Анагаах ухааны хүрээлэн
Өгүүллийн PDF-ийг татах
СТАНДАРТИЗАЦИЯ МИКСТУР ТЕРМОПСИСА, СОЛОДКОВОГО КОРНЯ И ГЕКСАМЕТИЛЕНТЕТРАМИНА
А. Ламжав, 3. Дашзэвэг, 3.Оюунгэрэл
Переведены жидкие микстуры термопсиса, сочодкового корня и гексаметилеитетрамина с гидрокарбонатом натрия и нашагыро-анисовыми Раплями втвердую лекарственную форму таблеткя и драже. При хранения новых лекарственных форм втеченле 6—12 месяцев их содержание не изменилось.
1 Ерөнхий хэсэг.
Эмийн санд их хэмжээгээр найруулан бэлтгэдэг зарим шингэн эмийн хэлбэрийг стандартчилан хууран хэлбэрт шилжүүлэх туршилтыг ЗХУ-д хййж байна. Бид үүний урьд манай эмийн сангуудад найруулж буй шингэн микстур эмийн 60—70%-ийг эзэлдэг алтейн үндэсний экстракт. тарваган шийр, гексаметилентетрамины натрийн гидрокарбонат, цийрийн тостой 3 төрлийн микстур эмийг шахмал хэлбэрт шилжүүлэх боломжийг судалж стандартчилан, үйлдвэрлэх технологи, шалгах аргыг боловсруулсан юм. Шингэн микстурыг хүүхдэд цайны халбагаар (5мл) уулгахад нэг удаад 0,05г натрийн гидрокарбонат ногдож байсныг шахмал эм үйлдвэрлэх технологид тохируулан натрийн гидрокарбонатын хэмжээг 0,5—0,25 г болгон нэмэгдүүлэв. Натрийн гидрокарбанотын хэмжээг жорын найрлаганд тохируулан авахын тулд эдгээр микстур эмийг үрэл (драже) хэлбэрээр үйлдвэрлэх технологи боловсруулав. Шахмал эмийг сайн таглаатай шил сав үрлийг пергаментийн цаас бухий картон хайрцаганд нэг жил хадгалахад эмийн найрлаганд өөрчлөлт гарахгуй, цийрийн тосны хэмжээ хэвээр хадгалагдаж байлаа.
2. Туршилтын хэсэг
Элсэн чихрийн жижиг ширхгээр бэлтгэсэн үрэнд цийрийн тосыг шүршиж үрэл үйлдвэрлэх тогоог эргэх зуур тодорхой хэмжээний патоксахарын шүүс нэмж, нунтаг эмийн ургамал, натрийн гидрокарбонатыг бага багаар цацаж наалдуулан нунтаг сахараар бүрж бөөрөнхийлэн будна.
Үрлийн тогоо руу агаар үлээлгэхгүй хүйтэн нөхцөлд үрэл бэлттэх ба бэлэн үрлийг тасалгааны дулаанд 24 цаг байлгаж хатаасны дараа какаогийн тосоор өнгөлнө. Нэг үрлийн жин 0,1—0,2 г байна.
3. Шалгах арга
20 ширхэг үрлийг 20 мл 25—33° С-т бүлээн устай колбонд хийж 1 минут зайлж будгийг арилган шүүж агаарт хатаана. Үлдсэн үрлийг шинжилгээнд хэрэглэнэ.,
3. 1. Гексаметилеитетрамин: Нунтагласан 0.2 г үрэл жигнэн авч
2 мл нэрмэл усанд уусгаад 2мл хүхрийн хүчлийн сулруулсан уусмал хийж халаахад формальдегидын үнэр үнэртэх ба 2 мл 30%-ийн натрийн шүлтийн уусмал нэмэн халаахад аммиак үнэртэнэ.
