ҮНДЭСЛЭЛ 

Ясны нягтрал өсвөр насанд эрс нэмэгддэг, харин 30 наснаас хойш аажмаар буурч эхэлдэг1. Наслалт ахих тусам ясны нягтрал буурдаг. ОХУ-д гэмтлийн бус гаралтай хугарлын 98%, яс дахин хугарсан тохиолдлын 75% нь ясны сийрэгжилт гэж оношлогддог байна. АНУын 50-аас дээш насны эмэгтэйчүүдийн дунд ясны сийрэгжилт 13-18%, остеопени 37-50% байгаа бөгөөд тэдний 50 хувь нь амьдралынхаа туршид хамгийн багадаа нэг удаа ясны сийрэгжилтийн  шалтгаант хугаралд өртдөг байна. Ясны сийрэгжилт жилээс жилд нэмэгдэж байгаа бөгөөд цаашдаа 2020 он гэхэд АНУ-д эрэгтэй, эмэгтэй аль ч хүйсэнд одоогийн түвшнээс 15%-аар нэмэгдэнэ, ДЭМБ 2025 он гэхэд 1990 оны түвшингээс 25-30% нэмэгдэх хандлагатай байна2. Цэвэршилтийн үеийн эстроген дааврын дутагдал нь ясны эдийн нягтаршил багасалтыг хурдасгаж, улмаар ханиах, найтаах, огцом хөдлөх зэрэг нь яс хугарах эрсдлийг нэмэгдүүлдэг байна3,4. Манай орны хувьд эмэгтэйчүүдийн цэвэршилтийн шинж тэмдэг, нөлөөлөх хүчин зүйл болон эмчилгээний талаар судалгаа хийгдсэн5,6 боловч тэдний дунд тархсан ясны сийрэгжилтийн талаарх мэдээ мэдээлэл, эрсдэлт хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр бие махбодын тухайлбал эмэгтэйн бэлгийн даавар болон ясны эдийн солилцоонд оролцох зарим эрдэс ба амин дэмийн хэвийн үйл ажиллагаа алдагдах жам зүйг судлах эхлэл тавигдаагүй байгаа нь энэхүү ажлыг хийх үндэслэл боллоо. Иймээс бид цэвэршилтийн насны эмэгтэйчүүдийн ясны сийрэгжилт, ийлдсэн дэх эстрадиол дааврын хэмжээтэй хамаарал байгаа эсэхийг судлах зорилго дэвшүүлэн тавьж судаллаа.

АРГА АРГАЧЛАЛ

АШУҮИС, Био-Анагаахын сургуулийн Физиологи, Эмгэг физиологийн тэнхмийн “Насжилт судлал-Үйл оношийн лаборатори” болон Бичил-Амь дархлаа судлалын тэнхмийн Дархлаа судлалын “Антиген” төв лабораторийг түшиглэн нэг агшингийн судалгааны загвараар судалгааг хийлээ. Судалгаанд Улаанбаатар хотын 45-65 насны харьцангуй эрүүл, нийт 300 эмэгтэйчүүдийг шодох замаар, түүврийн аргаар сонгож, судалгааны шалгуур хангасан эмэгтэйчүүдийг судалгаанд хамруулав. 

Судалгаанаас хасах шалгуур:

1. 40 наснаас эрт цэвэршсэн эмэгтэйчүүд (мэс заслын болон бусад)

2. Нэг жилээс илүү хугацаагаар биеийн юм ирээгүй 42-45 насны эмэгтэйчүүд

3. Орлуулах даавар эмчилгээ хийлгэж байгаа 

4. Эрхтэн тогтолцооны хүнд архаг өвчинтэй

5. Сэтгэцийн өвчинтэй

6. Хорт хавдрын улмаас эмчилгээ хийлгэж буй эмэгтэйчүүд

7. Дотоод шүүрлийн булчирхайн өвчинтэй

8. Залуу насандаа яс хугарч байсан ба ясны эмгэг өвчинтэй

Ийлдсэн дэх үзүүлэлтүүдийг тодорхойлсон аргачлал

Судалгаанд хамрагдагсдын ийлдсийн эстрадиол дааврыг АНУ-ын Eucardio Laboratory, Inc. компанид үйлдвэрлэсэн UC Estradiol EIA цомгийг ашиглаж ФХУын аргаар тодорхойлсон.

Багажийн шинжилгээгээр ясны сийрэгжилтийг тогтоосон аргачлал

Шуу болон шилбэний ясны хатуу эдийн нягтыг Sunlight, Mini-omni, (Beammed, Israel) ясны хэт авиан оношилгооны багажаар тодорхойлов. Тэмдэглэл хийсэн хэсэгт гель түрхэн шуу болон шилбэний ясанд 3-5 удаа SOS-г бүртгэн, дундаж утгыг тооцон, T ба Z-оноог тодорхойлов. Speed of sound (SOS) - ясны эдийн дууны долгионыг дамжуулах хурдыг илэрхийлсэн хэмжигдэхүүн ба ясны хатуу эдтэй шууд хамааралтай.

