрвэл тэдгээрийн электронууд нь энергийн дээд түвшинд шилжинэ. Энерги нэмэгдэх тусам атомууд лазерийн дээд энергит түвшинд хуримтлагдаж эхэлнэ. Дээд түвшинд суурин төлөвийнхөөс илүү олон атом байгаа тохиолдолд өсөлтийн өөрчлөлт бий боллоо гэж үзнэ. Энэхүү процессийг өдөөлт хэмээн нэрлэдэг. Лазерийн дээд түвшин дэхь атомууд нь тогтвортой бус бөгөөд өөрийн суурин төлөвтөө гэрлийн энерги цацруулан буцаж болно. Энэ цацрагийн ялгаруулалт нь өөрөө аяндаа явагдах бөгөөд гэрэл бүх л чиглэлээр тархана. Мөн уялдаагүй байдаг. Дээд түвшин дэхь атом нь уг атомоос зүй ёсоор гарах байсан гэрэлтэй тэнцүү долгионы хурд бүхий фотоноор цаашдаа өгөгдвөл нийт ялгарлын хэмжээ нь өдөөгч фотонтой уялдаатай байна. Мөн цацрагийн ялгарлын дараа уг атом доод энергит түвшинд шилжинэ. Энэхүү энерги суллалтын ихэнхи нь уялдаа холбоогүй. Гэвч фотоноор өдөөгдсөний улмаас ялгарсан бага хэмжээний цацраг нь өссөн байж болно. Энэхүү өсөлт нь толин гадаргын тусламжтайгаар явагддаг. Лазерийн материалын 2 үзүүрт нь толь байна. Уг толинуудын хоорондын зай нь ялгарсан гэрлийн долгионы уртыг яг хэд дахин үржүүлсэнтэй тэнцүү байна. Толинуудын байрлалаас хамааран фотон өдөөгдсөн атомыг мөргөхөд ялгарсан цацраг нь хоолойн дагуу тархаж толинд тусаад хоёр толины хооронд эргэж буцан ойх бөгөөд фоз нь ямагт өөрийнхөй адил байна. Тэгэхлээр уг фотон өөрөө өөрийгөө эрчимжүүлнэ. Энэхүү процессийг резонанс буюу өрнөн дэгдэлт гэдэг. Уг материалд энерги нэмэгдсээр байгаа тохиолдолд улам олон фотон цацарч толинуудын хоорондын үсчин буй гэрэл улам бүр хүчтэй болж ингэснээр лазер үүсэхэд бэлэн болно. Фотонууд нь ижил фазтай, давтамж ижилэй байдаг. Хэрэв толинуудын нэг нь хагас тунгалаг байвал гэрлийн зарим хэсэг нь хоолойгоос гарч чадах болно. Энэхүү багц цацраг нь уялдаат цацаргалттай (ө.х адил фазтай), монохромат (ө.х бүх л цацрагууд нь зэрэгцээ) байдаг. Хэрэв лазерийн материал нь тасралтгүй эрчимжиж байгаа бол гадагш гарах цацраг нь тасралтгүй бий болох бөгөөд ийм лазерийг тасралтгүй долгионы хэлбэрээр үйлчлэгч хэмээн нэрлэдэг. Лазераас гарсан гэрлийн урсгал нь харьцангуй бага байдаг. Энэ нь лазерийн цацрагийг бий болгохын тулд лазерийн материалууд маш их хэмжээний энергийг дамжуулах шаардлагатай холбоотой байдаг юм. Гэрлийн урсгал нь бага хэдий ч лазер сарнидаггүй. Энэ бол лазер маш бага өнцгийн хазайлт бүхий зэрэгцээ нарийн цацраг болон бөөгнөрсөн гэсэн үг юм. Ийм учраас гэрлийн хүч нь маш өндөр, бас лазер маш хурц байдаг. Лазерийг цахилгаан чийдэнтэй харьцуулахад энэ нь гэрэл жижиг, зэрэгцээ цацраг болон бөөгнөрхийн үлгэрчилсэн үзүүлбэр болно. 1ваттын лазер нь 100 ваттын цахилгаан чийдэнгээс 100 сая дахин туяаруулалт (ватт/ м кв) бүхий цацраг өгнө. Autagax цацралд атом агуулсан идэвхтэй орчноор нь лазерийг нэрлэдэг. Тухайн орчин нь хий (жнь: аргон, криптон, нүүрс хүчлийн давхар исэл), шингэн (будаг), хатуу биет (жнь: итрил, хөнгөн цагаан, анарын талстаар баяжуулагдсан неодий, ихэвчлэн Nd: YAG лазер гэдэг), хагас дамжуулагч (жнь: галлии арсенид) эсвэл чөлөөт электронт (атомоос хамааралгүй электроныг хэрэглэдэг) байж болно. Эдгээр нь үнэ ихтэй, судалгаанд л голлон хэрэглэдэг. Лазерийн материалыг өдөөхөд хэрэглэдэг энерги нь уялдаат когорент долгиотой цахилгаан гэрэл эсвэл өөр гэрэл байж болно.
