Анагаах ухааны дээд сургуулийн хүүхдийн өвчин судлалын тэнхим
Өгүүллийн PDF-ийг татах
Автор изучил биологические свойства стафилококков, выделенных у детей, больных сепсисом, включая общепринятые критерии патогенностн. Штаммы стафилококков были выделены из крови, из гнойных очагов из области пупочной раны, из кала и других мест.'Из всех очагов было выделено 211 кулкгур стафилококков, у которых обнаружены следующие свойства патогейности: гемолитическая активность В 84%, коагуляция плазмы—47%, ферментация маннита — 51% леци тинозная активность—26%, токсинообразование—26%. По пигментообразованшо белого стафилококка—58%, золотистый—22%.
Исследования показали, что сепсис у детей новорожденных и первых месяцев жизни, вызывается в основном белым стафилококком.
Автор допускает, что белый так называемый непатогенный стафилококк, не обладающий комплексом общепринятых критериев патогенностн, у детей первых недель жизни в известных условиях может оказаться патогенным.
Огафилюашгскийн биюлогийн чанар, түүний ялгаруулан |буй бүтээг- дэхүүнийг судлах нь стафилококкийн халдварын лоамыг тогтооход чу- хал үү.рэгтэй.
Саяхан 'болтол .халдвар үүсгэх стафилококк эмгзг төрөх чанарын бүх хам шинжийг хадгалах хийгээд сапрофит стафилококк эмгэг тө- рөх чарарпүй гэсэн онол оршиж' байлаа.
Орчин үеийн анагаа.х ужааны ноця зүйгээс (\Г. Н. Чиетович, 195); А. Я. 0|С'пров!окий, 1959) үзэхэд э.мгэг төрех чанарт стафилококк эм- гэг төр;өк чанарын иж бүрзд тэмдгүүдийг заавал хадгалсащ :байхгүй, харин эмгэг төр'өх ч1ана'рынтэмДгүүд саланпи тусдаа, хар.илщан адил.гүй тохиолдох тухай цөөнгүй бичжээ. Стафилокомкийн эмгэг төрөх чанарыг голдуу маннит, цус задлах, гиалуронидаз, шйвэн бүлэгнүүлэх нөлөө үүсгэх ба хортой чанарын байдлуудаар шалтан тодорхойлио. Эдгээр шалгууруудаас чухам яма,р шинж эмгзг төрвх чанарын ог.ол шалгуур болол тухай эрдэ!мтэд одоо болтюл мар-гасаар ажээ. Стафилококкийн эмгэг төрех чанарыяг тодорхойлохдоо юуны өшнө өвчний эмгэ.г зүйн байдалшй нягт холбоотойгоор, бас уул стафилококкийн чухам ямар э;р»гнээ€ ялгаран гарсныг тюоцоолон, яларгуяа 'битүү гэмтэл урэвслүу^ яээс олдсон эмгэг төрех чанар .хадгалаагүй стафилокшк өвчин үүсгэх
чадвартайг ан,хаара.х ёстюй- (В. А. Кшшеков И. А. Касатина, 1957; Г. Б. Горшев, Д, И. Фаершпгейн, 1967; Д. П. Шраер, 1967). Олонхи эр- дам.тэд (<Г. Н.Чиотович, 1963; А. Д. О.стрювюкий, 1961; К. П. Кокова,
1964) өвчин үүсгэх стафилококк ихэнхдээ эмгэг төрөх чанарын хэд хэ- лэн шинжийг xaiMT хадгална гэ.ж үздэг.
Бид, отафилококкийн цус үжих өв;чтэй дөрвөн cap хүртэлк насны 142 (эрэгтэй 90, эмэгтэй 52) хүүхдүүдээс цус, хүйс, арьсны шарх, ха- мар хөөмийн салстаас олдсон стафилококкийн эмгэг төрөх чанарыг 211 өогөвөрт шалган үзлээ. Уул хгүүхдүүдэд сггафилокоюкийщ ду]с үжих өвчнийг элщэл зүйн шинж, лйбораггори, нян судлалын шинжилгээгээр нотолоом болно.
Лецитиназын идэвх. Лецитиназын 'идэвк нь змгэг төрах чанарт.ай стафилакоккийн гол шинжийн нэг 'б.өгөөд 85—90% илэрнэ (|И. Р. До- рожкова, 1965; A. А. Грсшикина, С. П. Иванова, 1962; Ф. Ц. Гохберг
Бид судалсан стафилюкоижийн өсгөвөрт лецитиназын идэв|хийн ил- 1РЭЛИЙГ тоогоор тодорхойлов (1-р хүснэгт).