Судалгааны ажлын ёс зүй

Судалгааг “Биоанагаахын судалгаанд хүнийг хамруулах тухай олон улсын ёс зүйн удирдамж”-ийн дагуу судалгааны зорилго, аргачлал, мэдээллийг хэрхэн хадгалах тухай таниулсан зөвшөөрлийн хуудсаар зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр судалгаанд хамруулах талаар ЭМШУИС-ийн Анагаах Ухааны Ёс зүйн салбар хорооны 2010 оны 05 сарын 07-ны өдрийн №79/43 тоот хурлаар хэлэлцүүлж судалгаа эхлүүлэх ёс зүйн зөвшөөрөл авсан.

Үр дүнгийн статистик боловсруулалт

Үр дүнгийн статистик боловсруулалтыг хийхэд боломжтой болгохын тулд дааврын шинжилгээгээр гарсан үр дүнг 10 суурьтай логарифмд шилжүүлж тооцоолов. Судалгааны ажлын үр дүнгийн статистик боловсруулалт, дүрс зураглалын хэсгийг SPSS-20 программаар, текст бичиглэлийг Microsoft 2013 программыг ашиглан хийж гүйцэтгэлээ. Үр дүнг дундаж утга, голч утга, стандарт хазайлтыг тодорхойлж, тоон үзүүлэлт хоорондын хамаарлыг Pearson-ы корреляцийн коэффицентоор, бүлэг хоорондын дунджийн ялгаатай байдлыг нэг чигийн вариацийн анализаар (ANOVA) тодорхойлов. 

ҮР ДҮН

Судалгаанд оролцогсдын ерөнхий үзүүлэлтүүд

Судалгаанд хамрагдсан эмэгтэйчүүдийн дундаж нас 50.1±4.4, боловсролын түвшингийн хувьд 4.6% (n=12) нь магистраас дээш зэргийн, 38.1% (n=99) нь бакалаврын түвшний боловсролтой, 87.3% (n=227) нь халх, 3.8% (n=10) нь дөрвөд үндэстэн байлаа. Ажлын нөхцөл байдлыг судлахад 45.8% (n=120) нь оюуны хөдөлмөр, 32.3% (n=84) нь биеийн хүчний ажил, 11.2% (n=29) нь байнгын суугаа ажил, 10.4% (n=27) нь ажил хөдөлмөр эрхэлдэггүй байв. Судалгаанд оролцогсдыг БЖИ-ээр нь ангилахад, БЖИ нь 18.5-аас бага буюу туранхай 1.9% (n=5), хэвийн жинтэй 32.7% (n=85), илүүдэл жинтэй 37.7% (n=98), таргалалттай 27.7% (n=72) байлаа.

Цэвэршилтийн үеийг тодорхойлохдоо олон улсад өргөн хэрэглэгддэг STRAW ангиллын дагуу, цэвэршилтийн өмнөх үе, цэвэршилтийн үе, цэвэршилтийн дараах эрт үе, цэвэршилтийн дараах хожуу үе гэж 4 бүлэгт хуваав. Судалгаанд хамрагдагсдын 60.4% нь цэвэршсэн байсан бөгөөд цэвэршилтийн дундаж нас нь 48.4±3.4 байлаа. 

Эстрадиол дааврын түвшинг судалсан дүн Ийлдсийн эстрадиол дааврын дундаж хэмжээг тодорхойлж үзэхэд цэвэршилтийн үе шат ахих тусам эстрадиол дааврын хэмжээ багасах зүй тогтол ажиглагдлаа (Хүснэгт 2).  Биеийн жингийн индексийн ангиллаар 

эстрадиол дааврын хэмжээг харьцуулж үзэхэд биеийн жин ихсэх тусам эстрадиол дааврын хэмжээ багасах хандлага ажиглагдлаа (Зураг 1). Мөн эстрадиол дааврын хэмжээ, настай дунд зэргийн урвуу хамааралтай (r=-0.166, p<0.01) байлаа

ДҮГНЭЛТ

Цэвэршилтийн насны эмэгтэйчүүдэд ийлдсэн дэх эстрадиол дааврын түвшин буурсан суурин дээр нас ахих тусам ясны хатуу эд багасч, улмаар ясны сийрэгжилтэнд өртөх боломж бүрдэж байна.

 

Судлаачдын бусад өгүүлэл

Сүүлд хийгдсэн