Лазерийн хэлбэрүүд
Би лазеруудийг когерент гэдэг гэж өмнө нь хэлсэн билээ. Гэвч практик түвшинд бол гэрэл лазерийн хоолой дотор 2 толины хооронд ойсны дараа төгс зэрэгцээ параллель байна гэж байхгүй. Лазерийн цацрагийн огтлолцсон хэсгүүдийг харьцуулахад уг гэрэл маш бага хазайдаг болох нь илэрдэг. Тодорхой цэгүүд ч бас байдаг. Тэдгээр цэгүүдийн хөндлөн цахилгаан соронзон зангилаа байдаг. Лазер гэрэл нь хамгийн бага хазайлттай байдаг цэгийг нь тулгуур зангилаа гэдэг. Тэгээд ч уг цэг дээр нь лазерийн энерги хамгийн бага цэгт төвлөрөх боломжтой юм. Тулгуур зангилаа дээр энерги нь цацрагийн төвд голлож, зах хаяагаараа түвшин нь буурдаг байна. Шинэ үеийн YAG лазерууд бол цацрагийн төв хэсэгт жигд хэлбэрээр энергийн хэмжээг ихэсгэдэг. Ингэснээр фокусын төвлөрөх цэгийг илүү бага хэмжээтэй болгоно. Энэ нь өмнөх үеийн загваруудтай адил үр дүн үзүүлэх хэдий ч нүдэнд хүргэх энерги нь бага байх болно. Лазераар өөрчлөгдөж байгаа эрчим хүчний (энергийн) хэмжээг яг ижил хэмжээний энергийг илүү богино хугацаанд хүргэснээр ихэсгэж болох юм. Эрчим хүч бол цаг хугацааны нэгж дэх энергийн хэмжээ юм. 1ватт 1 жоуль сек. Үүнийг лазерийн үргэлжилсэн долгионоос илүү сайн богино угшилт үүсгэхийн тулд шинж төлөвийн хаалт, эсвэл чанарын өөрчлөлтөөр бий болгож болох юм. Үргэлжилсэн долгионт лазерийн (жнь: аргон) гаргах энерги тогтмол байдаг. Тэгэхлээр гаргалтыг жоулаар хэмждэг. Лугшилтат лазер (жнь: Nd YAG) оргилт энергитэй. Иймээс жоулаар хэмжихэд ихээхэн зохимжтой байдаг.
