ЭАХНС-ын институò
Өгүүллийн PDF-ийг татах
Хүн эмнэлгийн практикт эмчилгээний болоí урьдчилаí сэргийлэх зорилгоор хэрэглэж байгаа антибиотик, халдваргүйтгэлийн бодист тэсвэртэй эмгэг төрөгч стафилококк гадаад орчинд нэлээд тархсан нь эмнэлгийн дотоод халдвартай тэмцэх, сэргийлэх ажлыг хүндрүүлж бàйíа. Эмгэг төрөгч стафилококкийн тархалт, халдварыí эх сурвалж, түүнийг агуулагч объектууд, тухайн ороí нутагт халдвар үүсгэж буй өсгөâрийн залгиур хүрээ, эмийн болон халдваргүйтгэëийí бодист мэдрэх байдлыг дэс дараатай судлах нь бага насны хүүхэд ялангуяа нярайн өвчлөл, эндэгдлийг бууруулах, стафилококкт халдâартай тэмцэх, сэргийлэх тактикийг зөв болоâсруулахад шийдвэрлэх ач холбогдолтой. Манàй орны эрүүлийг хамгаалахын практикт стафилококк, агуулагчдыг тодорхойлох шинжилгээ хийгдэж байсан болоâч тэднийг халдвар сүдлалын холбогдлоор нь нарийвчлан судалж, нийтэлсэн зүйл хараахан үгүй байна. Бид Улаанбаатар хотûí зарим амаржих газарт стафилококкийн эх уурхай, тархалтыг тодорхойлох зорилгоор хатуу эдлэлээс арчдас авч цагаан хэрэглэлийг тамгалах аргаар, тасалгааны агаарыг Кротовый аппаратаар соруулах аргаар ажилчдыг хамрûí угалзны дýэд урьд хэсгээс нь хөвөн бамбараар арчдас авах аргаар тус тус øèíæëýâ. Арчдас болон тасалгааны агаарын сорüöûã 9-11, 14-16, 19-21, 02-04 цагуудад, ажилчдын өмсгөлийг хэрýглэж эхэлсний дараах 1, 3, 6 дахь цагт, эхийн цагаан хэрэглэлийг 1, 2, 3, 5, 7 дахь өдөрт нь тус тус шиíжлэв. Стафилококкийг баяжуулах орчинд 7,5% хоолны давстай шөл, бактерийн тоо тодорхойлоход 2% махпептонтой агар, стафилококкийн колони ялгахад 5% молтогчны цустай агар, өíдөг давстай агар тус тус хэрэглэâ. Улааíбаатар хотын зарим амаржих газрыí ажилчдаас 190 хүнийг 14-21 хоногийн зайтайгаар 3-11 удаа шинжлэхэд 68,4% нь эмгэг төрөгч стафилококк агуулагчид байгаагèйн 31% нь стафилококк байнга агуулагчид, 10% íь «Хорт стафилококк» агуулагчид, 27,4% нь стафилококк тогтмол бус агуулагчид байлаа. Стафилококкт халдварыí тархалтанд íөлөөлөх гол хүчин зүйлийн нэг бол тасалгааны агаар юм. Эмíэлгийн өрөө тасалгааны агаарыí бактерийн тоог тогтмол тодорхойлох íь эмнэлгийн дотоод халдвараас óðьдчилан сэргийлэх ажлыг зөв шийдвэрлэхэд чухал үзүүлэлт болдог. 1-р хүснэгтээс үзэхэд бактерийн тоо ЗХУ-ын тогтоосон íормоос ºðºº бүрд өндөр байгаагаас гадна цус хайлуулагч стафилококк 10-11 äàõèí èõ áàéíà. Бактерийн тоо их байгàа байдалд нөлөөлж буé шалтгааныг тîдруулах зорилгоор агаарыг төðºõ тасгийн цагèéн дотîод хуâààðèéã õàðãàëçàí øèíæëýõýä àãààðûí áàêòåðèéí òîî ýõèéí ºðººíä 14-22 öàãò, íÿðàéí ºðººíä 14-16 öàãò òóñ òóñ äóíäàæ õýìæýýíýýñýý ºíäºð áàéëàà. (äèàãðàìì ¿ç)
Тусгаарласаí өрөө бүхий дутуу хүүхдийн өрөө, тархал судлалыí дэглэмийг арай сайн баримталдаг амаржих өрөөнд цагийн хуваарь нь бактерийн тоонд нөлөөлж буй зүйл ажиглагдсангүй. Стафилококк бүх цагуудад хэвийн байдлаас өндөр байгаа íь одоогийн мºрдөж буй халдваргүйтгэлийí ажил тасалгааны агаарûí стафилококкийн тоо хэмжээнд онцгой íөлөөлж чадахгүй байгааг харуулж байна. Үрæдэг бактерийн тоо мөí бүх цагуудад өíдөр байгаа нь үүíèéã äàâõàð батлах үзүүлэëт болæ байна. Тасалгааíû 1 ì3 агаарын бактерийн тоонд нөлөөлж бóй бас íýã үзүүлэлт бол 1 хүнд íоогдох тасалгааíы ýçëýõ¿¿íèé õýìæýý þì. (2-р диаграмм үзнэ үү). Эхийн өрөөний нэг оðîíä 9.5-11.5 ì3 ýçëýõ¿¿í íîîãäîæ áàéãàà òîõèîëäîëä 1 ì3 àãààðò 3800 áàêòåðè, 16-17 ì3 ýçëýõ¿¿í íîîãäîæ áóé тохиолдолд 1800 бактери òîäîðõîéëîãäîæ, 1 õ¿íä íîîãäîõ ýçëýõ¿¿íèé õýìæýý 70% îð÷èì íýìýãäýõýä áàêòåðèéí òîî íü áàðàã 2 äàõèí öººð÷ áàéíà.
