1- ЭМШУИС, 2-ХӨСҮТ
Өгүүллийн PDF-ийг татах
110 patients with suggested symptoms of acute and subacute human brucellosis were investigated for determination of Brucella by serological tests, ELISA, , blood culture and PCR. Findings were compared with clinical features.
It was established that Serum agglutination test is appropriate for screening test in soum level, because of its low sensitivity and specificity. But Rose-Bengal plate test and ELISA have relatively higher sensitivity and specificity, therefore useful for aimag and regional medical center level as a confirmatory test. Blood culture and PCR presents as a tests for validation in level of reference laboratory
Судалгааиы ажлын ундзслэл. Монгол улс нь нэг хунд ноогдох малын тоо толгойгоороо дэлхийд дээгүүр ордог бөгеөд хөдөлмөрийн чадвартай хүн амын гуравны нзгээс илүү хэсэг нь бэлчэзрийн мал аж ахуй, мал аж ахуйн түүхий эд боловсруулах салбарт ажиллаж байна. Малын бруцеллез өвчин их байгаагын улмаас хүн амын дунд бруцеллезын өвчлөл ендөр байна. ХөСүТевийн зооноз бруцеллезтой тэмцэх багын мэдээгээр сүүлийн 5 жилд хүний бруцеллезын өвчлөл улсын хэмжээгээр 10 000 хүн амд 1,8-6,'-ийн хооронд хэлбэлзэж, Хэнтий, Дорнод, Архангай, Төв аймгуудад улсын дундажаас өндөр буюу 2003 оны мэдээгээр 10 000 хүн амд 8,8-18,4 байна. Хүний бруцеллёз өвчин нь нас баралт ба1атай боловч архагшин, хедөлморийн чадвар алдуулдагаараа нийгмийн эрүүл мэна, эдийн засагт ихээхэн хохирол учруулсан тулгамдсан асуудлын нэг болж байна [Bruno G 1999],
Бруцеллёз евчний үүсгэгч Brucella-гийн 6 терөл мэдэгдээд байгаагаас Brucella melitensis, Brucella 'abortus, Brucella suis гэсэн 3 терел нь хүнд эмгэг үүсгэдэг. Халдвар хүнд өвчтэй малийн (үхэр, хонь , ямаа, гахай, тэмээ, сарлаг) цус, ихэс, ураг ба умайн ялгадасаар шууд, эсвэл малын түүхий эд боловсруулах үед хавьталын замаар дамжих болон халдварлагдсан малын гаралтай бүтээгдэхүүн (ялангуяа сүү болон сүүн бүтээгдэхүүн)-ийг түүхийгээр хэрэглэх үед хоол боловсруулах замаар халдварлаж бие махбодод өвөрмөц үрэвсэл үүсгэдэг [FAO/WHO Expert Committee on Brucellosis 1986],
Бруцеллезын лабораторийн онсшлогоог нян судлалын, ийлдэс судлалын, дархлал судлалын боло:-: молекул биологийк аргуудыг ашиглан хийдэг бөгеед манай орны хувьд ийлдэс судлалын aprbir зонхилон хэрэглэж байна. Brucella нь тожззлт орчин дэ^р муу ургадаг, есгвэрлелтийн тусгай нөхцел, евөрмөц нэмэлт бүхий тусгай сонгомол орчин, хугацаа шаарддаг учир нянг өсгеверлөж, бичил харуураар харах, биохммийн шинжээр нь ялган дүйх аргуудыг онои-логооны практикт өргөн ашигладаггуй. Ийлдя-j судлалын болон дархлал судлалын аргууд нь өвөрмөц болон мэдрэг чанар багатай байдаг. Тухайлбал, хамгийн өрген хэрэглэгддэг ийлдэс судлалын арга болох ийлдэс наалдуулах урвалын үед Brucella нь зарим грам сөрөг нянтай (Yersinia entercolitica 09 ; Salmonella 031) ; Vibrio chole-'ve) солбицох урвал өгдөг болох нь тогтоогдоод байна [Erdenebaatar et al 2003], Молекул биологийн арга буюу Brucella -гийн ДНХ-ийн өвөрмөц дара&ллыг илрүүлэх арга нь өндөр мэдрэг боловч өртөг ихтэй, зөвхөн өвчний хурц үед буюу бактеремийн үед цуглуулсан шинжлэгдхүүнд л эерэг гардаг зэрэг сул талтай байдаг [Yagupsky Р 1999], үүний зэрэгцээгээр орон нутаг дахь лабораториудын хүчин чадал доройн улмаас өвчтнүүд хам шинжээр буруу оношлогдох, өвчин архагшин үе мөч, дотор эрхтэний органик өөрчлөлт авсан үедээ мэргэжлийн байгууллагын тусламж авах явдал түгээмэл байна. Архаг бруцеллезын буюу бруцеллезын халдварын шалтгаант архаг өвчнүүдийн эмчилгээний асуудал нь бүрэн шийдэгдээгүй бөгеөд хурц бруцеллезын үеийн стандарт эмчилгээ нь өндөр үр дүнтэй биш байдаг. Бид энэ нехцөл байдлыг харгалзан үзэж бруцеллезын лабораторийн оношлогооны аргуудын мэдрэг ба өвөрмөц чанарыг эмнэл зүйн шинжүүдтэй харьцуулан судлах замаар хүний бруцеллезын оношлогооны аргуудын мэдрэг, өвөрмөц чанарыг тогтоон манай орны нөхцөлд хэрэглэх боломжтой арга/аргуудын хослолыг эрэлхийлэх зорилго тавин энэ судалгааны ажлыг хийлээ.