Чанарын өөрчлөлт
Чанарын өөрчлөлт бол лазерийн хоолой доторхи 2 толины аль нэгнийх нь өмнө байсан механиз юм. Энэхүү хаалт байгаа тохиолдолд гэрэл 2 толины хооронд өдөөн дэгжилдэт резонансд орж чадахгүй. Тэгэхлээр лазерийн орчин дахь энерги нь ихэснэ. Энэ тохиолдолд зөвхөн энергийн алдагдал нь аяндаа л цацаргалтаас хамааралтай байдаг. Тухайн орчин нь өөрийн энергийн дээд түвшинг хүртэл шарагдах бөгөөд үүнийг нь ханалт гэдэг. Энэ үед ханалтыг зайлуулж улмаар лазерийн хоолойн дахь өдөөн дэгжилт эхэлнэ. Уг материалд маш их энерги хадгалагдсан байдаг болохоор лазерийн цацаргалтын хүч нь маш огцом ихсэнэ. Тэгээд уг материалын энергийн түвшин огцом хурдан буурна. Үүний дүнд маш өндөр хүчэй лазерийн лугшилт бий болно. Энэхүү лугшилт нь 2-30 наносекунд 2-30х10 үргэлжилнэ. Хаалтуут нь эргэгч толинууд, будаг эсвэл залгуур байж болно.
Шинж төлөвийн хаалт
Миний өмнө дурьдсанчлан лазерийн гэрэл бол цорын ганц долгионы уртын хэрэг биш юм. Түүний шалтгаан нь лазерийн хоолой бол долгионы урттай харицуулахад хамаагүй урт байдаг явдал юм. Ихэвчлэн хоолой нь уртаараа 1м байдаг нь 1000пм-с хамаагүй урт. Ийм болохоор хүссэн урттай долгионоос олон дахин урттай долгионууд бас уг лазерийн өдөөн дэгдээлтэд орж болох юм. Мөн лазерийн материал өдөөгдөж байгаа үедээ ихэвчлэн халж түүнийг тэлэхэд хүргэдэг бөгөөд энэ нь толинуудын хоорондын зайг өөрчлөнө. Хийн лазерт тодорхой буй бас нэг асуудал бол Допплерийн нөлөөгөөр үүдэгдсэн бүдэгшилт байдаг. Хийн молекулууд замбраагүй хөдөлгөөнтэй, тэгээд тэндээс гардаг гэрлийн долгионы урт нь цацрагтай хамааралтайгаар хөдөлгөөний чиглэлээс нь хамааран өөрчлөгдөх болно. Энэхүү 3 шалтгаанаас болоод янз бүрийн урттай долгионууд нь фазын тохиролгүй байдаг. Үүнийг чөлөөтэй үргэлжлэл бүхий хэлбэр гэнэ. Шинж төлөвийн хаалт нь янз бүрийн урттай долгионууд фазын тохиролд орохоор уялдуулах бөгөөд энэ үед 30пиросекунд 30х10сек-н маш богино хугацаанд маш өндөр энергийн лугшилт үүсдэг.
Лазерийн энергийн нэхдэст үзүүлэх нөлөөлөл
Өнгөрсөн долоо хоногт би нүдний эвэрлэг бүрхүүл нь ХЯ (хэт ягаан), С ба В мөн ИУ (инфра улаан) В ба С-г шингээдэг, тэгэхлээр зөвхөн 400- 1400 пт долгионы урттай оптик цацраг л торлог бүрхэвчид хүрдэг хэмээн хэлж байсан. Иймэрхүү зэрэглэл бүхий долгионы урттай лазерийн энерги торлог бүрхэвчид хүрэх боломжтой. Гэвч үзүүлэх нөлөө нь лазерийн лугшилтын долгионы урт ба үргэлжлэх хугацаанаас мөн түүний хүрч буй нэхдэсийн шингээлтийн шинж төрхөөс хамаарна. Лазерийн энерги нь уг нэхдэсийн гэмтэлгүйгээр шингээж чадах түвшингээс илүү байсан тохиолдолд иончлогдолт, дулааны эсвэл фотохимийн гэмтэл үзүүлж болно.
