Монголын эм зүй, эм судлал, 2014, №1(4)(1)

ӨНДӨР ЗООСОН ЦЭЦЭГ, ШИНЭСЭРХҮҮ БУДАРГАНА УРГАМЛЫН НИЙЛМЭЛ ХАНДНЫ СЕСКВИТЕРПЕНИЙ ЛАКТОНЫГ HPLC-ИЙН АРГААР ТОДОРХОЙЛСОН ДҮН

( Судалгааны өгүүлэл )

Б. Цэрэндолгор¹, С.Цэцэгмаа¹*, Л. Хүрэлбаатар²*, Г. Чойжамц²

1-Монос Дээд Сургууль, ¹*-Эм зүйн сургууль, ЭМШУИС
2-Анагаах ухааны сургууль, ЭМШУИС, ²*-Монос групп

 

   Өгүүллийн PDF-ийг татах

Абстракт

Abstract: In this article, we report a study of assay of sesquiterpene lactones (alantolactone, isoalantolactone) in plant extraction derived by ultrasound-assisted extraction, оrthogonal test design and reflux extraction from medicinal plant’s composition (Salsola laricifolia turcz.e litv+Inula helenium). High-performance liquid chromatography (HPLC) method was used for determination of the contents of alantolactone and isoalantolactone in the investigated extracts. The result shown that the amount
of alantolactone was 0.64±0.03%, and isoalantolactone 0.59±0.01% in the plant extraction derived by reflux condensation extraction.
Key words: Alantolactone, Isoalantolactone, HPLC, Salsola laricifolia turcz.ex litv, Inula helenium, Reflux method, Ultrasound- assisted extraction.

Судалгааны ажлын үндэслэл: Монголын уламжлалт болон орчин үеийн анагаах ухаанд дархлаа дэмжих , биеийн тамир тэнхээг сайжруулах зориулалтаар хэрэглэгдэж ирсэн Шинэсэрхүү бударгана (Salsola laricifolia Turcz.ex Litv), Монгол хунчир (Astragalus mongolicus Bge), Алтан гагнуур (Rhodiola rosеa), Ху рмаг булчирхай тортууз
(Oxytropis pseudoglandulosa (Gontsch)), Өндөр зоосон цэцэг (Inula helenium L) зэрэг эх орны эмийн ургамлын туршилтын амьтны дархлаа тогтолцоонд нөлөөлөх үйлдлийг Б.Цэрэндолгор (2013) нарын судлаачид судлав . Эдгээр судлаачдын судалгааны ажлын үр дүнд Шинэсэрхүү бударгана, Өндөр зоосон цэцэг ургамлын нийлмэл бэлдмэл
нь туршилтын амьтны дархлааг дэмжих үйлдэлээр илүү болох нь тогтоогдсон юм.1 Гадаадын зарим эрдэмтэдийн судалгаагаар Өндөр зоосон цэцгийн үндэсний сесквитерпений лактон (алантолактон ,изоалантолактон ) нь хавдрын эсрэг, эс хордуулах үйлдэлтэй байна .2-3 Иймээс уг нийлмэл бэлдмэлийн биологийн идэвхт
бодисын нэг сесквитерпений лактоны агууламжийг тодорхойлох нь энэхүү судалгааны ажлын үндэслэл боллоо .