Судалгааны материал ба арга зүй:
Судалгаанд хамрагдагсад: Төв аймгийн Угтаал сумын малчидын дунд хийсзн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдсан тархвар судлал, эмнэл зүйн шинжээр цочмог болон цочмогдуу хэлбэрийн бруцеелезын сэжигтэй 50 хүн , ХӨСҮТ-ийн бруцеллёзын үзлэгийн кабинетзд хандан, үзлэг шинжилгээ хийлгэсэн цочмог болон цочмогдуу бруцеллезын шинж тэмдэг бүхий 55 өвчтөн бүгд 13-72 насны 105 хүн (эрэгтэй 36, эмэгтэй 79) хамрагдлаа. Судалгаапд хамрагдсан бүх хүмүүсээс судалгааны каптгар асуумж судалгаа авч, бодит үзлэг хийсэн болно.
Лабораторийн шинжилгээний аргачлал: Бүх хүнээс стандарт аргачлалын дагуу тохойн хураагуур судаснаас 10 мл цус евч ийлдсийг ялгаад:
1. Ийлдэс судлалын шинжилгээ: Наалдуулах урвалыг (Райт-Хедельсоны урвал) В.Abortus B.melitansis антиген тодорхойло) оношлуурын цомог (BIOTEC, Англи) ашиглан үйлдвэрлэгчийн дагалдуулсан заавраар, Роз-Бенгалын урвалыг B.Abortus-ийи антиген \одорхойлох оношлогооны цомог (BIORAD, Франц) ашиглак үйлдвэрлэгчийн дагалдуулсан заавраар хийж гүйцэпэв.
2. Дархлал судлалын шикжилгээ: Фермент холбоот эсрзг биеийн үрвалыг (ФХЭБУ) B.Abortus-v\ йн эсрэг эсрсгбие илрүүлэх оношлогооны цомог (Weybiidge, •\нгли) ашиглан г хри- i igG-гийн монъюгэтыг SIGMA пүүсийк хүний lgG-гийн конъюгатаар сольсон болмо) ELISA уншигч (Labsystems, Финлянд) дээр үйлдвэрлэгчийн дагалдуулсан заавраар наалдуулах урвал эерэг гарсан нийт 55 сорьцыг сонгон авч хийв.
3. Нян судлалын шинжилгээ: 5 мл декстрозоны шөлөнд (Bact АНУ) 1 мл евчтний цус хийж С02-той болон С02-гүй орчинд 37°С-д 7 хоног өсгөвөрлөөд булингаас 0,3 мл авч декстрозон агарт суулгац хийн 37°С-д С02-той орчинд 7 хоног өсгөвөрлөв.
4 Молекул биологийн шинжилгээ: Brucella-гтн IS-711, ОМР 2а, B.Abortus-ийн
31kDa уургийн генүүдийн өвермөц дараалал бухий праймераар полимеразын гинжин урвалыг (ПГУ) оношлуурын цомог (GENETECH, АНУ) ашиглан термоииклер (Pri mus Evolution, ХБНГУ) дээр үйлдвэрлэгчийн дагалдуулсан заавраар хийж гүйцэтгзв Статистик боловсруулалт хийсэн аргачлал: аргуудын мэдрэг ба евөрмец чанарыг Sox НС-ийн (1986) санал болгосон аргачлалаар тодорхойлов
Судалгааны үр дүн. Эмнэл зүйн үзуүлэлтүүд: Судалгаанд хамрагдагсадын 13(12.4%) нь зовиургүй, 92(87.6%)-д нь үе мөчеөр өвдех, 52 (-19.5%) д нь хелрөх, 50(47.6%)-д нь булчингаар өвдех, 44(41.6%)-д нь ядарч сульдах, 38(36.2%) -д нь халуурах зэрэг үндсэн шинж тэмдэг илэрч байв.