Иончлогдолт
Нэг нонасекунд буюу түүнээс бага хугацаанд хүрсэн фотоны энерги нь молекулуудаас электроныг нь зайлуулах боломжтой. Энэ нь ион ба электронуудын плазм гэгдэх хуримтлалыг бий болгодог. Энэ плазм нь өндөр температуртай бөгөөд маш түргэн ихсэж, ингэснээр нэхдэсийн байрлалыг өөрчлөлөгдөхөд хангалттай ниргэлтийн долгион үүсэх шалтгаан болдог. Nd YAG болон аргон flouriele (Ar F) эксамер (excited dimmer excimer) бүдэгшүүлэн цочроогч лазерууд иончлогдолтоор ажилладаг.
Дулааны нөлөө
Нэхдэсийн нөсөө нь лазерийн энергитэй адил долгионы урттай гэрлийг шингээвэл уг нэхдэс тухайн лазерийн энергийг дулааны энерги болгон хувиргадаг. Энэхүү хувиргалт лазерийн лугшилтын үргэлжилтийн хугацаа нь нэг секундын саяны хэд ба 10 секундын хооронд байгаа тохиолдолд явагдана.
Нүдний нөсөөт бодисууд:
- Меланин (нүдний торлог бүрхэвчийн хучуур ба судаслаг бүрхүүлд байна). Энэ нь бүх л үзэгдэх спектрийн гэрлийг шингээнэ.
- Ксантофилл (торлогийн харааны хэсэгт илэрдэг). Хөх өнгийг эрчимтэй шингээдэг.
- Гемоглобин хөх, ногоон ба шар долгионуудыг шингээнэ.
Торлог бүрхүүлд зэргэлдээ давхаргад шилжсэн дулаан нь температурыг 10-20 градусаар нэмэгдэхэд хүргэдэг. Ингэснээр фотокоагуляци болж хэсгийн түлэгдэлт үүсгэхэд хүргэдэг. Хэрэв температур нь 100 градус хүртэл өсвөл нэхдэсийн доторхи ус ууршин нэхдэсийн задралын шалтгаан болно. Нүүрс хүчлийн давхар исэлийн лазер нь өөрийн дулааны нөлөөгөөр үйлчилдэг, шингэсэн гадаргынх нь 200 пт-д энергийнх нь 90 % шингэсэн байдаг.
Фотохимийн нөлөө
10 сек ба түүнээс дээш хугацаатай лугшилтууд нь сүйтрэл үүсэх шалтгаан болоход үйлдлийн төлөв нь чөлөөт радикал ионуудын үүсвэр байдаг. Тэдгээр нь эсүүдэд хариу үйлдэл өндөртэй, мөн хортой байдаг юм. Гэрлийн энерги нь нэхдэст шингэж, тэгснээр нэхдэсийн молекулууд химийн өөрчлөлтөд орж чөлөөт радикал ионууд үүснэ. Долгионы урт илүү богинотой гэрэл нь (хөх ба ХЯ) гэрэлтүүлэлтийн доод түвшинд сүйтрэл үүсгэх шалтгаан болдог. Өөрийнхөө энергийн өндөр түвшингээс болоод тэгэхлээр илүү хортой юм. Торлог бүрхэвчийн фотокоагуляцийг үүсгэхэд хэрэглэдэг аргоны лазерууд нь операторыг лазерийн ойсон цацрагын хортой нөлөөллөөс хамгаалах зориулалттай тохируулагчтай байдаг.
