Сүүлийн уед улааи хоолойн эмгэгийн дотор амьдралын хэвийн хэмнэлийг алдуулж, хөдөлмөрийн чадварыг бууруулах болсон тодорхой бүлэг өвчнүүд судлаачдьга анхаарлыг татах болжээ. Эдгээрийн нэгэн төлөөлөгч нь ходоод-улаан хоолойн сөргөө өвчин (ХУСӨ) билээ. ХУСӨ гэдэг нь ходоод ба дээд гэдэсиий агуулагдхуун улаан хоолой руу байнга эргэн орсоны улмаас халуун төөнөх, өвчүүний араар өвдөх, горойх зэрэг сөргөөний шинж тэмдгээр илрэх эмгэг юм. Багажийн шинжилгээний үр дүнгээс үл хамаарч, сөргөөний ямар нэгэн зовиур шаналгаа илэрсэн тохиолдолд ХУСӨ, харин улааы хоолойн салст бүрхүүлийн өөрчлөлт шикжилгээгээр батлагдсан үед улаан хоолойн сөргөөт үрэвсэл гэдэг нэр томьёог хэрэглэдэг байна. Эмгэг жам Хэвлийн хөндийн даралт нь цээжний хөндийн даралтаас байш а их байдаг учир ходоодноос улаан хоолой руу сөргөө үүсэх нь физиологийн хэвийн үзэгдэл юм. Ялангуяа хооллосны дараа тод илрэх бөгөөд ойролцоогоор 5 минут орчим үргэлжилдэг байна. Улаан хоолойн сөргөөг эмгэг гэж үзэх шалгуур (Fisher, R.,Ogorek. С, 1994) : -улаан хоолойн сөргөө нь 5-н минутаас илүү хугацаанд үргэлжлэх,

-сөргөө өдөрт 1 цагаас илүү тохиолдох,

-улаан хоолойн хөндийн рН нь 4.0- өөс багасч, хүчиллэг болох

-зовиур шаналгаа нь биеийн тодорхой байрлалд үүсэх зэрэг болно. ХУСӨвчин нь сэтгэлийн бухимдал, биеийн байрлал, таргалалт хорт зуршил (тамхи, архи хэрэглэх), өрцний эвэрхий, улаан хоолойн хөдөлгөөнийг удаашруулах үйлчлэлтэй эм бэлдмэл, жирэмслэлт (жирэмсний сүүлийн З-и cap) булчипгийн эдийг гэмтээгч мэс ажилбар, ( ходоодонд гуурс тавих, улаан хоолой сэтгүүрдэх), холбогч эдийн эмгэг (склеродерми, чихрийн шижин)-ийн улмаас үүсдэг.

Одоогоос 30-аад жилийн өмнө ХУСӨ-г өрцний эвэрхийн улмаас хоёрдогчоор үүсэлтэй гэж үзэж байсан бол орчин үед уг өвчний эмгэг жамын хөгжлийг доорх 4 үндсэн өөрчлөлттэй холбон тайлбарлаж байна. Ходоод. гэдэсний сөргөө Ходоод болон гэдэсний агуулагдахуун эргэи орох давтамж нь ХУСӨвчин үүсэхэд шууд хамааралтай болохыг судлаачид тогтоосон. Давсны хүчил ба пепсин, цөсний давс, нойр булчирхайн ферментийг агуулсан хольц нь УХ-н салст бүрхүүлийг гэмтээх үйлчлэлтэй. Гэвч эдгээр бодис нь зөвхөн хүчиллэг орчинд идэвхиждэг.

 

Улаан хоолойн доод хуниасны дутагдал Өрдний эвэрхий нь УХ, ходоодны хуниасны хэвийн үйл ажиллагааг бүрдүүлэгч олон хүчин зүйлийг нэгэн зэрэг гэмтээдэг болохыг судлаачид ажигласан байна.Өрцний эвэрхийтэй хүмүүсийн 63-84%-д УХ-н сөргөөт үрэвсэл гохиолддог.(\УетЬеск.1^.Вагке1 Л.1981).Гэвч ХУСӨвчин үүсэхэд УХ-н үйл ажиллагааны хямрал гол үүрэг гүйцэтгэдэг байна. Энэ үед УХ- н доод хуниасны булчин мэдрэлийн тохируулга алдагдан удаан хугацаагаар сулардаг ажээ. УХ-н доод хуниасны хүчдэлийг:

 

1,Даавар (глюкагон, соматостатин, холецистокинин, вазо интестинал гормон, энкефалин)

2.Эмийн бэлдмэл ( холин рецеитор саатуулагч, тайвшруулах ба иойрсуулах эм, ветта рецептор хориглогч, нитрат, кальцийн сувгийг хориглогч)

3 хоол хүнс (өөх тос шоколад өтгөн кофе, нимбэгний төрлийн жимс) бууруулдаг байна.