Агаарын бактерийн тоонд нөлөөлөх нэгэн хүчин зүйл нь цэвэрлэгээний хэлбэр юм. Амаржих газарт 4 өдөр 121 удаагийн цэвэрлэгээнд ажиглалт хийж цэвэрлэгээ бүрийн дараа шинжилгээ авч 1 м3 агаар дахь бактерийн тоог тодорхойлсон юм. Зөâхөн хог, цаас хамсан цэвэрлэгээг “хуурай”, шал, ханыг угаасан цэвэрлэгээг “чийгтэй” гэж тооцоход 81 нь хуурай, 40 нь чийгтэй цэвэрлэгээнд хамрагдаж байв. 1 м3 агаарын бактерийн тоо хуурай цэвэрлэгээíий дараа 3700, чийгтэй цэвэрлэгээний дараа 2800, стафилококк хуурай цэвэрлэгээний дараа 1200, чийгтэй цэвэрлэгээний дараа 477 (2-р хүснэгт) болж байв.
Хуурай цэвэðлэгээний дараа 1 м3 агаар дахь бактерийн тоо эрс ихсэж, стафилококк мөí эíэ хэмжээгээр дагалдан ихээр олшрох дунд зэргийн хамааралтай (Рангийн коэффициент=0,58 t=2,1) байâ. Харин чийгтэй цэâэрлэгээний дараа 1 м3 агаар дахь нийт бактери ба стафилококк шууд хүчтэй хамааралтайгаар буурч байлаа (r=-0,73 t=3,8). Амаðжих газрын хатуу эдлэлийн бохирдолтын байдлыг судлахаар 9-11, 14-16, 19-21, 02-04 цагуудад 1084 арчдас авч шинжлэхэд эмгэг төрөгч стафилококк 25,7%-д илэрч байсны (3-р хүснэгт)
33,3-33,9% нь 14-21 цагт, 29%-нь 2-4 цагт, 25,7% нь 9-11 цагт тус тус илэрлээ. Эхийн өрөө, нярайн өрөөний хàтуу эдлэлээс авсàн арчдасны шинжилгээний дүнд ялгаа ажèглагдсангүй (29,1-30,1%), харèí төрөх өрөөнөөс авсан сорьцын 11,6%-д нь, дутуу хүүхдийн өрөөнөөс авсан сорьцны 5,4%-д íü тус тус стафилококк илэрсэн нь боксжсоí өрөөíд стафилококкийн тархалт бага, төрөх өрөөнд бусад өрөөтэй харьцуулахад бидíий ажèглалтаар халдваргүйтгэлийн дэглэмийг арай нарийн баримталж байсантай холбоотой байж болох юм. Хатуу, зөөлөн эдлэлийн стафилококкийн тоо хэмжээ хэвийн байдлаас хэт èхээр олшрох нь эмнэлгийн дотоод халдвар үүсэх нөхцөл бүрэлдэж буйг илтгэх үзүүлэлт болдог (Г.Н.Чистович 1969, Н.В.Новицкая 1974). 4-р хүснэгтээс үзэхэд эхийн ор, тумбочекаас шөниéн цагаар авсан арчдасны 40,6%, 19-21 цагт авсан арчдасны 33,9%, 14-16 цагт авсаí арчдасны 47-7%-д стафилококк илэрч ялангуяа эхийн ор, тумбочек, хүүхдийн орíоос авсан арчдасанд эмгэг төрөгч стафèлококк ихээр тодорхойлогдож байгаа нь хатуу эдлэл байнга бохирдож байíа гэсэн дүгнэлтэнд хүргэж байна.