Нүд судлалд хэрэглэдэг лазерууд
Аргон хөх-ногоон хийн лазер
Аргон хөх- ногоон хийн лазерийн ялгаруулдаг гэрлийн 70% нь 488 нм-н хөх гэрэл, 30% нь 514 нм-н ногоон гэрэл байдаг. Эдгээр лазерууд нь ихэвчлэн фотокоагуляцид хэрэглэдэг. Ихэнхдээ тэд усан хөргөлтөт тогтолцоотой байхдаа хэмжээ томтой байдаг боловч орчин гэвч одоо үеийн хийн хөргөлттэй лазерууд нь илүү бага хэмжээтэй болсон бөгөөд ногоон гэрлийн ялгаруулалтыг хязгаарладаг. Эмчлүүлэгчид дотор мэдрэлийн ширхэгийн давхаргыг гэмтээхээс хамгаалахын тулд торлог бүрхүүлийн гадна давхаргыг эмчлүүлэх хэрэгтэй байдаг. Аргон ногоон лазерийг торлог бүрхэвчийг гэмтээхгүйгээр харааны хэсэгт хэрэглэх боломжтой. Аргон хөх нь харааны хэсгийн дотор давхаргад ксантофиллээр шингээгддэг, тэгэхлээр эсрэг шинж чанартай байдаг. Меланин ба гемоглобин нь ногоон гэрлийг сайн шингээдэг байна. Настай эмчлүүлэгсэдийн нүдний болрын бүдэгшилт нь богино долгионтой гэрлийг сарниулдаг. Ингэхлээр энэ нь цацрагын фокусыг муутгадаг байна. Үүнийг залруулж эмчилгээг амжиллтай хийхийн тулд илүү хүчтэй гэрэл шаардагддаг болно.
НЕ-NE лазер
Гелий-неоны (HE NE) лазер бол эрчим багатай хийн лазер юм. 632,8 нм урттай долгионы улаан цацрал нь үзэгдэхээр байдаг. Тэгэхлээр энэ лазерийг үзэгдэх спектрээс гадна гэрэл гаргадаг лазеруудтай хамт тэдгээр лазерийн цацрагийн фокус нь зөв тохируулагдсанд итгэлтэй байх зорилгоор хэрэглэдэг.
Диод лазер
Диод лазер нь хагас дамжуулагч диод үртэсийг ашиглан үргэлжилсэн долгионтой, 810 нм урттай инфра улаан лазерын туяаг гаргадаг. Энэ лазерууд авсаархан, бүтээмжтэй, бас дулааны илүүдэл гаргах нь бага байдаг. Диодын лазерын энерги нь зөвхөн меланинд л шингэдэг. Тийм ч учраас фотокоагуляцид өргөн хэрэглэдэг. Урт долгионтой улмаас уг гэрэл сарнидаггүй. Тийм ч болохоор нүдний орчин болон торлог бүрхэвчид нэвтэрдэг. Хэрэв торлог бүрхэвч нь эвэрлэг бүрхэвчийн тунгалаг бус байдлаас болоод бүдэг байгаа бол диод лазер нүдний алимны уураглаг бүрхүүлийг дайран гарах боломжтой болохоор хүргэгч хаймсуурыг нүдний гадаргад байрлуулах замаар фотокоагуляцийг гүйцэтгэх боломжтой. Энэ нь бас диод лазерийг глаукомын төгсгөлийн шатан дахь сормууслаг биеийг эмчлэхэд хэрэглэх боломжтой байгаа юм. Хэрэв цианит маягийн ногоон будаг цусанд орчихсон бол неоваскуляризаци буюу судсан торлогийн хавдарыг эмчлэхэд диод лазерийг хэрэглэж болно. Энэ нь тухайн будагны шингэлтийн оргил нь 800-810 нм-т байдагтай холбоотой.