Нэг ширхэг үрлийг нунтаглаж Змл нэрмэл усанд уусгаад 2 дусал метилийн улбар, 1 дусал метилен хөх нэмээд 0,1 н давсны хүчлийн уусмалаар хөх ягаан өнтө үүстэл титрлэнэ. 1 мл 0,1н давсны хүчлийн уусмал 0,0140 г гексаметилентетраминтай тэнцэнэ.
3. 2. Натрийн гидрокарбонат: Нэг үрэл буюу шахмалыг нунтаглаж 2 мл нэрмэл усанд уусгаад 0,500 мл сулруулсан давсны буюу хүхрийн хүчил нэмэхэд нүүрсхүчлийн хий ялгарна.
Шахмалыг нунтаглан 0,200 г жигнэн авч 2 мл усанд уусгаад сулруулсан цууны хүчлээр хүчиллэг болгоод 0,500 мл цинк-уранил ацетатын уусмал хийхэд шар өнгийн талст тундас үүснэ.
Нэг ширхэг үрэл буюу 0,05г шахмалыг азч нунтаглаад 5мл нэрмэл усанд уусгаад 1—2 дусал метилийн улаан нэмж 0,1 н давсны хучлийн уусмалаар улаан-шар өнгө үүстэл титрлэнэ. 1 мл 0,1 н давсны хүчлийн уусмал 0,0084 г натрийн гидрокарбонаттай тэнцэнэ.
3. 3. Цийрийн тос: Нимгэн үет хроматографийн аргаар шалгахын тулд адсорбентаар кизельгель-Г авна. 3 шахмал буюу үрлийг нунтаг-лан 20 мл нэрмэл устай нийлүүлэн хуваагч юүлүүрт авч 5 мл хлороформтой зайлна. Хлороформын үеийг шүүж түүнээс 10 мкл-ийг гарааны „а" цэгт дусаана. Харьцуулах цэвэр бодисын дусаах уусмалыг найруулахын тулд 0,100 г трансандтол-стандартыг 5,0 мл хлороформд уусгаж түүнээс 10 мкл-ийг гарааны „б" цэгт дусаана. Бензол-этилацетатыг 95:5 харьцаагаар авч өгсөх замыг 15 см явуулан, агаарт 10 минут хатааж уусгагчийг дэгдээн ялтсыг 5% фосфорын хүчлийн молибдатын этанолын 1 уусмалаар шүршиж 100° С-т 5 минут хатаана. Дараа нь халуун ялтсыг 3%-нйн калийн перманганатын хүчтэй хүхрийн хучлийн 2-р уусмалаар шүршиж 1С0° С-т 5 минут дахин халаахад „а", „б" гарааны цэгүүд дээрх нэг түвшиндэх толбоны RP ижил 0,57—0,71 байна.
3. 4. Глицирризины хүчлийг таних:
3. 4. 1. Гидролиз: Үрлэн эмийн глицирризины хүчлийн хэмжээг ЭЗХТЗ-ийн Эрүүлийг хамгаалах салбарт хамтран ажиллах байнгын комиссын „Компендиум-Медикаменторум -КМ-140—80-р монографийн датуу нимгэн үет хроматографаар тодорхойлно. Үүнд:
10 ширхэг шахмал буюу үрлийг нунтаглан 100 мл-ийн багтаамжтай бөөрөнхий ёроолтой колбонд хийж, 22,5 мл 1 моль/л давсны хүчлийн уусмал, 2,5мл 1,4-диоксан нэмж буцах хөргөгч залгаж усан халаагуур дээр 2 цаг хүчтэй халаана.
Холимгийг хөргөн урьдчилан улайсгаж хөргөсөн 9 см-ийн голчтой шүүлтүүрээр шүүж, колбо, тунадастай шүүлтүүрийг 100 мл нэрмэл усаар хэсэгчлэн угаана. Шүүлтийн цаасан дээр байгаа тундсыг 105° С-г 1 цаг хатааж, бөөрөнхий ёроолтой колбонд хийж, 50мл хлороформ нэмж буцах хөргөгч залган усан халаагуур дээр 5 минут буцалгана.