1-р хүснэгт
Стафилококкийн үжихтэй хүүхдээс ялгарсан стафилококкийн
лецитиназын идэвх
|
|
|
Лецитиназын идэвх |
|
|
Нян олдсон голомт |
Ялгарсан омгййн |
|
|
|
|
TOO |
Тоогоор |
% |
|
Цус |
73 |
10 |
13 |
|
Хүйсний шарх |
22 |
7 |
32 |
|
Арьс |
12 |
7 |
58 |
|
Хеөмий |
33 |
11 |
33 |
|
Хамрын салст |
23 |
7 |
30 |
|
Бүгл |
|
|
• |
1-р хүснэгтээ,с үзэхэд, леди1тина1зын идэвх ерөнхийдөв их бус (26%), харин .харьцангуйгаар арьс, .хүйсний шарх, ьхамрын салют хеөмийгөөс ялгарсан отафилоксжкт (30—58%) их байна.
Лецитиназын урвал дангаараа эмгэг төрөх чанарын шалгуур болж тохиолдаогүй бөгаөд харип бусад шалгу1у|ртай камтран стафилокок- кнйн эмгэг төрөх чадварыг заалцаж байна.
Цус задлах чадвар. Хүний өмгөггг улаан цогцюс задлах альфагемо- лизин бүхий стафилококж чухал үүрэгтэй. Эмгэг төрөх чанарггай ста- филококчст уул шалгуур (-Г. Н. Выгодчиков, 1960; Е. Е, Красношекова 1960; Ф. Ц. ГсМберг, 1968) 71—98% илэрч байжээ.
2-р хүснэгт Терөл бүрийн голомтоос ялгарсан стафилококкийн цус задлах чадвар
|
■ f Нян олдсон голомт |
Ялгарсан ом- ГПЙН TOO |
Ц}'с задлах омог |
|
|
Тоогоор |
% |
||
|
Цус |
84 |
69 |
82 |
|
Хүйсний шарх |
45 |
34 |
76 |
|
Арьс |
15‘ 1 |
13 |
83 |
|
Хөөмий |
37 |
36 |
97 |
|
Хамрын салст |
' 24 |
21. |
87 |
|
Бүгд |
205 |
173 |
84 |
Судалгаанаас үзэхэд цус задлах чадвар олонта-а (84%) илрэх хий- гээд хүйс. арьс, хамрын салстаас ялгарсан стафилококкт уг шалгуур (82%—97%) тохиолджээ.
Бид мөн цус задлах чадвар эмгэг төрахийн бусад шалгууртай тоо чана.рьин ямар харьдаатайг судлан үзсэн.
3 - р X у с н э г т
Стафилококкийн цус задлах чадвар эмгэг төрөх бусад шинжийн хоорондын харьцаа
|
|
Цус задлах чадвар |
|
|||
|
|
|
хамтран |
|
||
|
Нян олдсэ н голомт |
Дан гапц |
нэг шал- гууртай |
хоёр япл- гууртай |
гурав шал- гууртай |
Бүгд |
Цус Хүйснмй шарх Арьс Хөөмий Хамрын салст
Үүнээс үзэхэд алпглаг стафияококкод цус задлах чадвар дангаар илрэх ховор (15%), и.хэвчлэн бусад шалгууртай хамтран тахиолджээ. XaipiiH цагаан стафиломоккт дус задлах чадва(р дангаар илрэх олон хийгээд ялангуяа үжях өвтений үед цуснаас ялгарсан цагаан отафило- коккт уул чадвар ик ажээ. Цуснаас олдсон цагаан стафилококкт цус задлах чадвар алтл-аг стафилококктой зэрэгцүүлэхэд 70 дахин илүү илрэ.в. Цус задла.х чадвартай цагаан стафилококк үжил үүсгэхэд чу- хал суурь эзэлж байна. Цус задлах чадвар стафилококкийи амгэг төрөх чадварын чухал шалгуур нь тодорхой байна.