Nd YAG лазер
Неодил-итрий –хөнгөн цагаан-анарын (Nd YAG) лазер нь 1064 нм инфра улаан цацрал ялгаруулдаг. Лазерийн материал нь итрий хөнгөн цагаан, анарын талстаар баяжигдсан неодий байдаг. Неодийг YAG-ийн ионууд хийн лазерийн материалд боломжтой байдгаараа илүү бөөгнөрөлттэй учраас HE NE-ийн туслах цацрагтай хамт хэрэглэх шаардлагатай. Хэрэглэхийн өмнө мэргэжилтэн тухайн лазерийн туяа ба туслах цацрагийн фокус нь нэг цэгт байгааг тогтоож нотолсон байх хэрэгтэй. Энэ бол нүд эмчилж байх үед заримдаа чанарын өөрчлөлтөнд ордог тасралтгүй долгионт лазер юм. Энэ лазерийг голлон болрын цайлтын мэс заслын дараах капсулыг цоолох зорилгоор хэрэглэдэг. Мөн түүнчлэн харааны тавгүйтэлийн шалтгаан болдог нэхдэсийг устгахад хангалттай хүчтэй бөгөөд бас нарийн өнцөгт глаукомын эмчилгээний хувиар солонгон бүрхүүлийн нэхдэсийг задлахад хэрэглэгдэх боломжтой юм.
Давхар давтамжтай Nd YAG лазер
Давхар давтамжтай Nd YAG лазер 532 нм цацрагийг ялгаруулна. Энэ нь YAG талстаас үүдэлтэй 1064 нм цацрагийг потассиум титинил фосфатын КТР талстаар дамжуулан гаргахад бий болдог бөгөөд энэ нь энергийн хагасыг 532 нм цацраг болгон хувиргадаг ажээ. YAG талст нь улайсах чийдэнгийн гэрэл (ХЯ цацраг өндөртэй) эсвэл диодын лазераар өдөөгдөж болно. 532 нмн цацрал нь тасралтгүй долгионт аргон ногоон лазертай адил нөлөөтэй.
Эксаймер (excimer) лазер
Эксаймер лазерын нэр “excimer dimmer” гэсэн үгнээс үүдэлтэй (excimer) бөгөөд (цочроон бүдэгшүүлэлт) лазерийн материалд үндсэн төлөвийн хоёр атом нь цочроолтот төлөвт нэг молекул бий болгодог. Эмнэлэгт хэрэглэдэг эксаймер лазер нь 193 нм цацраг үүсгэх Ar F аргон флоурайне лазерийн орчинтой. Энэ нь ХЯ-С цацрагас жаахан богино тиймээс цацрагийн өндөр энергитэй байдаг. Нүдний эвэрлэг бүрхүүл энэхүү долгионы урттай цацрагийг ихээхэн хэмжээгээр шингээдэг болохоор нүдэнд нэвтрэх нь ихээхэн хязгаарлагдмал байдаг. Фотон тус бүр нь эвэрлэг бүрхүүлийн эсүүдийн молекулуудын хоорондын хэлхээг таслахад хангалттай энергитэй байна. Уг энерги нь их, тэгээд лазер нь бага хэмжээний нэхдэс дээр төвлөдөг болохоор уг нэхдэс бүрэн устгагддаг. Нэхдэсийн устгалтын гүнийг маш тодорхой тогтоож болно. Энергийн бөөмнөрөл нь их болохоор гаргаж буй дулаан нь маш бага, тэгэхлээр бүрэн устгагдсан хэсгийн зэргэлдээ нэхдэст температурын ихсэлт бага байна. Тэгэхлээр эксаймер лазерийг эвэрлэг бүрхүүлийн эргэн хэлбэржүүлэлтийн үед PRK ба LASIK (laser intrastromal keratomilensis)-д хэрэглэхэд маш сайн тохирдог. Мөн түүнчлэн эвэрлэг бүрхэвчийн гадаргын хэвийн бус нэхдэсийг зайлуулахад хэрэглэгддэг PTK-д ашиглана.
Эрбий YAG лазер
Эрбий: YAG лазер нь 2940 нм инфра улаанВ цацрагийг хүргэдэг. Энэ нь усанд шингэдэг. Иймээс нэхдэст нэвтрэлт нь маш хязгаарлагдмал, 1мл-с бага байдаг. Энэ цацраг маш бага хэмжээний нэхдэст шингэсэн тохиолдолд тэр нь маш огцом уурших бөгөөд хүрээлэн байгаа хэсэг дэх дулааны нөлөө нь 5-15 м талбайтайгаар хязгаарлагдана. Ийм болохоор уг лазер болор цайлтын мэс заслын үед болрын туршилтын хайлуулалтад хэрэглэгдсээр байна.