Судалгааны ажлын материал: 1. “Монос ” ботаник цэцэрлэгт хүрээлэнд тарималжуулсан Өндөр зоосон цэцэг (Inula helenium L.)-ийг үр боловсрон хагдрах үед үндсийг ухаж авах ба Шинэсэрхүү бударгана (Salsola laricifolia Turcz.ex Litv)-ны газрын дээрх хэсгийг үрлэлтийн үед нь бэлтгэн судалгааны үндсэн материалаар сонгон авлаа .
2. HPLC (Shimadzu SPD-M20A, Japan), inertsil SIL-100A column (150mmx4.6mm, 5 μm particle size), аналитик жин (AUW220D, Shimadzu, Japan), хэт авиан банн (KQ-
600DB, China), ургамлын түүхий эд жижиглэгч машин FW177 (Tianjin Taisite Co.,Ltd)
3. Стандарт бодис изоалантолактон (serial No.110761-200204), алантолактон (serial No.110760-200507), ацетонитрил (HPLC, Kermel), метанол (HPLC, Damao), этилийн
спирт 95%, метанол , этилацетат (Tianli Chemical Reagent Co.,Ltd).
Судалгааны ажлын арга зүй:
1. Стандарт бодисын уусмал бэлтгэх: Изоалантолактоны стандарт бодис (serial No.110761-200204)–оос жинлэн авч 1 мл-т 0.0313 мг байхаар метилийн спиртэнд уусгав. Алантолактоны стандарт бодис (serial No.110760-200507)-оос нарийвчлалтайгаар жинлэн авч 1 мл-т 0.07275 мг байхаар метилийн спиртэнд уусгав.4
2. Ургамлын нийлмэл ханд бэлтгэх: 1.1. Өндөр зоосон цэцэг, Шинэсэрхүү бударгана ургамлын нийлмэл түүхий эдээс 1.0 гр-ийг нарийвчлалтайгаар хэмжин авч, 20 мл метилийн спиртийн уусмал нэмж, жинлэнэ. Уг холимогийг сайтар хольж , эргэх хөргөгчтэй холбон ,60 минут хандална . Гарган авсан хандыг хөргөсний дараа анхны жинд
хүртэл метилийн спирт нэмж, шүүнэ (1). Шүүгдсийг 0.45 мкл мембранан шүүлтүүрээр шүүж, колонкод оруулан алантолактон , изоалантолактоныг агууламжийг тодорхойлов .4-5
1.2. Ургамлын нийлмэл найрлагаас 1.0 гр- ийг нарийвчлалтайгаар хэмжин авч, 25 мл этилацетатын уусмалыг нэмж, жинлэнэ. Уг холимогийг сайтар хольж ,
хэт авиан банн (power 300 W; frequency 50 kHz)–д 30 минут хандална. Хандыг хөргөсний дараа анхны жинд хүртэл этилацетат нэмж, шүүнэ (2). Шүүгдсийг 0.45 мкл мембранан шүүлтүүрээр шүүж, колонкод оруулан алантолактон , изоалантолактоны агууламжийг тодорхойлов .6
1.3. Эгц огтлолцлын төлөвлөлтийн аргын хамгийн үр дүнтэй аргууд болох 95% этилийн спиртэнд 30 минутаа р 3 удаа хандлах (3), 80% этилийн спиртэнд 30 минутаа р 2 удаа хандлан (4), сесквитерпений лактон (алантолактон , изоалантолактон )-ы агууламжийг HPLC-ийн аргаар тодорхойлов .7-8
3. Өндөр идэвхит шингэний хроматографийн нөхцөл (HPLC): Inertsil SIL-100A колонк (4.6мм x150 мм, 5 микрон), хөдөлгөөнт фазацетонитрил-ус (0.1% фосфорийн
хүчлийн усан уусмал ), (42:58), хөдөлгөөнт фазын урсах хурд 1мл/минут. Хэмжилтийн долгионы урт 220 нм. HPLC-ийн багажинд шинжилгээний дээж оруулах хэмжээ 5
мкл .4,5,9
Судалгааны ажлын үр дүн: Дээрх найруулсан стандарт бодис алантолактон , изоалантолактоны уусмалаас 2.5, 5, 7.5, 10, 12.5, 15 мкл хэмжин авч, дээр дурьдсан
нөхцлөөр HPLC-ийн багажинд тарьж хроматограммыг бүртгэж, пикийн талбайг хэмжиж, жиших муруйг байгуулав (Figure 1,2, Table 1).

Стандарт бодисын концентрацийг Х(мг/мл) хэвтээ тэнхлэгт авч, концентрацитай харгалзах пикийн талбайг (А) босоо тэнхлэгт авлаа .

Стандарт изоалантолактоны ба ригдах хугацаа (Rt) 17 минут, алантолактоны ба ригдах хугацаа (Rt) 18,3 минут тус тус байв (Figure 1).

Хандлах технологийг сонгох судалгаа: Өндөр зоосон цэцэг, Шинэсэрхүү бударгана ургамлын нийлмэл түүхий эдийг метанолд эргэх хөргөгчтэй холбон хандалсан
ханд (1), уг нийлмэл түүхий эдийг этилацетат хэт авиан баннд хандалсан ханд (2)-ны сесквите рпений лактоны агууламжийг дээрх байгуулсан стандарт бодис изоалантолактон , алантолактоны тахирмагийг ашиглан тодорхойлов (Table 2).

(-*P<0.001, -**P<0.0001, 1-methanol extract (reflux condensation extraction), 2- ethyl acetate extract (UAE), 3- ethanol 95% extract (Orthogonal test design), 4- ethanol 80% extract (Orthogonal test design), The injection volume was 5μl, n=4) Өндөр зоосон цэцэг, Шинэсэрхүү бударгана ургамлын нийлмэл түүхий эдийг метанолд эргэх хөргөгчтэй холбон хандлахад алантолактон 0.64±0.03%, изоалантолактон 0.59±0.01% бу юу хамгийн өндөр агууламжтай байна (p<0.0001).