|
3 |
1 |
10 |
0 |
14 |
|
33 |
6 |
П |
5 |
55 |
|
4 |
5 |
8 |
1 |
1_8_ |
|
6“ |
6 |
4 |
1 |
16 |
|
1 |
3 |
2 |
5 |
11 |
|
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
|
0 |
7 |
5 |
13 |
25 |
|
8 |
' 2 |
1 |
0 |
11 |
|
0 |
1 |
3 |
8 |
12 |
|
7 |
1 |
1" |
0 |
9 |
|
8 |
17 |
28 |
25 |
80 |
|
36 |
15 |
17 |
5 |
. 93 |
|
[ид алтлаг, |
хуваагчнд |
цагаан. |
стафилококкийг |
тэмдэглэв. |
Сийвэн бүлэгнүүлэх чадвар. Дэлхийн эрүүлийг хамгаалах байгууллагын магадлах товчоо стафилококкийн сийвэн булэгнүүлэхийг эмгэг төрөх чанарын хамгийн гол шинж гэж тогтоожээ. Мөн А. Д. Островский (1961), Деркач (1957), Lаск (1955), Еkstedt (1956) нар энэ чадварыг гол шинж гэж үзэж байна. Сийвэн бүлэгнүүлэх чадварыг стафилококкт шалгасан байдлыг бидний судалгаагаар үзвэл:
4-р хүснэгт Төрөл бүрийн голомтоос ялгарсан стафилококкийн сийвэн
бүлэгнүүлэх чадвар
|
Няи олдсон голомт |
Ялгарсан |
Сийвэн бүлэгнүүлэх |
|
|
|
|
|
|
|
|
смгнйн |
ТОО |
% |
|
|
ТОО |
|
|
|
Цус Хүйсний
шарх Арьс
Хөөмий
Хамрын салст |
89
45
15
37
24 |
33
18
11
23 ■
13 |
37
40
73
62
\ 54 |
|
Бүгд |
210 |
93 |
47 |
Уул чадвар бүх шинжилсэн стафилококкийн 47%-д илэрч харин цус, хуйсний шархнаас ялгарсан стафилококкт (37—40%) бага байлаа. Энэ шалгүүрын бусад эмгэг төрөх чанартай хэрхэн ходбоотойг судлан үзсэн байдлыг 5-р хүснэгтээр харуулав.
5-р хүснэгт Сийвэн бүлэгнүүлэх бусад шалгууртай хамтран илрэх байдал
|
|
Сийвэн булэгнуулэх чадал |
|
|||
|
Нян олдсон голомт |
дан ганц |
нэг шал- |
хоёр шал- |
гурав гаал- |
бүгд |
|
|
гуурт |
гуурт |
'гуурт |
|
|
|
Цус |
0 |
2 Т~ |
8 ~г |
0 Т |
10 23 |
|
Хүйсний шарх |
0 |
3 |
8 , |
1 |
12 |
|
0 |
2 |
X |
1 |
6 |
|
|
Арьс |
1 0 |
2 0 |
1 0 |
7 0 |
11 0 |
|
Хөөмий |
0 1 |
3 1 |
5 0 |
13 0 |
21 2 |
|
Хамрын салст |
0 • 0 |
1 1 |
3 0~ |
8 0 |
12 1 |
|
Бүгд |
1 |
11 |
25 |
29 |
65 |
|
4 |
8 |
14 |
6 |
32 |
|
Тайлбар: Хуваагдагчид алтлаг, хуваагчид цагаан стафилококкийг тэмдэглэв.
ҮҮнээс үзэхэд сийвэн бүлэгнүүлэх чадвар цагаан, алтлаг аль ч стафилококкт дангаараа илрэх тун бага хэмжээтэй (5%), голдуу өөр хэд хэдэн шалгууртай хамтран тохиолдож байна.
Нөсөө үүсгэх чадвар. Rosenbach (1884), Passet (1885) стафилококкийг нөсөө үүсгэх шинжээр алтлаг, цагаан гэж хуваажээ. Олон шин-жээчид (В. А. Хрушова Ф. М. Тейтелыбаум Б. Г. Шапиро, 1963; О. И. Базан, 1959;Chapmen 1940; Roqers 1956) нөсөө үүсгэх чадвар стафилококкийн эмгэг төрөх чүхал шинж хэмээн үздэг. Зөвхөн алтлаг стафилркокк эмгэг төрөх чадвартай гэсэн буруу таамаглал эмч нар, түүний дотор,хүүхдийн эмч нарын практик ажиллагаанд нэвтэрч цагаан стафилококкийг эмгэг төрөх чадваргүй гэж үзэх онол их дэлгэрчээ. Эмгэг төрөх чанар зөвхөн алтлагаар зогсохгүй цагаан стафилококкт (4*0% хуртэл) илэрнэ. Н. Н. Спасский, А. Я- Еселевич (1948), Г.'В.Выгодчиков (1950) нар цагаан стафилококкийн дотор эмгэг төрөл чанараараа алтлаг стафнлококкоос илүү омгууд олон тохиолдохыг заажээ.