Нүүрсний давхар исэлийн (CO) лазер
CO лазер дундаж инфра улаан гэгддэг 10600 нм цацраг ялгаруулдаг. Энэ долгионыг ус хүчтэй шингээдэг. Тийм болохоор бас ихэнх нэхдэс түүнийг шингээнэ. Энэ лазер зөвхөн дулааны нөлөөлөлтэй, өөрөөр хэлбэл байнаас ялгарсан дулаан нь зэргэлдээх нэхдэсүүдийг бүлэгнүүлнэ. Мөн усны ууршилт нь ууршилтыг чөлөөтэй болгодог гэсэн үг юм. CO лазер нь мэс засалд бараг цусгүй зүсэлт хийхэд хэрэглэгдсээр байгаа. Гэвч одоо болтол нүд судлалын практикт хэрэглээгүй л байна.
Нүд судлалын шинжилгээн дэх лазерын хэрэглээ
Нэхдэсийг шинжлэх үед лазерийг хэрэглэх үндсэн зарчим нь confocal optics болно. Ихэнх микроскоптой тулгардаг асуудал бол тухайн харж буй объектын дүрс нь өөрийнх нь ард ба өмнө нь байгаа материалын дүрс фокусын тохиргоогүй байдгаас шалтгаалан бага зэрэг тод бус болдог явдал юм. Лабораторын микроскопид үүнийг маш нимгэн хальс ашиглан арилгадаг. Тэдгээр нь маш бага гүнтэй, тэгэхлээр үүнээсээ болоод фокусын хавтгай нь загвартай зохицолдох бөгөөд фокусын тохиролгүй оролцоог арилгах өөр арга олох хэрэгтэй. Микроскопын дүрслэлийн тогтолцоо ба харах тогтолцооны фокусыг нэг цэг дээр тааруулан, мөн бусад бүх гэрэлтүүлгийг арилгаснаар уг асуудлыг үр дүнтэй шийдэж болох юм. Энэхүү аргачлалыг confocal оптик хэмээнэ. Сonfocal гэдэг нь “ижил фокустай байх” гэсэн утгатай юм. Дүрсийн чанарыг цаашдаа гэрэлтүүлэлтэй орчин маш бага, мөн харааны талбай бага байгааг баталснаар сайжруулж болно. Лазерыг гэрэлтүүлэлтийн эх үүсвэр болгон хэрэглэж, мөн ажиглагч гэрэлтүүлгийг зүүний сүвэгчийн чинээ нүхээр ажигласнаар үүнд хүрнэ. Харах талбайг ихэсгэхийн тулд лазер шинжилгээ хийж буй бүх талбайг гүйлгэн ажиглах хэрэгтэй. Confocal микроскопыг эвэрлэг бүрхэвчид агуулагдаж буй гүний ялгаатай нэхдэсүүдийг шинжлэхэд хэрэглэж болно.
Confocal гүйлгээ лазераар нүдний уг шинжлэх дуран
Нүдний уг шинжлэх Confocal гүйлгээ лазерийн дуран (CSLO) нь confocal оптикийг нүдний мэдрэлийн үзүүр (төгсгөл) ба торлог бүрхэвчид гүйлгээ ажиглалт хийхэд хэрэглэдэг. Аргон-хөх 488 нм, аргон ногоон 514 нм, HE NE улаан 633 нм ба диод инфра нил улаан 780 нмтай хэрэглэдэг хэдэн янзын лазерууд байдаг. CSLO нь бас флюоресцеин ба цианин ангиограф болон микропериметрийг гаргахад хэрэглэх боломжтой.