Хлороформын бүлээн хандмалыг 9 см-ын голчтой, цаасан шүүлтүүрээр 150 мл-ийн багтаамжтай шилэн аяганд шүүж, үлдэгдлийг туг бүр 25мл-ын хлороформоор дээрхийн адил 2 дахин хандалж тэр шүүлтүүрээр шүүнэ. Шүүлтүүрийг бөөрөнхий ёроолтой колбонд хийж 25 мл хлороформоор дахин мөн аргаар хандалж шүүнэ. Хлороформын бүх хандмалыг 50 мл-ийн колбонд ээлжлэн нэрэх ба химийн шилэн аягыг тус бүр 10 мл хлороформоор 2 удаа зайлж шингэнийг мөн нэрэх колбонд авч 2 мл орчим үлдтэл нэрнэ. Нэрэх колбонд байгаа шингэнийг 10 мл-ийн багтаамжтай хэмжээт колбонд шилжүүлэн юүлж нэрэх колбыг хлороформ-метанолын С1:1) харьцааны 10 мл холимгоор зайлж хэмжээт колбо руу хийж уг холимгоос хэмжээг хүртэл нэмнэ.
3. 4. 2. Нимгэн үет хроматөгфййн ялтас бэлтгэх:
10x20 см-ийн хэмжээтэй шилэн ялтас дээр 8 мл нэрмэл ус 3,5 г силикагель GF 254-ийн холимог зуурмагийг жигд үелүүлж, тасалгааны температурт хатааж 105°С-т 30 минут идэвхжүүлнэ.
3.4.2. Дусаах уусмал бэлтгэх Уусмал 1: Гидролиз хийсэн хлороформ-метанолын 60 мл уусмалыг гарааны „а" цэгт дусаана.
Уусмал 11:0,0250 г стандарт-глицирризины хүчлийг 10 мл хлороформ-метанолыч адил хэмжээний холимогт уусгана. Энэ уусмалаас 60 мкл-ийг авч гарааны „б" цэгт дусаана. Ялтас дээр гарааны 3 дахь цэгийг хяналтын туршилтанд үлдээнэ.
Дусаах уусмалыг микробюреткийн тусламжтай дусаана.
3.4.4. Уусгагчийн систем:
Этилацетат, 1н аммиакийн уусмал-этанол (95%) (60+27 4 13) хольж сэгсэрч тавина. 2 үе үүссэний дараа булингартай дээд үеийг авч хэрэглэлэ. Хроматографийг 2 удаа явуупах ба хийх бүрд уусгагчийн системийг шинэхэн бэлтгэнэ.
Анхдагч хроматограф явуулсны дараа шилэн ялтсыг уусгагч дэгдтэл агаарт хатаана.
Уусгагчийн систем өгсөх зам 15 см.
Хатаах: Уусгагч дэгдтэл агаарт хатаана.
Тодорхойлох: Хроматограммыг 254нм-ийн долгионтой хэт ягаан туяанд харж гарааны „а" цэгийн дээрх.нэг түвшинд буй толбыг тэмдэглэж RF-ийг хэмжихэд 0,50—0,70 байна:
Дүгнэлт
1. Шингэн микстур эмийг шахмал буюу үрэл хэлбэрт шилжүүлэн 6 сараас 1 жил хадгалахад эфирийн ,тос (цийрийн тос)-ны хэмжээ хэвээр агуулагдаж байв.
Үрлэн микстур үйлдвэрлэх технологи, шалгах аргыг боловсруулснаар эмийн сангийн эм найруулах технологийн ажиллагааг хөнгөвчлөх бололцоотой болов.
2. А. Ламжав, 3. Оюунгэрэл, 3. Далзэвэг Р. Баатар-Эмийн сангийн өргөн хэрэгцээний микстур эмийг стандартчилан шахмал хэлбэрт шилжүүлэх асуудалд. Анагаах ухаан, 1983 №4