Хүснэгт 1
Ийлдэс судлалын шинжилгээний дүн
ИСи<Ъс судлглын шинжилгээиий дун. Ийлдс-с. судлалын гьинжилгээний үр дүнг хүснэгт 1-д үзүүлэв. Хү^иэгтээс харахад Розе-Бенгалыч урвал нийт сорьцны 33,3%-д л эорэг гарсзн байхкд Райт-Хеддельсоны урвал 63,9%-д нь эерзг гарчээ. Энэ үзүүлэлтийг бид эмнэл зүйн шинжтэй харьцуулан судалсан юм. Ингэхэд Райт-Хеддельсоны эмнзл зүйн шинжтэй харьцуулсан мэдрэг чанар (МЧ) нь 92,9%, өвөрмеи чанар нь (еЧ) 68.4% байлаз. Харш Розг Бшсалын уррг.лы:1 хузид МЧ1 61,7%, өЧ-18,5% гар"зэ. Энз нь эдгээр урвалуудын МЧ, өЧ доогуур байгааг илтгзж байгаэ бус харин эмнэл зүйн шинжүүд нь тэр болгон бруцеллез өвчний оношийн үзүүлэлт болж чадахгүй байгааг харуулж байна гэж бид үзсэн юм. Хэвлэлийн материалаас үзэхэд Розе-Бенгалын урвалын антигенийг Brucella-гийн нянгийн хөвмөгөөс бзлддзг учир антигенийг нянгийн гадаргуугын липополисахаридаас бзлтгздзг Райт-Хеддельсоны урвалтай харьцуулахад хүний бруцеллезын үүсгзгчийн оношлогоонд илүү мздрзг бөгөед өвөрмөц чанартай гэж мэдээлсэн байдаг. үүний зэрэгцээгээр Розе-Бенгалын урвал нь тавихад хялбар, цаг хугацаа бага шаарддаг урвал юм. Райт-Хеддельсоны урвалыг Розе-Бенгалын урвалтай харьцуулж үзэхэд МЧ-нь 100%, харин өЧ нь 59,9% гарчээ. Орон нутагт Райт-Хеддельсоны урвалыг бруцеллезын лабораторийн оношлогооны гол үзүүлэлт болгон хэрэглэж байна. Гэтэл энэ урвалын өвөрмөц чанар ийм доогуур байгаа нь энэ аргыг бруцеллезын илрүүлэх (скринингийн) шинжилгээнд ашиглах боломжтойгоос бус онош баталгаажуулах шинжилгээнд ашиглах боломжгүйг харуулж байна.
Дархлал судлзлыи ииинжипяээний дүн. Шинжилгээнд хамрагдсан 55 сорьцны 17-д ФХЭБУ эерэг гарсан байна. Харин энэ 55 сорьцны 21-д нь Розе-Бенгалын урвал эерэг гарчээ. Розе-Бенгалын урвалын ФХЭБУ-тай харьцуулсан МЧ нь 94,4%, өЧ нь 9С,4% гарчээ. үүнээс гадна бид Brucella-тай ийлдэс судлалын болон дархлал судлалын аргаар хамгийн их солбицох урвал өгдөг Yersinia cnterocolitica 09-ийн гадаргуугын уургийн аитиген ашиглан шууд бус аргаар ФХЭБУ хийж үзэхэд 9 сорьц-'Мд (16,6%) эерэг гарсан байна. Знз 9 ..орьцны 9-д (100%) Brucella илрүүлэх ФХЭБУ эерэг, 7-д нь (77.7%) Розе-Бенгалын урвал зерэг гарсан байна.
Нян судлалын шинжилгээ. Бүх сорьцонд Brucella өсгөвөрлегдсенгүй.
Молекул биологийн шинжилгээний дүн. ПГУ-ыг бүх сорьцонд Brucella-гмиУ 3 генийн (IS-711, ОМР 2а, B.Abortus-ийн 31kDa уургийн ген) евермөц дараалал бухий праймерууд ашиглан хийж үзэхэд ' ч"^ЗЛC.VO'.i.'i. ' 1 >'' f '' ' \'! r '~" 'жамым хувьд хурц бактеремийн үеэс хойш шинжилгээ хийлгэснийг, нөгөе талаас Brucella-гийн генийн евермөц дараалал илрүүлэх ПГУ-ын ш 'Мжилгээний аргачлалыг улам боловсронгуй болгох шаардлагатай байгааг харуулж байна.
Дүгнэлт:
1. Эмнэл зүйн хам шинжийн оношлогоо болон Райт-Хеддельсоны урвал нь хүний бруцеллезын эмнэл зүйн оношийг баталгаажуулах үзүүлэлт болж чадахгүй учир орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад илрүүлэх үзлэг шинжилгээ хийхэд ашиглах боломжгүй.