Гүйлгэн шинжлэх лазерийн поляриметрийн хэмжилт
Энэ бол торлог бүрхэвчийн мэдрэлий ширхэгийн давхрагын зузааныг (RNFL) түүний туяаны хос хугарлыг ашиглан хэмжихэд хэрэглэгддэг аргачлал юм. Туяаны хос хугарал нь тухайн RNFL 2 өөр хугарлын чигтэй гэсэн үг. Энэ нь RNFL өөрийн бүтэцтэй зэрэгцээ чиглэлтэй гэрлийн долгионыг нэвтрүүлдэг, харин перпендикуляр гэрэл бол удааширч, үүнээсээ болоод хугардаг эсвэл сарниулдагаас болдог ажээ. Уг хоёр өөр гэрлийн цацраг нь эсрэг чиглэлд туйлширсан байна. RNFL-н ширхэгүүд зэрэгцээ байдаг параллель, гэвч CSLO-с гарсан лазерийн туйлширсан гэрэл 780 нм нь торлог бүрхэвчийн дотор давхаргаас хугаран эргэнэ. Хугарсан гэрэл эргээд л RNFL-р нэвтрэн гарах учир уг гэрлийн туйлшралтын байдал өөрчлөгдөлт хэдий их байна. RNFL төдий нимгэн байдаг. Глаукомын үед RNFL илүү нимгэн болно. Тэгэхлээр гүйлгэн шинжлэх (scanning) лазерийн поляриметрийн хэмжилт нь глаукомоос үүдэлтэй гэмтлийн хэмжээг тодорхойлоход ихээхэн ач холбогдолтой.
Confocal гүйлгэн шинжлэх лазерийн томограф
Энэ техник нь бас CSLO (670 нм диод)-г харааны мэдрэлийн төгсгөл (ONH)-ийн 3 хэмжээт дүрсийг гаргахад хэрэглэгддэг. ONH-с ойсон гэрлийн зургуудыг нь янз бүрийн гүнд авч тэгээд тэдгээр дүрсийг компьютераар 3 хэмжээст зураг болгон нэгтгэх бөгөөд энэ нь глаукомоос үүдэлтэй ХМХ-ийн өөрчлөлтийг тодорхойлоход ихээхэн тустай.
Лазерийн интерферометр
Болор цайлтын мэс заслын асуудалтай зүйлийн нэг бол эмчлүүлэгчийн болор цайсан үед торлог бүрхэвчийн үзэгдэлт маш муу байдаг явдал юм. Ийм болохоор торлогийн харааны хэсгийн байр байдлыг тодорхойлоход маш хүндрэлтэй. Болрын цайлттай өвчтөнүүд гол төлөв хөгшин хүмүүс байдаг. Лазерийн гэрлийг голдуу (HE NE) 2 үүсвэрээс торлогт тусгаснаар интерференци хэлбэржих болно. 2 үүсвэрийн тусгаар байдлыг үгүй болгосноор интерференци үгүй болж интерференцийн хэлбэрийн өөрчлөлт болон тусгаарлалтын үгүйсэлд үзүүлэх өвчтөний хариу нь мэс заслын дараа хараа сэргэх боломжийг нүд судлаачид олгоно.
Лазерийн микропериметрийн хэмжилт
Энэ техник нь лазерийг торлог бүрхэвчийн жижиг хэсгийн мэдрэгжилтийг тогтооход хэрэглэдэг болохоор торлогийн жижиг хэмжээний хорт хавдарыг танихад их тус болдог.
Лазерийн допплер
Хэрэв лазерийн цацраг цусны хөдөлгөөнт эсэд тусвал ойсон цацраг нь эхнийхээсээ өөр давтамжтай байх болно. Давтамжын өөрчлөгдөлт хэр их байна, цусны урсгалын хурд төдий чинээ их байна. Чихрийн шижин өвчний үед цусны урсгалын хурд буурсан байдаг. Тэгэхлээр энэ бол чихрийн шижинтэй өвчтөнүүдийн байдлыг үнэлэн тогтооход чухал хэрэгтэй багаж юм.