6-р хүснэгт Ялгарсан стафилококкийн нөсөө үүсгэхгүй
|
|
Ялгарсан омгийн ТОО |
Нөсөө |
|
|
Нян олдсон голомт |
|
Алтлаг |
цагаан |
|
Цус Хүйсний шарх Арьс Хөөмий Хамрын салст |
90 45 15 37 24 |
14 (13%)
25 (55%)
26(70%) |
76 (85%) 20 (45%) 2 (13%) 11(30%) 12(50%) |
|
Бүгд |
211 |
90 (42%) |
121 (58%) |
Бидний ажиглалтаар, стафилококкийн үжилтэй хүүхдүүдээс 42%, тэгэхдээ толчлон хөөмий хамрын салст, хүйс арьсны шархнаас (50— 57%) -алтлаг, харин цуснаас цагадн (85%) стафилококк тус тус ялгарчээ.
Нөсөө үүсгэх чадвар стафилококкийн цус сийвэн бүлэгнүүлэх шалгууртай ямар харьцаатайг судлах асуудал эрдэмтдийи анхаарлыг татаж байна. Эдгээр шалгуурыг стафилококкийн эмгэг төрөхийи үндсэн гурван чанар гэж үздэг. Уул хэдэн шалгуурын хоорондын харьцааны байдлыг бидний судалгаагаар үзүүлбэл:
Цагаан стафиллюкоккт дээрх шинжүүд хамтран ховор (121 омгоос 29) илэрчээ.
Т. В. Выгодчиков Г(;1950), Чистович (1961) М. Я. Евгодьева, Н. В. Карницкая (1966) нарын олон судлаачид хор үүсгэх, сийвэн бү-лэгнүүлэхтэй ижилхэн стафилококкийн эмгэг төрөлхийн шалгуурын найдвартай шинж гэж заажээ.
Бидний судалгааг 8-р хүснэгтээр гаргав.
8-р хүснэгт Ялгарсан стафилококкийн хор үүсгэх байдал
|
Нян олдсон голмт |
Ялгарсан омгийн голомт |
Гадна төрөлт хор үүсгэхгүй |
|
Цус |
1/37 |
0/2 |
|
Арьс |
6/2 |
9/1 |
|
Хөөмий |
2/15 |
1/7 |
|
Хамрын салст |
10/12 |
7/0 |
|
Бүгд |
31/60 |
20/4 |
Дэзрх судалгаанаас, стафилококкийн хор үүсгэхг омог ховорхон тохиолдох бөгөөд голчлон цуснаас олдсон алтлаг спафилококкт (5%) гарчээ. Хор үүсгэх чадвартай стафилококкийн 24 омгоос алтлаг 20, эмгэг төрөхийн дөрвөн шинжтэй 18, таван шинжтэй тав байлаа. Үүнээс үзэхэд хор үүсгэх нь стафилококкийн эмгэг төрөлхийн чухал тэмдэг ажээ.
Маннит задлах чанар, Эмгэг төрөх чанартай стафилококкийн нэг шинж бол маннит задлах юм. Спартап (1938), Л. К. Форштер (1958) энэ шинжийг стафилококкийн эмгэг төрөхийн тогтмол, харин Г. Н, Выгодчиков (1963), Г. Н. Чистович (1961) тогтмол бус шинж гэж үзэж байна. ,Энэ талаар хийсэн судалгааны дүнг гаргавал:
Судалгаанаас үзэхэд, маннит задлах чадвар алтлаг стафилококкт 81%,, цагаан стафилококкт дунджаар 30% илэрчээ. Маннит задлах чадвар стафилококкийн эмгэг төрөх чадварыг тоггооход бас ач холбогдол бүхий юм.
- Судалгааг нэгтгэн үзэхэд судалсан эмгэг төрөх чанар стафилококкт харилцан адилгуй, эмгэг төрөхийн хам шинжүүд алтлаг стафилококкт илуу тохиолдож байна.
- Эмгэг төрөхийн хам шинжүүд бүх шинжидсэн стафилококкт бүрэн илрээгүй, тухайлбал: цуснаас ялгарсан алтлаг стафилококкт цус, маннит задлах чанар 100%, сийвэн бүлэгнүүлэх 70%, лецитиназын идэвх дөнгөж 18% байлаа. Харин арьснаас ялгарсан стафилококкт дээрх шинжүүд нилээд тогтвортой (70—85%) ажээ.
- Цагаан стафилококкийн эмгэг төрөхийн гол шинж бол цус задлах чанар бөгөөд сийвэн бүлэгнүүлэх, лецитиназын идэвх тун ховор илэрч байна.
Эмгэг төрөкийн чанар хомс стафилококк бага насны хүүхдэд
ужиг эмгэгийг голчлон үүсгэж байна.