Улаан хоолойн клириенсийн чадвар буурах

УХ-д эмгэг сөргөө үүсэх нь ходоод, гэдэсний агуулагдахуун

УХ-д саатах хугадаа болон УХ-н хөндийгөөс түүнийг зайлуулан цэвэрлэх - клириенсийн хурднаас хамааралтай.

Клириенсийн чадварыг доорхи зүйлээр тодорхойлно :

1 .Хүндийи хүчийг үүсгэх босоо байрлал,

2.УХ-Н гүрвэлзэх хөдөлгөөн,З.шүлс болон УХ-н найлзуурхайгаас ялгарах салс, түүний найрлагад байх бикарбонат. Клириенсийн чадвар эрс буурах үеэр үүсдэг шөнийн сөргөө нь ХУСӨвчин үүсэхэд онцгой нөлөөтэй. Улаан хоолойн салст бүрхүүлийн тэсвэрлэх чадвар: Ходоод, дээд гэдэсний салст бүрхүүлийн хамгаалах тогтолцоотой харьцуулахад УХ-ых сул хөгжсөн байдаг. УХ-н хучуур эдийн дээр салсын зузаан бүрхүүл байдаггүй байна. Хучуур эдийн бүрэн бүтэн байдал, салс ялгаруулалт, салст бүрхүүлийн цусан хангамж нь УХ-н салст бүрхүүлийн хамгаалах тогтолцоог бүрдүүлэх ба хүчиллэг орчноос устөрөгчйин ион нэвчихээс хамгаалдаг юм. Эмнэл зуй ХУСӨ-ний үед илрэх үндсэн шинж : халууи төөнөх, эсгэлэн зүйлээр гулигах, өвчүүний ард болон аюулхайд хорсох, тээглэх зэрэг болно. Сүүлийн 2 зовиур нь уг өвчний хүндрэлийн үед илэрдэг. Дзэрх зовиурууд хооллосны дараа болон хэвтээ үед, шөнийн цагт үүсэх нь элбэг. Ийм зовиуртай өвчтөний 50%-д нь багажийн шинжилгээнд өөрчлелт илрэхгүй байж болно. Эдгээр түгээмэл зовиураас гадна зүрхээр өвдөх, хоолой сөөх» ханиалгах, зогисуулах өвөрмөц бус шаналгаа тохиолддог. Оношилгоо 1-Асуулгын арга-өвчний хүндрээгүй үед асуулгын үндсэн дээр тулгуурлан оношилж, дэглэм болон эмээр эмчилнэ.

2.ХУСӨ-НИЙ өвөрмөц бус шинж тэмдэг, хүндэрсэн хэлбэр, түүнчлэн эмчилгээнд үр дүнгүй үед багажидн шинжилгээ хийнэ. Оношийг батлах оновчтой шинжилгээнд УХ~н рентген шинжилгээ, уяи дуран, РН-метрийн аргууд орно. УХ-н гэрлийн шинжилгээ:

Өрцний эвэрхий, УХ-н нарийслыг тодруулна. Зарим тохиолдолд УХ-н сөргөөг оношилдог байна. Сул гал нь УХ-салст бүрхүүлд өөрчлөлт илрээгүй буюу ялимгүй өөрчлөлттэй үед мэдээлэл багатай.

УХ-н уян дурангийн шинжилгээ: УХ-н салст бүрхүүлийн өөрчлөлтийг тодорхойлох хамгийн мэдрэг оношлуур юм. Оношийг амьд эдийн шинжилгээгээр батлах, сэтгүүрдэх

Судлаачдын бусад өгүүлэл

Сүүлд хийгдсэн