2. Розе-Бенгалын урвал ба ФХЭБУ нь хүний бруцеллезын эмнэл зүйн оношийг баталгаажуулахад хангалттай өвөрмөц ба мэдрэг чанартай байна.
2005 оны 02 ( 26 )
3. Brucella нь ийлдэс судлалын болон дархлал судлалын аргаар Yersinia enterocolitica 09-тэй солбицох урвал өгөх боломжтой
Практик зовлөмж:
1. Хүний бруцеллёзын оношлогоонд: эмнэлзүйн хам шинжийн оношлогоо, Розе-Бенгалын урвалыг сумдын түвшинд, эмнэлзүйн хам шинжийн оношлогоо, эмнэлзүйн хам шинжийн оношлогоо, Райт Хеддельсоны урвал, Розе-Бенгалын урвалыг аймгийн эмнэлэгийн түвшинд, эмнэлзүйн хам шинжийн оношлогоо, Райт Хеддельсоны урвал, Розе- Бенгалын урвал, ФХЭБУ -ыг бүсийн оношлогооны төвийн түвшинд, эмкзлзүйн хам шинжийн оношлогоо, Райт Хеддельсоны урвал, Розе-Бенгалын урвал, ФХЭБУ, нян судлалын шинжилгэз, молекул биопогийн шинжилгээг мэргэжлийн төв байгууллагад (ХөСүТ) хийх заалт бүхий шинэчилсзн стандартыг боловсруулах
2. Brucella-тай солбицох урвал өгдег бичил биетнийг (тухайлбал Yersinia enterocolitica 09) давхар илрүүлэх судалгааг гүнзгийрүүлэн хийх
3. Brucella илрүүлэх нян судлалын болон молекул биологийн аргуудыг аргачлалыг боловсронгуй болгож эмнзл зүйн практикт нэвтрүүлэх
4. Brucella илрүүлэх шинжилгээний чанарын гадаад хяналтыг олон улсын "авлах лабораторид хийлгүүлэх
2. Altwegg, M., and Bohl. 1985. Evaluation of a rapid reliable and inexpensive screening test for serological diagnosis of human brucellosis. Zentbl. Bakteriol. 260:65-70.
3. Araj GF. Human brucellosis: a classical infectious disease with persistent diagnostic challenges. Clin Lab Sci 1999;12:207-212.
4. Ariza, J. 1996. Brucellosis. Curr. Opin. Infect. Dis. 9:126-131.
5. Ariza, J., T. Pellicer, R. Pallares, A. Foz, andF. Gudio. 1992. Specific antibody profile in human brucellosis. Clin. Infect. Dis. 14:131-140
6. Blasco, J. M., B. Garin-Bastuji, C. M. Магнп,G. Gerbier, J. Fanlo, M. JimOnez de Bagbes, and C. Cau. 1994. Efficacy of different Rose
Bengal and complement fixation antigens for diagnosis of Brucella melitensis infections in sheep and goats. Vet. Rec. 16:415-420.
7. Bruno G. Epidemiological control of communicable diseases public health importance including zoonosis in Mongolia. WHO mission report 1999. (unpublished data)
8. Buchanan, T. M., C. R. Sulzer, M. K. Frix, and R. A. Feldman. 1974. Brucellosis in the United States, 1960-1972. An abattoir-associated disease. Part II. Diagnostic aspects. Medicine 53:415-425.
9. Erdenebaatar J, Bayarsaikhan B, Masahisa W et al. ELISA to differentiate the antibody responses of animals infected with Brucella species from those of amimals infected with Y. enterocolitica 09
10. Romero C, Gamazo C, Pardo M, Lo\'pez-gon I. Specific detection of Brucella DNA by PCR. J Clin Microbiol 1995;33:615-617
11. Sox HC: Probability theory in the use of diagnostic tests. Ann Inter Med. 1986 104:60
12. World Health Organization. Fact sheet N173 World Health Organization, Geneva, Switzerland. 1997.
13. World Health Organization. Sixth report of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Brucellosis. WHO Technical report\' series Rep 740 World Health Organization, Geneva, Switzerland. 1986.
14. Yagupsky P. Detection of Brucella in blood cultures. J Clin Microbiol 1999;37:3437-3442.
15. Young EH. An overview of human brucellosis. Clin Infect Dis 1995;21:283 -290.
16. Zerva L, Bourantas K, Mitka S, Kansouzidou A, Legakis NJ. Serum is the preferred clinical specimen for diagnosis of human brucellosis by PCR. J Clin Microbiol 2001;39:1661-1663.
