1Гандантэгчэнлин хийд МБШДСургууль, ЭМШУИС
УАС-ийн магистран,
2ЭМШУИС- УАС Анагаах ухааны доктор, профессор
Өгүүллийн PDF-ийг татах
Зорилго: Гүн Гомбожавын “Эмийн нэршлийн төвд, хятад хэлний хадмал оршвой”
зохиолын амьтны гаралтай эмт бодисын нэршлийг бусад сурвалж зохиолуудын эмийн
нэршилтэй харьцуулан судлахад оршино.
Арга зүй: Гүн Гомбожавын “༅༅ །
Судалгааны ажлын үндэслэл: Дорно дахины анагаах ухаанд монголчуудын оруулсан
оюуны үнэт өвийг тодруулан судлах нь жам ёсны хэрэг бөгөөд уламжлал шинэчлэлийн
энэхүү эрин үед орчин цагийн анагаах ухааны онолын сэтгэлгээ, эмнэл зүйг
хөгжүүлэхэд анагаах ухааны эх, сурвалж бүтээлийг нягтлан шинжлэх явдал зайлшгүй
шаардлагатай болж ирлээ. Монголын уламжлалт анагаах ухааны түүхэнд Гүн
Гомбожав (1680-1750), Сүмбэ хамба Ишбалжор (1704-1788), Цахар гэвш Лувсанцүлтэм
(1740-1810), Тойн Жамбалдорж (1792-1855), Агваангэндэн (19-р зуун) нарын мэргэд
эмт бодисын талаар бүрэн зохиолууд туурвисан байдаг1. Эдгээр мэргэдээс Гүн
Гомбожав, Тойн Жамбалдорж хоёр зохиолдоо эмт бодисын төвд, хятад нэршлийг
Дугаар 06, 2014-IV
ШИНЖЛЭХ УХААН, ТАНИН МЭДЭХҮЙН
“ДОРНО ДАХИНЫ УЛАМЖЛАЛТ АНАГААХ УХААН”
26
хослуулан бичсэн нь бусад зохиолоос онцлогтой бөгөөд Гомбожавын тус зохиолыг
төвд хятад хэлээр анх бичигдсэн зохиол гэж үзэж байгаа юм.
Уламжлалт анагаах ухааны хөгжлийг дагалдан эмийн түүхий эдийг гаднаас их
хэмжээгээр авч хэрэглэж байна. Иймч учраас эмийн түүхий эдийг уламжлалын дагуу
зөв таньж хэрэглэх, цаашлаад зарим эмт бодисын ялгаа зөрөөтөй эсэх, мөн зарим гадаад
эмт бодисыг дотоодийн түүхий эдээр орлуулан хэрэглэж байсан эсэхийг нягтлах
асуудал тулгарч байна. Эдгээрт үндэслэж Гүн Гомбожавын зохиолыг судалгаа
шинжилгээний эргэлтэнд оруулах нь онол практикийн ач холбогдол ихтэй хэмээн үзэж
байна.
он х 260, 270
2. Гүн Гомбожав ༅༅། །