Өндөр зоосон цэцэг, Шинэсэрхүү бударгана ургамлын нийлмэл хандны изоалантолактоны ба ригдах хугацаа (Rt) 17 минут, алантолактоны ба ригдах хугацаа (Rt) 18,3 минут байгаа нь дээрх стандарт бодистой адил байна (Figure 2).

Хэлцэмж: Antoaneta Trendafilova, Christo Chanev, Milka Todorova (2010) нарын судалгаагаар Өндөр зоосон цэцэг (Inula helenium roots) ургамлын үндсийг 20% этилийн спиртэнд хандлахад алантолактон 0.38%, изоалантолактон 0.24%, 70% этилийн спиртэнд хандлахад алантолактон 1.8%, изоалантолактон 1.27%-ийн агууламжтай болох нь тогтоогджээ.10 Бидний судалгаагаар Өндөр зоосон цэцэг (Inula helenium roots), Шинэсэрхүү бударгана (Salsola laricifolia Turcz.ex Litv) ургамлын нийлмэл түүхий эдийг Эгц огтлолцлын төлөвлөлтийн арга (Orthogonal test design)- гаар 80% этилийн спиртэнд хандлахад изоалантолактон 0.41±0.01%, алантолактон 0.43±0.01%, 95% этилийн спиртэнд хандлахад изоалантолактон 0.47±0.02%, алантолактон 0.51±0.02%-ийн агууламжтай байна . Манай оронд та рималжуулсан Өндөр зоосон цэцгийн үндэсний сесквите рпений лактоны агууламж харьцангуй бага байгаа боловч хандлагч спиртийн концентрацийг нэмэгдүүлэх тусам алантолактон , изоалантолактоны агууламж ихэсч байгаа нь дээрх судлаачдын үр дүнтэй ойролцоо байна .

Дүгнэлт: Өндөр зоосон цэцэг, Шинэсэрхүү бударгана ургамлын нийлмэл түүхий эдээс дархлаа дэмжих үйлдэл бүхий ургамлын гаралтай эм бэлдмэл гарган авах боломжтой юм .

Ном зүй

1. Samar Amin et al. Medicinal importance of genus Inula-a review. Int J Cur Res Rev, 2013; 05(02): 20-26.
2. Konishi T, Shimada Ya, Nagao Ts, Okabe H, Konoshima T, Antiproliferative Sesquiterpene Lactones from the roots of Inula helenium. Biol. Pharm. Bull. 2002; 25(10): 1370-1372.
3. Цэрэндолгор Б, Чойжамц Г, Цэцэгмаа С, Хүрэлбаатар Л, Лхагва Л, Нарангэрэл Б,Чимгээ Ц, Б.Хашчулуу . Зарим ургамлын нийлмэл найрлагын дархлаа зүгшрүүлэх үйлдлийн судалгаа. Эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан . 2013; Vol.9, 6(28):26-28.
4. Zhao Yong-ming, Zhang Jing, Wang Zheet al. Optimization of microwave-assisted extraction technology for alantolactone and isoalantolactone from Inula helenium roots. Chinese Journal of Experimental Traditional Medical Formulae. 2013; 19.(8): 30-33.
5. Huo Y, Shi H, Li W, Wang M, Li X. HPLC determination and NMR structural elucidation of sesquiterpene lactones in Inula helenium. J Pharm Biomed Anal. 2010; 51(4):942-6.
6. 国家药典委员会， 中华人民共和国药 典[ M ] . 2 0 1 0 版. 北京： 化学工业出版 社，2010,1:15-16, 333-334.
7. Jin wang, Yong-Ming Zhao et al. Ultrasoundassisted extraction of total flavonoids from Inula helenium. Pharmacogn Mag.2012;8(30): 166-170.
8. Jin Wang et al. 2013.Ultrasound- Assisted extraction total phenolic compounds from Inula helenium. The Scientific World Journal. Vol.2013. pp. 2-5
9. Zheng Y, Luan L, Gan L, Zhou C, Wu Y. Simultaneous determination of three sesquiterpene lactones in Radix Linderae by HPLC. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi.
2009.34(21).pp.2777-80.
10. Antoaneta Trendafilova, Christo Chanev and Milka Todorova. Ultrasoundassisted extraction of alantolactone and isoalantolactone from Inula helenium roots. Pharmacogn Mag. 2010; 6.(23): 234-237.

 

Нийтлэлийн нээгдсэн тоо: 1223