Эмнэлгийн байгууллага, төрөх, газарт стафилококк байнга хадгалагдах нэгэн гол эх уурхай нь эмнэлгийн цагаан хэрэглэл зөөлөн эдлэл юм. Цагаан хэрэглэлийг хичнээн удаан хэрэглэх тутам стафилококк ба бактерийн тоо шууд хүчтэй хамааралтай олширч байв. (Ранг. r= 0,99, t= 12,1)
Сувилагч, эх баригчийн халаадны бактерийн тоо нь хэрэглэсэн цагтайгаа шууд хамааралтайгаар (г=0,84, 0,77) ихсэж байхад харин эмч, асрагчийн халаадын бактерийí тоо хэрэглэсэн цагтайгаа шууд, дунд зэрэг хамааралтай (г=0,65, 0,67) ихсэж байв. Хэрэглэснээс хойшхи 5-6 цагт халаадын бактерийн тоо эмч нарынх 36,1% сувèлагч, эх баригч, санитар нарынх 71-89,4%-иар тус тус нэмэгдэж байгаа нь халаадыг 3 цаг тутамд солих шаардлагатай байна. Амаржих газарт эмгэг төрөгч стафилококкийн тархалт иймэрхүү байхад эх, хүүхэд энэ бактериар хэр зэрэг халдварлагдаж байгааг судалж үзсэн юм.
Амаржих газарт төрсөн бүх эхийн 27,8%-д анх хэвтэх үед нь стафилококк тодорхойлогдож байсан бол төрөхөөс гарах үед 74,4%-ä нь стафилококк тодорхойлогдож байна. Эхийн хөхний товчинд 2 дахь өдрөөс буюу хүүхэд хөхүүлж эхэлсэн үеэс эхлэн өдөр тутам стафилококк тодорхойлогдох явдал улам ихсэж төрөхөөс гарах үед бүх эхèйн 88,6%-д хөхний товчинд нь стафилококк тодорхойлогдож байна. Энэ нь õ¿¿õäèéí хамрûí стафилококкийн тоо хэмжээтэй шууд хамааралтаé баéна. (г=0,87) Эх, хүүхдэд V дахь өдрөөс эхлэн стафилококк адилхан хэмжээтэé тодорхоéлогдож баéна. Эíэ íь хүүхдийг хөхүүлсний дараа эхийí
мөөмиéг угаадаггүéтэé холбоотойгоос гадна хүүхэд эхээ хөхөх ¿åä 캺ìíèé òîâ÷èéã хамрынхаа стафилококкоор бохирдуулж байгаатай холбоотоé баéна.
Дүгнэлт
- Амаржих газрын ажèлчдыí 10% нь «Хорт стафилококк» агуулагчид байгаагаас гадíа тасалгааны агаар, хатуу, зөөлөн эдлэлд эмгэг төрөгч стàфилококк их хэмжээгээр илэрч байгаа нь Улаанбаатар хотын амàржих газарт мөрдөж буй одоогийн дэглэм нь стафилококкт халдвараас урьдчилаí сэргийлэх бодит нөхцөлийг бүрэлдүүлж чадахгүй байна.
- Эх, хүүхдийí 74.6, 89.7% нь амаржих газраас стафилококк агуулагчид болон гарч байгаагаас гадна бүх нярай хүүхдийн 80,7%-д хүйсэнд нь стафилококк тодорхойлогдож байна.
- Амаржих газруудад стафилококкт халдварыг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх талаар халдвар хамгааллын өргөн хүрээтэй ажлыг судалгааны үíдсэн дээр эрчимтэй зохиох шаардлагатай байна.
2.Акàòîâ.A.К. Хатеневер.М.Л. Материалы по идентификации стафилококков госпитального происхождения. ЖМЭИ, 1976, №2, 86-89.
3.Выгодчиков.Г.В. Стафилококкðвые инфекции. Медгиз., 1963. 119-134
4.Долгопольская.A.М. Источники стафилококкîвых заболеваний новорожденных поñле выписки из родильного дîма. Педиатрия. 1976. №9. 30-34.
5.Киборт.P.В. О распрîстранении патогенных стафилîкокков в окружающей среде. В.кн. Вîпрîсы медицинской и санитарнîй микрîбиологии. Л. 1935. 41-45.
6.Ноâицкая.Н.В. К эпидемиологии стафилокîкковои инфекции в родèльном стационаре. В кн. Гигиенические аспекты охðаны внешней среды в условыях научно-технического прогресса. Минск., 1974., 98-99
7.Стîвбун.Ф.Я., Сырбу.В.Т. Широкова.Н.В. Часовских, Изучение öиркуляöèè патогенных стафилокîккîв в условиях типовои детскоé больницы. В кн. Материалы по эпидемиологии и микрîбиологическоé диагнîстике кишечных и кокковых инфекций. Кишинев. 1976. 73-76.
8.Чистович.Г.Н. Санитарная микробиология предметов îбихода. Â êí. Санитарная микробиология. 1969. 227.
9.Чигтович.Г.Н., Богачева.Д.И., Долгопольская.A.М., Еãîðîâà.А.П Îá источниках внутрибольничных стафилококковых забîлеваниé новорожденных. Â êí. Вîпросы медициíскîй и санитарноé микрîбиîлогèè. Л. 1935. 3-9.
